ESKİDEN NEREDE NE VARDI? -51

ESKİDEN NEREDE NE VARDI? -51

Günümüzden 8 bin yıl önce Orta Asya’da yapılan spor türleri arasında, ayakla oynanan bir oyunun olduğu eski Türk destanlarında yer almakta, “La Tartarie” adlı eserde “Tsang” da kız ve erkeklerden kurulu karma takımların ayaktopu oyunlarını seyreden “Hiuan

Günümüzden 8 bin yıl önce Orta Asya’da yapılan spor türleri arasında, ayakla oynanan bir oyunun olduğu eski Türk destanlarında yer almakta, “La Tartarie” adlı eserde “Tsang” da kız ve erkeklerden kurulu karma takımların ayaktopu oyunlarını seyreden “Hiuan” isimli Çinli’nin şu sözlerinden bahsedilmektedir:
“Büyük tapınakların avlularında ayaktopu oyunları yapılır, topa elle dokunulmaz, ayakla ya da başla vurularak karşı tarafa geçirilmeye çalışılırdı. Türk kadınlarının erkekleri gibi muharip olmalarının sebebini bu ayaktopu oyunlarında edindikleri mücadele ruh ve azminden anlamak mümkündür.”
Bu ve bazı belgelerden Orta Asya’da Türkler ile onlardan öğrenen Çinliler tarafından oynanan ve Türklerin “Tepük” adını verdikleri ayaktopu oyununun, buradan Hindistan’a geçtiğine işaret ediliyor. Türk boylarının Avrupa içlerine kadar sarkmalarıyla ayaktopu oyunu İtalya ve Fransa’ya yayılmış, buradan da İngiltere’ye kadar uzanmış, İngilizler de Hindistan’ı işgâl ettikten sonra burada gördükleri bu oyunu bir düzene koymuş bulunuyor. Futbolun ilk oynandığı yer ve tarih konusunda fikirler çatışıyor. Fransızlar bu oyunun Normanlar tarafından İngiltere’ye geçirildiğini, İngilizler de kendilerinin geliştirdiklerini öne sürerken, İtalyanlar kendi ülkelerinde bu oyunun Romalılardan itibaren “Calcio” adı altında oynandığını savunuyorlar. Yunanlılar ise, Ispartalılar döneminde “Episkiros” adı altında oynandığını iddisında israr ediyor.
Kesinlikle bilinen nokta, çağımızın en yaygın sporu olan, büyük organizasyonlar yapılarak devam etmekte olan futbolun 12. yüzyıldan itibaren Btitanya adasında yaygın bir hâl alarak, ilk futbol kulübünün 1855’de, ilk Futbol Federasyonunun 1956’da burada kurulduğu, dünyanın en önemli sektörlerinden olan profesyonel futbolun da ilk olarak 1879’da İngiltere’de uygulanmaya başlandığıdır.
“Divan-ı Lûgatt-üt Türk” ün 1. cildinin 323. sayfasında Anadoluda futbolun “Tepük” adı adı altında 14. yüzyılda yaygın bir oyun olduğu açıkça belirtiliyor. Ülkemizde futbolun Osmanlı İmparatorluğu döneminde ilk defa sınırlarımız içinde yer alan Selanik’te 1875 oynanmaya başlandığı, İzmir’de 1880’de ve İstanbul’da da 1890’da İngilizler tarafından oynandığı kaydediliyor. Matematik öğretmeni Hüseyin Köroğlu, yazdığı “Konya Lisesi Tarihi”nde, 1915’te Karma Orta Okul’un yerindeki Sultanî’ye (Lise) cimnastik hocası olarak tayin edilen Burhanettin Beyin, sınıflar arasında kurduğu takımlar arasında Konya’da futbol oynatan ilk kişi olduğunu belirtiyor. Avukat Mehmet Ali Apalı da; 1915’de Hapishane Caddesi’nde talebe yurdunun yerinde bulunan “Cihanyan” adlı okulda İngilizce ders gören azınlık mensupları, şehrimizde görevli İngiliz ve aristokrat ailelerinin çocuklarının futbol oynadıklarını bildiriyor. İlerleyen yıllarda İl Özel İdaresi’nin bulunduğu binada öğrenim gören Sanayi Mektebi, Sultanî ve şimdiki lise binasındaki Muallim Mektebi ile Askerî Lise takımlarının kıran kırana maçlar yaptıkları belgelerde yer alıyor.
