Sefa Ortaç: Enflasyon Rakamları Ne Anlatıyor?

İYİ Parti Konya İl Başkan Yardımcısı Sefa Ortaç 

Enflasyon Rakamları Ne Anlatıyor?

Nisan ayında TÜFE aylık %1,68 artarken, yıllık tüketici fiyatları enflasyonu %17,14’e yükseldi. TÜFE aylık bazda 28 aydır artışını sürdürüyor. Yıllık tüketici enflasyonu ise Eylül 2020’den beri, yani 7 aydır artıyor.

Yılın ilk 4 ayındaki, Ocak-Nisan dönemi, tüketici enflasyonu %5,45 düzeyinde. 2017’deki %5,71 düzeyinden sonra bu değer 2005’ten beri ulaşılan en yüksek ikinci düzeydir.

Yıllık enflasyonun en yüksek olduğu ana harcama grubu %29,31 ile ulaştırma grubudur. Ulaştırma grubunun Nisan 2021’de aylık enflasyona katkısı 0,25, yıllık enflasyona katkısı ise 4,26 puandır. Bu yüksek etkinin temel sebebi kur kaynaklı araç fiyatlarındaki artıştır. Akaryakıt fiyatlarındaki artışın Eşel Mobil Sistemi sayesinde pompa fiyatlarına yansımaması ve ÖTV’de indirimle telafi edilmesi sayesinde ulaştırma enflasyonu baskılanmıştır.

Giyim ve ayakkabı grubundaki yıllık enflasyon %11,03 ile ortalama altında gerçekleşse de Nisan ayındaki hem yıllık hem de aylık TÜFE enflasyonuna bu grubun anlamlı katkısı olmuştur. Geçen senenin Nisan ayı aylık enflasyonuna 0,25 puan katkı yapan giyim grubunun bu seneki katkısı 0,41 puana yükselmiştir. 

Gıda fiyatlarındaki aylık %2,13 artış Nisan 2021’deki aylık enflasyonu 0,57 puan yükseltmiştir. Ancak geçen senenin aynı ayında gıdanın enflasyona katkısı 0,61 puandı. Nisan 2021’de gıda fiyatları yıllık olarak İTO’nun endeksine göre %15,22, TÜRK-İŞ’in açlık sınırı verilerine göre %16,56, TÜİK’e göreyse %16,98 arttı. Üç endekse göre de yıllık gıda enflasyonu Mart’tan Nisan’a gerileme kaydetti.

Nisan enflasyon üzerinde güçlü bir kur etkisi söz konusu. Aralık, Ocak ve Şubat aylarındaki düşüşten sonra sepet kur (%50 Dolar, %50 Avro) Mart’ta %7,4, Nisan’da ise %6,5 arttı. Bu artışların Temmuz’a kadar üretici fiyatları üzerinde etkisi olacaktır. Diğer taraftan üretici fiyatlarındaki her 10 puanlık artış gıda tüketici fiyatlarında 5, gıda dışı tüketici fiyatlarında ise 4,5 puana kadar artışa neden oluyor. Nisan 2020’de %6,7 olan üretici enflasyonu Nisan 2021’de %35,17 düzeyinde. 

TCMB’ye güvenin azalması, ülkemizin döviz rezervi problemi ve turizmden bu sene de beklenen döviz gelirinin elde edilemeyeceğine yönelik algılar TL’nin değer kaybını tetiklemeye devam ediyor. Uluslararası Finans Enstitüsü ABD$/TL kuru için 7,5 olan makul değer tahminini 2 Mayıs’ta 9,5 düzeyine çekti.

Diğer taraftan küresel olarak emtia fiyatlarındaki artışın devam etmesi de ülkemizde enflasyonla mücadeleyi zorlaştırmaya devam ediyor. Şubat 2021’de küresel emtia fiyatlarının yıllık artışı %26,8’e çıktı. Aynı oran sınai girdiler için %43,9 ve artış Mayıs 2020’den beri sürüyor.

İSO ve IHS Markit’in beraber yayınladığı PMI (Satın Alma Müdürleri Endeksi) verileri de girdi ve nihai ürün fiyatlarındaki artışın tüm imalat sektörlerinde devam ettiğini gösteriyor. Özellikle makine ve giyim sektörleri fiyatların artış hızının da artması ile diğer sektörlerden ayrışıyor. Dolayısıyla bu grupların önümüzdeki aylarda enflasyon üzerindeki etkisi artabilir. 

Son olarak hizmet fiyatları aylık bazda %0,76, yıllık bazda ise %13,12 arttı. Kısıtlamalar nedeniyle hizmetler sektöründeki fiyat artışının baskılandığını düşünüyoruz. Açılmayla beraber hizmetler sektörünün de enflasyon üzerinde yukarı yönlü bir etkisi beklenebilir.