Hayvancılığın anavatanı Anadolu
Türk bilim insanlarının katıldığı uluslararası bir araştırmaya göre, tarihte ilk hayvancılık büyük ölçüde Doğu Anadolu'dan dünyaya yayıldı.
ODTÜ Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aykut Kence yaptığı açıklamada, Fransa, İran ve Türkiye'den bilim insanlarının katıldığı ve evcil keçilerin soylarını belirlemeye dönük çalışmayı bir süre önce tamamladıklarını bildirdi.
Çalışma kapsamında Türkiye, İran, bazı Asya ve Avrupa ülkelerindeki 473 keçiden doku, deri, boynuz ve dışkı örnekleri aldıklarını ve bunları mitokondriyel DNA analizine tabi tuttuklarını anlatan Kence, sonuçları da ''ata tahmini'' yöntemiyle dünyadaki tüm keçi soyları ile karşılaştırdıklarını kaydetti.
Çalışmalarında keçilerin köken belirleme sonuçlarıyla ilgili bulguların İran ve Türkiye arasında ağırlık kazandığını dile getiren Kence, son tahlilde de evcil keçilerin anavatanın Anadolu olduğunu belirlediklerini söyledi.
Dünya tarihinde keçilerin evcilleştirilen ilk hayvanlardan birisi olduğunu kaydeden Kence, ''O nedenle bu çalışmayla hayvancılığın Anadolu'da başladığını söyleyebiliriz. Yani tarihte hayvancılığın merkezi, hayvanların ilk olarak ıslah edildiği, evcilleştirildiği yerin genetik olarak da Anadolu olduğu saptandı. Böylece Anadolu'nun insanlık tarihine de kaynaklık ettiği söylenebilir'' dedi.
''HİNDİSTAN OLARAK BİLİNİYORDU''
Prof. Dr. Aykut Kence, daha önce Hindistan'daki Indus Vadisi'nin keçilerin evcilleştirildiği bölge olarak öne sürüldüğünü belirterek, ''Bilimde kesinlik diye bir şey yok. Her zaman açık bir kapı bırakılır ama bu çalışmanın sonuçlarına kesin gözüyle bakabiliriz. Çalışma insan kültürüne de tarihine de ışık tutuyor'' dedi.
Kence, ekip araştırmacılarının Türk bilim insanlarına çalışmalarından dolayı teşekkür ettiklerini, özellikle projede görevli bilim adamı Pierre Taberlet'in ''Sizin katkılarınız olmasaydı evcil keçi soylarının Anadolu'da başladığını gösteremezdik'' dediğini aktardı. Kence, ''Dünyadaki tüm evcil keçilerin Anadolu'dan köken aldığını gösteren bu çalışmaya katkıda bulunmaktan mutluyum'' diye konuştu.
Çalışmanın sonuçlarının bilim dünyasının en saygın dergilerinden Amerikan Ulusal Bilimler Akademisinin resmi dergisi Proceedings of National Academy of Sciences'ta (PNAS) 18 Kasım 2008'te yayımlandığını bildiren Kence, makalenin yazarları arasında ODTÜ'de yüksek lisans çalışmasını yapan Dr. Özge Balkız'ın da bulunduğunu söyledi.
Makalede, günümüz evcil keçilerinin atalarının evcilleştirildiği bölgenin büyük ölçüde Doğu Anadolu, kısmen de İran'da Kuzey ve Orta Zagros dağlarında bulunduğunun tespit edildiğini belirten Kence, şöyle konuştu:
''Bugün dünyaya yayılmış bulunan evcil keçinin (Capra hircus) atası olan yaban keçisinin(Capra aegagrus) evcilleştirildiği bölge büyük ölçüde Doğu Anadolu'da bulunmaktadır.
Bu bölgede evcilleştirilen keçilerin tüm dünyaya yayılmasıyla günümüzde var olan keçi soyları ortaya çıkmıştır. Evrimsel genetik yöntemlerinin başarıyla uygulandığı sayısız örnekten biri olan bu çalışma, insanlık tarihinde evcil keçilerin ilk olarak nerede ve ne zaman ortaya çıktığını ve evcil keçilerin kısa sürede insan etkisiyle yaban keçisinden farklı bir tür oluşturduğunu gösteren genetik kanıtlar ortaya koyması bakımından önemlidir.
Günümüz evcil keçilerinin kökeni üzerindeki bu biyolojik sonuç, konuyla ilgili arkeolojik çalışmaların vardığı sonuçlarla uyuşmakta ve onları pekiştirmektedir.''
