Farkındalık konusunda Türkiye'ye örnek oluyorlar

Vakıfta, ülkede hızla artış gösteren otizmli bireyler için farkındalık oluşturma ve onların sosyal hayata geçişlerini sağlama noktasında yüzlerce otizmli bireye ve ailelerine profesyonel hizmet veriliyor.

AMAÇ DAHA FAZLA ÇOCUĞA ULAŞMAK

Selçuklu Otizmli Bireyler Eğitim (SOBE) Vakfı Başkanı Mustafa Ak, SOBE'nin kuruluş hikayesi ve yürütülen faaliyetlerle ilgili gazetemize bilgiler verdi. Ak, “Otizmli bireylerin yaşam kalitesini arttırmayı amaçlıyoruz” dedi. “Hedefimiz daha fazla otizmli çocuğumuza ulaşmak” diyen Ak, “Eğitim programında yer alan her becerinin öğretimi, öğrenme özelliklerine uygun şekilde her çocuk için ayrı ayrı tasarlanır. Terapilerle desteklenen eğitimin etkisi çok daha hızlı ve kalıcı olmaktadır” şeklinde konuştu.

**Otizm nedir?

-Otizm olarak adlandırılan Otizm Spektrum Bozukluğu doğuştan gelen nörogelişimsel bir bozukluktur. Aşılar, hava kirliliği, sezaryen doğum gibi faktörlerle ilişkisi incelenmesine rağmen bilimsel olarak net bir nedeni bulunamamaktadır. Günümüzde her 59 çocuktan biri otizmli olarak dünyaya gelmektedir. Otizmin biyolojik bir belirtisi yoktur. Tanı çocuk psikiyatrları tarafından konmaktadır. Her çocukta görünüşü ve seviyesi farklılık arz etse de belirtiler; çocuğun çevresiyle sosyal ilişki kurmada yetersizlik yaşaması, tekrarlayıcı kalıplaşmış davranışlarda bulunması olarak sınıflandırılır. Çocuklarına adıyla seslendiklerinde tepki alamıyorlarsa, çocukları göz teması kurmuyor ve rutinlerine aşırı derecede bağlılık gösteriyorsa, dönen cisimlere karşı ilgiliyse ve iletişime kapalıysa otizm riski altında olabilir. Böyle bir şüphe olursa aileler çocuklarını yakından takip ederek, hemen bir çocuk psikiyatristine başvurmaları gerekmektedir.

SOBE TÜRKİYE'DE ÖNCÜ VAKIFLARDAN

**SOBE ne zaman ve ne için kuruldu?

-Her şey otizmli bir ailenin “otizmli evladımı bırakacak yerim olmadığı için yıllardır ameliyatımı bile olamıyorum.” demesiyle başladı. Otizmli bireye sahip olan aileler, bu alanda hizmet veren dernek ve vakıflar ile mimarlarla yapılan toplantılar, yurt içinde ve yurt dışında yapılan incelemeler doğrultusunda otizmli bireyler için en uygun ve ihtiyaçlara en iyi cevabı verebilecek bir merkez kurulması kararı alındı. 2011 yılında Selçuklu Belediyesi tarafından sosyal sorumluluk projesi olarak başlanılan merkez 2014 yılında tamamlandı. Projenin sürdürebilir olması için 2016 yılında merkezin bir vakıf tarafından yürütülmesine karar verilerek; dönemin Valisi, Büyükşehir Belediye Başkanı, Selçuklu Belediye Başkanı, rektörler ve akademisyenlerden oluşan 31 kişilik mütevelli heyeti ile Selçuklu Otizmli Bireyler Eğitim (SOBE) Vakfı kuruldu. Merkezi Türkiye’de öncü kılan özelliklerinden biri de belediye, vakıf ve üniversite iş birliğinde örnek bir çalışmayla yürütülmesidir. İmzalanan protokol ile Selçuklu Belediyesi ve Necmettin Erbakan Üniversitesi ile devam eden çalışmalarımıza önümüzdeki günlerde yapılacak protokol ile Selçuk Üniversitesi de dahil olacaktır. SOBE Vakfı, geleneğimizde ve medeniyetimizde olan Vakıf anlayışını harfiyen uygulamaya çalışan bir kurumdur. Eğitim ve terapi programımızdan hizmet alan öğrencilerimize Vakıf tarafından eğitim ile terapi bursu verilmektedir. Eğitimlerin birebir olması maliyeti yükseltirken, bu maliyetlerin tamamı bağışçılarımızın desteğiyle karşılanmaktadır. Bağışçılarımızın desteği sayesinde, öğrencilerimizin çoğu tüm hizmetlerimizden burslu olarak faydalanmaktadır. Öğrencilerimizin yaptığı çalışmalar, kazandığı beceriler ve SOBE’de yaşanan gelişmeler bağışçılarımıza düzenli olarak iletilmektedir.

