Konya'da günde 250 kişiye sıra veriliyor! 70 bin TL maaşla çalışıyorlar

Tarım ve hayvancılıkta son yılların en çarpıcı gündemlerinden biri haline gelen Afgan işçiler meselesi, kırsalda yaşanan kronik iş gücü krizinin en görünür yansıması olarak öne çıkıyor. Özellikle Afgan çobanlar ve tarım işçileri üzerinden yürüyen tartışmalar, yerli iş gücünün sektörden uzaklaşmasıyla birlikte daha da derinleşti. Türkiye'nin birçok bölgesinde olduğu gibi Konya’da da bu tablo kendini açıkça hissettiriyor. Kaçak olarak çalışan binlerce Afgan işçi, artık yasal statü kazanmak için İl Göç İdaresi Müdürlükleri önünde uzun kuyruklar oluşturuyor. Bu yoğunluğun en çarpıcı örneklerinden biri Konya’da yaşanıyor.

GÜNDE 250 KİŞİYE SIRA VERİLİYOR

Konya Valiliği İl Göç İdaresi Müdürlüğü'nde, çalışma izin belgesi almak isteyen Afgan işçilerin oluşturduğu kalabalık dikkat çekiyor. Günde yalnızca 250 kişiye sıra numarası verildiği öğrenilirken, başvuruların 9 Mayıs’ta sona ermesi planlanıyordu. Ancak yaşanan yoğunluk nedeniyle süre 20 Mayıs’a kadar uzatıldı. Edinilen bilgilere göre, bu sürenin daha da ileri bir tarihe ertelenmesi de gündemde. Göç İdaresi çevresinde polis ekipleri tarafından geniş güvenlik önlemleri alınırken, uzun kuyruklar hem göç yönetiminde yaşanan yükü hem de tarım sektörünün geldiği noktayı gözler önüne seriyor. Yerli iş gücünün sektörden uzaklaşması, yabancı işçilere olan bağımlılığı daha da artırıyor.

‘TARIM SAHADA YAPILIR MASADA DEĞİL’

Tarım ve hayvancılıkta yaşanan iş gücü sorununu gazetemize değerlendiren Karatay Ziraat Odası Başkanı Rıfat Kavuneker, “Ben Afgan aşığı değilim, bana tarımda çalışacak insan lazım” diyerek sektörde nitelikli iş gücüne duyulan ihtiyaca dikkat çekti. Afgan işçilerin kimlik başvurularında son tarihin 9 Mayıs olduğunu hatırlatan Kavuneker, başvuru yoğunluğu nedeniyle Konya milletvekilleriyle birlikte yaptıkları girişim sonucunda sürenin 20 Mayıs’a kadar uzatıldığını ifade etti. Tarımda yaş ortalamasının 58 ile 65 arasında olduğunu söyleyen Kavuneker, gençlerin sektöre girmediğini vurguladı. Çocukların tarım ve hayvancılıkta gelecek görmediğini belirten Kavuneker, mevcut tarım politikalarının sahadan uzak olduğunu ifade etti. Devletin masa başında kararlar aldığını belirten Kavuneker, üretici ve STK’ların görüşlerine yeterince başvurulmadığını söyledi. “Tarım sahada, köyde, merada yapılır” diyen Kavuneker, masa başından yapılan planlamaların sorunları çözmediğini dile getirdi.

‘KEFİLLİK SİSTEMİ VAR AMA İŞLEMİYOR’

Karatay Ziraat Odası Başkanı Rıfat Kavuneker, daha önce dile getirdiği kefillik sisteminin uygulanmaya başlandığını ancak sistemin birçok eksikle yürüdüğünü söyledi. Kavuneker, tarım sektöründe yabancı işçi çalıştırmak isteyenlerin üzerindeki yükün arttığını vurgulayarak, “Ben Afgan’a kefil oldum ama bu Afgan’a ne kadar maaş vereceğim belli değil. İşçiden çok işverenin eli kolu bağlı hale geldi” dedi. Afgan işçilerin maaş konusunda net taleplerle geldiklerini belirten Kavuneker, “Afgan bana diretiyor, şu kadar para isterim diyor. Peki ben o parayı vermezsem ne olacak? Adam çekip gidiyor. Kefil olarak yaptığım bütün işlemler boşa çıkıyor” ifadelerini kullandı. İkamet izni, evrak işlemleri ve kefillik yükünün tamamının çiftçide olduğunu söyleyen Kavuneker, devletin sahadaki gerçeklerle yeterince ilgilenmediğini savundu. Türkiye’nin insan haklarına saygılı bir ülke olduğunu hatırlatan Kavuneker, “Biz kimseyi bedava çalıştıralım demiyoruz. Ücretler asgari ücretin altında olmasın ama iki asgari ücreti de geçmesin. Aksi halde bu sistem sürdürülebilir değil” diye konuştu.

