Sultan III. Süleyman Han Devri  “Şeyhülislam ve Müftilenam” -45-

Diba’ (*) zade Mahmut Efendi’nin oğludur. Muhammed Efendi usulüne uygun medreselerde görev yaptıktan sonra “Hariç” (**) rütbesine nail oldu. (H:1068) . Köprülü zade’nin sadrazamlığında Şam (H:1077) , Edirne (H: 1081) , İstanbul (H:1085) Kadılıkları’nı kazandı.
 Hicri 1090’da Anadolu Kazaskerliği’ni kazandı ise de yirmi altı ay sonra azledildi. Hicri 1098’de Rumeli Kazaskerliği’ne vasıl oldu. Bu esnada Ankaravi Mehmet Efendi’nin vefatı üzerine meşihat makamını kazandı.
 Sultan IV. Mehmed’in halliyle neticelenen Yeniçeri isyanı esnasında tekaüdü diledi (H:1099). Yerine meşihat makamını kazanan Şeyhülislam Feyzullah Efendi az bir zaman sonra azledilince meşihat makamını tekrar kazandı ise de aleyhine ulemanın ittifak etmesi azline sebebiyet verdi.
Hicri 1101’de Diba’ zade Muhammed Efendi on üç sene kadar bir köşede inzivayı diledi. Sultan II. Mustafa’nın sonlarında “dar-ı beka’ya” irtihal etti (H:1114).
Kabri İstanbul’da Sultan Selim civarında bina ettirdiği medrese kabrindedir. Fetva müddeti Sultan IV. Mehmet Han zamanında altı ay, Sultan III. Selim zamanında iki seneden ziyadedir.
---------------------------
(*) Diba,’ Hayvan derilerini terbiye etmek zanaatıdır.  Deri tabaklama işi yapana denir.
(**)  Hariç, Medrese yolunda ilk rütbeler.
 Kaynak
İlmiyye Salnamesi, S:489