BÖLGE ŞAMPİYONALARINDA DERECE KAZANMAYA BAŞLADILAR

**SOBE'de hangi eğitim ve terapi programları veriliyor?

-Öğrencilerimizin hepsinin farklı ders programı vardır. Bazıları haftada iki gün bazıları ise haftada üç gün derse gelebiliyor. Beş gün boyunca eğitim alan küçük yaş grubu çocuklarımız da var. Öğrencilerimizin her birine özel yıllık eğitim programları hazırlanmaktadır. Eğitim programında yer alan her becerinin öğretimi, öğrenme özelliklerine uygun şekilde her çocuk için ayrı ayrı tasarlanır. Öğrencilerimizin performanslarına ilişkin düzenli veri toplanır ve grafiksel analizi yapılır. Bu grafikler, öğretim yöntemini yeniden gözden geçirmeye ve geliştirmeye yardım eder ve böylece ilerlemelerin sürekli olması sağlanır. Terapilerle desteklenen eğitimin etkisi çok daha hızlı ve kalıcı olmaktadır. Bu anlamda merkezimizde binicilik, yüzme ve spor eğitimleri de verilmektedir. Su altında yüzen, at üzerinde dörtnal giden, bisiklet süren, masa tenisi oynayan öğrencilerimiz bölge şampiyonalarında derece kazanmaya başladılar. Bunlar bizi heyecanlandıran ve mutlu eden gelişmeler.

**Kısaca eğitimci yetiştirme programlarınızdan da bahseder misiniz?

-Otizmin görülme sıklığı tüm dünyada hızla artarken nedeninin bilinemiyor olması bizleri endişelendiren bir durumdur. Bilimsel olarak kanıtlanan tek tedavisi olan eğitimle ilgili yoğun çalışmalar ve araştırmalar yapılırken özellikle ülkemizde bu konuda uzmanlaşma süreçlerinde yolun başında olduğumuzu düşünmekteyiz. Üniversitelerdeki özel eğitim bölümleri başta olmak üzere birçok bölümde otizm sadece engellilerle ilgili verilen derslerin içeriğinde bir bölümden ibaret kalmaktadır. Otizmli bireylerin eğitim yöntemleri ve materyalleri tamamen farklı olup, otizmli bireyin eğitimi için uzmanlar tarafından bireyi gözlemleyip, tanıyıp ona göre bir program oluşturulmalıdır. Bu nedenle Eğitim Direktörümüzün danışmanlığında işe başlattığımız her personel otizm tanısından eğitim metotlarına, pekiştireçlerin belirlenmesinden veri formlarının nasıl tutulacağına, grafiklerden ilerleme raporlarının nasıl yazılacağına kadar profesyonellik gibi konuları da içeren eğitimlere tabi tutulurlar. Aldıkları bu eğitimler iş başı uygulamalarla da devam etmektedir. Ayrıca her eğitim öğretim yılı öncesi eğitimcilerimize hizmet öncesi eğitimler vererek gelişimlerini desteklemekteyiz. Öğrencilerin eğitim kalitelerinin her daim artarak gidebilmesi, daha tecrübeli bir uzmanın da eğitimciye yol gösterebilmesi ve eğitimcilerin hastalanmaları gibi durumlarda da sekteye uğramaması gibi nedenlerle süpervizör yetiştirme politikası uygulamaktayız. Kendi bünyemizde yetiştirdiğimiz süpervizör arkadaşları ulusal ve uluslararası çalışmalar, sempozyum ve kongrelerle desteklemekteyiz.

**Otizmli bireylerin ailelerine ne gibi hizmetler veriyorsunuz?

Otizmli bireylerin eğitimi kaliteli ve yoğun olarak alabilmelerini sağlarken, onlarla birlikte yaşayan ailelerinin, akrabalarının yaşadıkları sorunlara derman bulmaya, hayatlarını güzelleştirmeye çalışmaktayız. Velilerimize yönelik istedikleri branşlarda kurslar açıyoruz. En azından bu vesileyle çocuklarını derse bıraktıktan sonra bekleyecekleri vakti kendilerine ayırabildikleri verimli bir zamana dönüştürmüş oluyoruz. Kokulu Taş, Keçe ve Şiş Örgü gibi kurslarda annelerimiz el emeği çok güzel ürünler ortaya çıkarıyor. Ayrıca ailelerimize yönelik kaygı ve eş tükenmişlik düzeylerinin azaltılması ile eşleriyle olan ilişkilerinin geliştirilmesini amaçladığımız sekizer haftalık eğitimler gerçekleştiriyoruz.

**Son olarak istihdam noktasında neler yapıyorsunuz?

-SOBE İle Otizmli Bireyler İş Hayatında! Projesi genel hedefi; Konya’da bulunan otizmli bireylere sahip bireylerin toplumsal yaşama entegrasyonlarını, bağımsız yaşama katılabilmelerini ve yaşam kalitelerini artırmayı sağlamaktır. Bu genel hedefe ulaşabilmek için otizmli bireylerin yararlanabileceği yenilikçi bir istihdam ve eğitim modeli tasarlanacak, geliştirilen aile katılımlı istihdam ve eğitim modelinin pilot uygulaması yapılacaktır. Projenin sürekliliğini sağlayabilmek için Konya’da bulunan otizmli bireylerin yararlanabileceği bir sosyal girişim merkezi kurularak geliştirilen yenilikçi modelin atölyelerde uygulanması sağlanacaktır. Proje ile kurulacak olan SOBE Otizmli Sosyal Girişim Merkezi kapsamında paketleme, el sanatları ve seramik, mutfak sanatları, galoş üretim ile tanıtım ve sunum atölyeleri açılacak ve mevcut kafeterya otizmli bireylerin istihdamına uygun hale getirilecektir.

RÖPORTAJ: SAİT ÇELİK