‘KİM FAZLA PARA VERİRSE ORAYA GİDİYORLAR!’

Tarımda sezonluk ve farklı sürelerle işçi çalıştıranlar arasında ücret dengesizliği oluştuğunu ifade eden Kavuneker, “Ben işçiyi 12 ay çalıştırıyorum ama bazıları sadece 3-4 ay sulama işlerinde ya da yaz çobanı olarak çalıştırıyor, yüksek maaş veriyor” dedi. Bu durumun sektörde istikrarsızlığa yol açtığını belirten Kavuneker, Afgan işçilerin daha yüksek maaş veren tarla ya da çiftliğe geçmeyi tercih ettiğini kaydetti. “Kim 5 TL fazla verirse oraya gidiyorlar. Bu da bizim düzenimizi bozuyor. Onun için ücret politikasının yasal bir zemine oturtulması şart” diyen Kavuneker, bu konuda yasal düzenleme beklentisini yineledi. Afgan çobanların bugün 60-70 bin lira arasında maaş istediğini belirten Kavuneker, “Bunlar ilk geldiklerinde 250-300 dolara çalışıyorlardı, şimdi maaşları bin doları geçti” dedi. Devletin kaçak işçileri sınır dışı ettikçe sayının azaldığını ifade eden Kavuneker, bunun da maaşların hızla artmasına neden olduğunu söyledi. “Asgari ücret 22 bin lira ama biz şu anda 50 bin liranın üzerinde maaş veriyoruz. Evet bu para fazla, ama başka çaremiz de yok. Suriyeliler ise tarım ve hayvancılık sektöründe çalışmıyor bunun da etkisi var” şeklinde konuştu.

‘KENDİ İNSANIMIZ İŞE YANAŞMIYOR’

Konya'nın Sarayönü ilçesinde tarım ve hayvancılıkla uğraşan çiftçi Burhan Bayram, sektörde yaşanan iş gücü sıkıntısına dikkat çekti. Kaçak işçi çalıştırmanın risklerine değinen Bayram, son dönemde resmi başvuru sürecine yöneldiklerini ifade etti. “Bugüne kadar kaçak Afgan çalıştırıyordum” diyen Bayram, uzun süredir bu durumun bölgede yaygın olduğunu vurguladı. Ancak işçilerin başına bir şey gelmesinden endişe duyduklarını belirten Bayram, “Başlarına bir iş gelir korkusuyla kimlik için başvuru yaptık” ifadelerini kullandı. Yasa dışı çalıştırmanın ciddi para cezalarına yol açtığını hatırlatan Bayram, “Kaçak oldukları için 30 bin ile 40 bin lira arası ceza yazıyorlar” dedi. Başvurular sırasında noter masraflarının da yüksek olduğunu belirten Bayram, “Notere de kişi başı bin lira verdim” şeklinde konuştu. Çiftliğinde şu anda iki Afgan işçinin çalıştığını söyleyen Bayram, “Bende iki tane Afgan çalışıyor” diyerek, iş gücü bulmakta yaşanan zorluğun altını çizdi.

AFGANLAR 24 SAAT ÇALIŞIYOR

Tarım ve hayvancılık sektöründe yerli işçi bulmanın her geçen gün zorlaştığını dile getiren Burhan Bayram, özellikle genç neslin çalışma şartlarına karşı isteksiz olduğunu ifade etti. Bayram, “Kendi insanımız artık bu işi yapmak istemiyor. Rahatlığa alışmışlar” diyerek bu durumu eleştirdi. Yerli işçilerin çalışma saatleri konusunda da katı talepleri olduğunu vurgulayan Bayram, “Sabah 9, akşam 4 çalışırım diye şart koyuyor, sözleşmeye mesai saatini yazdırmak istiyor” dedi. Yabancı uyruklu işçilerin ise iş yükünü ve tempoyu gözetmeden çalıştığını belirten Bayram, “Afganlar 24 saat çalışıyor. Ne gece dinliyorlar ne gündüz” ifadelerini kullandı. Çalışma şartlarının zorluğu maaşlara da yansımış durumda. Bayram, “Bugün bir çobanın maaşı 60 bin ile 75 bin lira arasında. Tarım işçilerinin maaşı da 50 bin lirayı buluyor” diyerek yüksek ücretlere rağmen iş gücü sıkıntısının devam ettiğini vurguladı.