Zaman değişiyor. Toplum değişiyor. Doğal olarak aileler de, ebeveynlik anlayışı da bu değişimin tam ortasında yeniden şekilleniyor. Bugünün anne-babaları, sadece çocuk büyütmüyor; aynı zamanda değişen dünyada yeni bir birey inşa etmeye çalışıyor.

Geçmişe baktığımızda, çocuk yetiştirme anlayışının daha çok itaat ve saygı ekseninde şekillendiğini görüyoruz. “Ben ne dersem o olur” cümlesi birçok evin temel mottosuydu. Otorite figürü olan ebeveyn, çocuğun sadece davranışlarını değil, düşüncelerini de belirleyen kişiydi. Geniş aile içinde büyüyen çocuklar, büyüklerin sözünden çıkmamayı öğrenerek büyürdü.

Bugün ise işler çok farklı. Yeni nesil ebeveynlik artık sadece büyütmek değil, birlikte büyümek anlamına geliyor. Anne ve babalar artık sadece rehber değil, aynı zamanda öğrenmeye açık bireyler olarak çocuklarıyla birlikte gelişiyorlar. "Çocuk da bir bireydir" anlayışı, ebeveynliğin merkezine yerleşmiş durumda.

Teknolojinin, sosyal medyanın ve değişen yaşam koşullarının etkisiyle, ebeveynler artık daha bilinçli, daha sorgulayıcı. Hangi oyuncağın eğitici olduğunu, hangi davranışın çocuğun psikolojisini etkileyebileceğini araştıran, öğrenen, hatta bu alanda eğitimler alan anneler ve babalar görüyoruz.

Geçtiğimiz günlerde bir parkta denk geldiğim bir sahne bu dönüşümün güzel bir yansımasıydı. Dört yaşlarındaki küçük bir çocuk, topunu başka bir çocuğun elinden çekip almıştı. Eski alışkanlıklarla büyümüş biri hemen “Ver bakayım onu, ayıp!” diyebilirken, genç bir anne diz çökerek çocuğunun göz hizasına indi ve yumuşak bir ses tonuyla sordu:

“Topunu almak istedin ama sormadan aldın, şimdi sence arkadaşın ne hissetmiş olabilir?”

O an, çocuğun yüzündeki düşünme ifadesi her şeyden daha anlamlıydı. Bu sadece bir davranış düzeltme değil, empati öğretisiydi.

İşte yeni nesil ebeveynlik tam da bu: Çocuğa sadece neyin doğru olduğunu değil, neden doğru olduğunu da fark ettirmek.

Ancak bu dönüşüm beraberinde bazı çelişkileri de getiriyor. Ebeveynler, “doğruyu yapmalıyım” baskısıyla zaman zaman kendi iç sesini bastırabiliyor. Aşırı korumacı ya da aşırı demokrat olmak gibi uçlara savrulabiliyor. Çünkü rehber çok, ses çok, yöntem çok… Ama her çocuk tek ve özel.

Sosyolojik olarak bakıldığında, bireyin kimlik kazanmasında ailenin etkisi hâlâ en güçlü unsur. Fakat bu etki artık emir ve kuraldan çok, anlayış ve bağ kurmak üzerinden ilerliyor. Ebeveynlik, bilgiyle yoğrulan ama sevgiyle anlam kazanan bir yolculuk haline geldi.

Yeni nesil anne-babalık; sadece çocuğa değil, topluma da ayna tutan bir dönüşüm sürecidir. Önemli olan ise bu dönüşümde neyi koruyup, neyi dönüştüreceğimizi iyi bilmek... Çünkü her nesil, kendinden sonraki nesile sadece bilgi değil, duygu da aktarır.