Gençlerbirliği’nin eski futbolcularından Kâzım Özbay da kulüpler kurulmaya başlamadan önce Sultanî’nin 1. sınıfında iken kendi aralarında “Matbuat” adıyla takım teşkil eden bir grubun Alâaddin Tepesi’nde şimdi çay bahçesi olan yerde futbol oynadıklarını gördüğünü, ilk maçların da stadyumun karşısındaki Horozlu ve Konevî Sitelerinin yerindeki “Çamlı Bahçe” ve Emniyet Müdürlüğü arkasındaki “Namazgâh” ın yanısıra, Meram yolu altgeçidinin üzerindeki petrol istasyonunun yerinde bulunan arsada yapıldığını söylerdi. 1920’li yıllarda Ermeni asıllı Gazaros’a ait olan ve mübadele sırasında şehrimizden ayrıldığı için Millî Emlâk’e devredilen şimdiki İmam Hatip Lisesi’nin yerinde bulunan bahçe, Jandarma Mektebi’ne tahsis edilmişti. Daha sonra yılda 100’er lira ödenmek suretiyle 500 liraya Atatürk tarafından Gençlerbirliği, İdmanyurdu ve Selçukspor’un kullanmaları için verilen, ancak 500 lirayı peşin ödeyen İdmanyurdu’nun mülkiyetine geçen bu alan düzenlenerek, maçlar 1929’dan 1951’e kadar burada oynandı. İdmanyurdu, 1951’de sahayı İmam Hatip Okulu yapımı için 90 bin liraya satarak, 100 bin liraya Zafer’de Konyaspor’un yerinde bulunan 3 katlı bir binayı satın aldı. Daha sonra da bu bina yıkılarak, yerine Zafer Çarşısı inşa edildi. 1949’da temeli atılan mevcut stad ise, ilk yarısı İstasyondaki Astsubay Hazırlama Orta Okulu’nun sahasında oynandıktan sonra 1952’den itibaren lig maçlarına açıldı.
22 yıl Konya futbolunun yükünü çeken, güney kısmındaki tahta tribün 1936’da Bulgar Kara Dimo, Dinarlı Mehmet, Urfalı Bakıryırtan Salih ve Konyalı Faruk Nazıroğlu’nun da katıldığı pehlivan güreşleri sırasında yıkıldığı için ayakta maç seyredilen İdmanyurdu sahası’nda Kasımpaşa, Ankaragücü, Ankara Gençlerbirliği ve Karagücü, Eskişehir Işıkspor, Adana Torosspor, Ereğli Sümerspor, İzmir Altınordu, Akşehir Gençlik, İdmanyurdu ve Sanatkârlargücü gibi takımlar özel maçlar yaptı.
Çetin maçlara sahne olan İdmanyurdu sahasında babası Konya’da görev yaptığı sırada lise talebesi olan ve daha sonra Beşiktaş’ta oynayan Şükrü Erkuş, aslen Konyalı olup Beşiktaş ve millî takım formalarını giyen Şevket Yorulmaz, Konya’ya gezmeye geldiklerinde Gençlerbirliği takımında yer alan Fenerbahçeli Büyük Fikret (Arıcan), Vefalı Hasan, İdmanyurdu’nda yetişerek Eskişehir ve Ankara Demirspor formalarını giyip, Kasımpaşa ile Konya’ya gelen Galatasaraylı Yandan Arif (Sevinç), Konya Gençlerbirliği, Galatasaray ve Adana Torosspor oynayan Ressam Suavi, Ankara Galatasaray’da forma giyen Solak Süleyman Uludağ, Beşiktaşlı millî futbolcu Baba Recep (Adanır), Kasımpaşalı Firuzan Özaykaç, İstanbulsporlu kaleci Sefer, askerliğini Ankara Karagücü’nde yapar Fenerbahçeli kaleci Selahattin Ünlü, Eskişehir ve Ankara Demirspor takımlarının kalesini koruyan Abdülkadir, Ankaragüçlü Ali Polat, Suvari Alayı’nda üsteğmenlik yapan, eski Futbol Federasyonu Başkanlarından Albay Sabahattin Erman ve Konya Gençlerbirliği’nde oynayan Güreş Federasyonu eski Başkanı Cemil Erkök gibi nice şöhretli futbolcu top koşturdu.

NAİL BÜLBÜL

HABERE YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.