Prof. Dr. Aykut Kence, Türkiye'de yaşayan yaban keçilerinin tüm evcil keçilerin atası olduğu için hastalıklara bağışıklık, asalaklara karşı direnç gibi genleri taşıyacağından Anadolu'daki yaban keçilerinin özenle korunması gerektiğine işaret ederek, ''Bu genler ileride evcil keçilerin ıslahında kullanılabilecek gen kaynaklarını oluşturacaktır'' dedi.
Çalışmalarında keçilerin köken belirleme sonuçlarıyla ilgili bulguların İran ve Türkiye arasında ağırlık kazandığını dile getiren Kence, son tahlilde de evcil keçilerin anavatanın Anadolu olduğunu belirlediklerini söyledi.
Dünya tarihinde keçilerin evcilleştirilen ilk hayvanlardan birisi olduğunu kaydeden Kence, ''O nedenle bu çalışmayla hayvancılığın Anadolu'da başladığını söyleyebiliriz. Yani tarihte hayvancılığın merkezi, hayvanların ilk olarak ıslah edildiği, evcilleştirildiği yerin genetik olarak da Anadolu olduğu saptandı. Böylece Anadolu'nun insanlık tarihine de kaynaklık ettiği söylenebilir'' dedi.
''HİNDİSTAN OLARAK BİLİNİYORDU''
Prof. Dr. Aykut Kence, daha önce Hindistan'daki Indus Vadisi'nin keçilerin evcilleştirildiği bölge olarak öne sürüldüğünü belirterek, ''Bilimde kesinlik diye bir şey yok. Her zaman açık bir kapı bırakılır ama bu çalışmanın sonuçlarına kesin gözüyle bakabiliriz. Çalışma insan kültürüne de tarihine de ışık tutuyor'' dedi.
Kence, ekip araştırmacılarının Türk bilim insanlarına çalışmalarından dolayı teşekkür ettiklerini, özellikle projede görevli bilim adamı Pierre Taberlet'in ''Sizin katkılarınız olmasaydı evcil keçi soylarının Anadolu'da başladığını gösteremezdik'' dediğini aktardı. Kence, ''Dünyadaki tüm evcil keçilerin Anadolu'dan köken aldığını gösteren bu çalışmaya katkıda bulunmaktan mutluyum'' diye konuştu.
Çalışmanın sonuçlarının bilim dünyasının en saygın dergilerinden Amerikan Ulusal Bilimler Akademisinin resmi dergisi Proceedings of National Academy of Sciences'ta (PNAS) 18 Kasım 2008'te yayımlandığını bildiren Kence, makalenin yazarları arasında ODTÜ'de yüksek lisans çalışmasını yapan Dr. Özge Balkız'ın da bulunduğunu söyledi.
Makalede, günümüz evcil keçilerinin atalarının evcilleştirildiği bölgenin büyük ölçüde Doğu Anadolu, kısmen de İran'da Kuzey ve Orta Zagros dağlarında bulunduğunun tespit edildiğini belirten Kence, şöyle konuştu:
''Bugün dünyaya yayılmış bulunan evcil keçinin (Capra hircus) atası olan yaban keçisinin(Capra aegagrus) evcilleştirildiği bölge büyük ölçüde Doğu Anadolu'da bulunmaktadır.
Bu bölgede evcilleştirilen keçilerin tüm dünyaya yayılmasıyla günümüzde var olan keçi soyları ortaya çıkmıştır. Evrimsel genetik yöntemlerinin başarıyla uygulandığı sayısız örnekten biri olan bu çalışma, insanlık tarihinde evcil keçilerin ilk olarak nerede ve ne zaman ortaya çıktığını ve evcil keçilerin kısa sürede insan etkisiyle yaban keçisinden farklı bir tür oluşturduğunu gösteren genetik kanıtlar ortaya koyması bakımından önemlidir.
Günümüz evcil keçilerinin kökeni üzerindeki bu biyolojik sonuç, konuyla ilgili arkeolojik çalışmaların vardığı sonuçlarla uyuşmakta ve onları pekiştirmektedir.''
Prof. Dr. Aykut Kence, Türkiye'de yaşayan yaban keçilerinin tüm evcil keçilerin atası olduğu için hastalıklara bağışıklık, asalaklara karşı direnç gibi genleri taşıyacağından Anadolu'daki yaban keçilerinin özenle korunması gerektiğine işaret ederek, ''Bu genler ileride evcil keçilerin ıslahında kullanılabilecek gen kaynaklarını oluşturacaktır'' dedi.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.