Siyasetle ilgiliyim diyen pek çok kişinin bile bilgisinin olmadığı “At nalı teorisi”, Türkiye de bir kere daha ispatlanmış oldu.

At nalı teorisi ya da at nalı modeli denilen teori, siyasette aşırı sol ve aşırı sağ ideolojilerin birbirlerinin zıttı değil, tam aksine oldukça benzer fikirler olduğunu savunan bir siyaset terimidir.

At nalı teorisinde merkezciler, hem anlaşmalar, hem aşırı çözümün hem de aşırı sağın ortak düşmanı olarak görülür.

Ancak teori de böyle söylenmesine rağmen karşı düşüncedekiler at nalının merkezindekilere karşı mücadele için birlikte çalışırlar.

At nalı teorisinde siyasi yelpazenin klasik çizgisinde ortadaki üst düzeyde merkezciler bulunur. İki uç ise yelpazenin sağ ve sol taraflarıdır.

Şimdilerde bu teoriye önceleri karşı olan siyasetçiler Türkiye de at nalı teorisinin bir kere daha ispatlana bilirliğini göstermişlerdir.

En canlı örnek önceleri can düşmanı olanların, sonraları kanka olmuş olmalarıdır.

AKP nin ve MHP nin bir zamanlar birbirlerini can düşmanı görerek seçim meydanlarında birbirlerine söylemediklerini bırakmadıktan sonra bu gün neredeyse iktidar ortağı gibi davranmalarını görünce eskiden kapılara takılan at nalını hatırlamamak elde değil.

AKP MHP birlikteliği kadar AKP MHP DEM birlikteliği de bu teoriye göre ispatlanmış durumda..

Diğer sağ cenahtaki partilerin de AKP ve MHP den farklı olmadıkları gayet açık.

Siyaset biliminde yapılan bir çalışmaya göre farklı aşırı siyasi fikirlere sahip insanların beyinleri aynı çalışıyor olması da teorinin sonuçlarının şunlar olabileceği konusunda fikir verebiliyor.

Siyasette hem aşırı liberaller, hem aşırı muhafazakârlar kendilerinin düşmanı olarak görülen aşırı milliyetçi ve bölücüler bizim memleketimizde aynı siyasi içeriği tükettiler.

Yani bu siyasi fırkalar ve yapılanmalar çok farklı inançlara sahip olsalar da, beyinleri çok benzer bir şekilde işliyor gibi görünüyor ve benzer fikirleri üretebiliyorlar.

Bunlara karşılık ılımlılar diye tarif edilenler ise bunlardan çok daha farklı beyin tepkileri gösterebiliyorlar.

Bu anlamda siyasi yelpazenin her iki ucundaki aşırılık yanlılarının ılımlılardan çok birbirlerine benzeyebileceğini gösteren siyasetin at nalı teorisi, farklı görüşteki kişi ve grupların birbirlerinin ideolojilerin tam zıttı değil, aksine birbirlerine oldukça benzer fikirlere sahip olduğunu savunanları haklı çıkarmıştır.

At nalı teorisi, siyasi yelpazenin aşırı sağ ve aşırı solunda olduğu kadar siyasi İslamcıların ve seküler güruhun da birbirine benzer düşünceler ürettiğini ispatlamıştır.

Bu anlamda sağ, sol, liberal, sosyalist, İslamcı veya seküler ateist kişi ve grupların propaganda, sansür, muhalifleri bastırma ve lider kültü oluşturma gibi ortak taktikler ve benzer araçlar ile yöntemlerle iktidarı ele geçirme veya sürdürme eğiliminde olduğunu ispatlamıştır.

Sonuç olarak at nalı teorisi siyaset yapanlar bir tarafa siyaset bilimi ile uğraşanlar ve siyaseti kendileri için vazgeçilmez zanneden seçmen kitlesi yönünden ilginç ve tartışmalı bir yaklaşım gibi düşünülmesine rağmen sağ ve sol uçların birbirine zıt olmayabileceklerini göstermiştir.

Pek çok konuda birbirine düşmanca yaklaşan siyasal ideolojilerin uç noktalarında bulunan insanların düşünüldüğü gibi olmayabileceğini ve bu uçların nasıl birbirine yaklaştırıldığını görerek düşünce ve ideolojilerin kaynaklarının ve yönetimlerinin derinlemesine analiz edilmesi gerektiğini söylemek istiyoruz.

FARKINDA MIYIZ?

Amerikalı Siyaset bilimci Jeffrey Taylor 2006 yılında popülizm temelli bir değerlendirmede “Sağ ve Sol’u merkezinde elitizm bulunan popülizmin iki parçası olarak düşünmek daha yararlı olabilir ancak düz çizgi değil, at nalı şeklindedir” demişti.

Bunu bu memlekette söylenenlerden ziyade yurt dışında söylenenleri ciddiye alanlar için bir hatırlatma olarak kabul edin.

Biraz daha açıklayacak olursak Hitler ve Stalin zıt kutuplarda yer alan biri faşist, diğeri komünist iki lider olarak bilinir. Bunların birbirlerinden farkı sadece bu kadardır. Benzer yanları ise ikisi de despot, ikisi de antidemokratik, ikisi de gaddar, ikisi de katil, ikisi de emperyalist, ikisi de yayılmacı olmalarıdır.

Sıralama yapmaya devam edersek içte dışta birbirine düşman gözüken yüzlerce siyasetçi daha bulabiliriz.