Saz'ın bittiği yer

Teknolojinin kurbanı olan mesleklerden bir tanesi de saz imalatı ve saz ustalığı. Bir zamanlar saz imalatının menbağı olan Konya'da artık bu iş çok az sayıda kişi tarafından yapılıyor

Son yıllarda geleneksel müzik aletlerine olan ilgi artsada yeni nesil bu tür mesleklere ilgi göstermiyor. Saz imalatçılığı baba mesleği olan, mesleğin son temsilcilerinden birisi olduğunu belirten Can Sağlam, “Bu meslekler eninde sonunda yok olacak. Bakmayın siz devletin geleneksel el sanatlarını destekliyoruz dediğine. Bütün uygulamalar göstermelik. Bizden sonra bu işi kimse yapmayacak” dedi. Son yıllarda gençlerin ney, bağlama, kanun gibi geleneksel enstrümanlara olan ilgisinin arttığını belirten Sağlam, “Geçmiş yıllardaki gitar furyası son buldu. Artık gençler bu tür müzik aletlerine daha fazla ilgi gösteriyor” ifadelerini kullandı.

Futbol takımlarının renklerini taşıyan sazlar ürettiğini de aktaran Sağlam, “Yıllar önce yapmıştık bu fanatik sazları. O dönemden beri çok fazla talep olmasına rağmen imal etmiyorduk. Gençlerin ısrarlarına dayanamayıp tekrar yapmaya başladık. Büyük takımların renklerinden sazlar üretiyoruz. Yakında Konyaspor içinde yeşil-beyaz sazlar yapmayı planlıyoruz. Şu anda kalıpları hazırlık aşamasında” ifadelerini kullandı.

BAĞLAMA ÇALANA KIZ VERMEZLERDİ

Saz yapmayı babasından öğrendiğini söyleyen saz ustası Can Sağlam, “Bu tür meslekler babadan oğula geçer zaten genellikle. Eskiden usta-çırak ilişkisi vardı. Ancak son yıllarda bu mesleklere ilgi azaldı. Sadece bu mesleğe gönül vermiş insanlar tutkuyla bağlı oldukları bu işleri çocuklarına öğretirler. Artık öğretende kalmadı. Bu meslek eninde sonunda yok olacak. Aslında sazın menbası Konya'dır. Kendine özgü müzik kültürüyle bir zamanlar anadolu müziğinin simgesi olmuştur. Bugün ise bağlama üretimi azaldı. Yapanlar var ancak küçüklükten öğrenen kişiler değil bunlar. Öğretmen emekli olmuş, boş durmayayım diye bağlama üretiyor. Onların imal ettiği bağlama da kaliteli olmaz. Şu an itibari ile satışlarımız iyi durumda. Bir ara çok sıkıntılı bir dönem geçirmişti bu piyasa.Talepler azalmış, insanlar geleneksel enstrümanlara ilgi göstermez olmuştu. Konya kabuk değiştiriyor. Konya da algılar değişiyor. Eskiden bağlama çalana kız vermezlerdi.İnsanlar bağlamayı sokakta taşıyamazdı. Çuvalın içinde bağlama taşıyan çok müşterimiz oldu. Konya sanata saygıyı yeni öğreniyor. Fakat bizden sonra bu işi devam ettirecek kimse yok” dedi.

UZUN SAÇLI GİTARCI ÇOCUK İMAJI ESKİDİ

Son dönemdeki gitar furyasının yavaş yavaş tükendiğini belirten Sağlam, “Uzun saçlı, gitarcı, asi genç imajını gençliğin önüne model olarak koydular. Her zaman olduğu gibi bu da eskidi. Şimdi yeni imaj daha melankolik, daha bir felsefi derinliği olan, gelenekçi özellikleriyle ön plana çıkan yalnız genç imajı moda. Bu da geleneksel enstürümanlara olan ilgiyi artırıyor. Gençlerde ney, bağlama, kanun gibi bizim kültürümüze daha yakın olan müzik aletlerini tercih etmeye başladılar. Müşterilerimizin genelini lise ve üniversite öğerncileri oluşturuyor. En çok satan ürünümüz 'fanatik saz' olarak nitelendirdiğimiz futbol takımlarının renklerine göre yaptığımız sazlar. Beşiktaş, Fenerbahçe ve Galatasaray'ın renklerinde sazlar yapıyroruz. Çok ilgi görüyor. Sonuçta bunlar kendini ifade etme şekli. Kimisi bağlamasına adını yazdırır. Kimisi de takımının renklerini görmek ister. Eskiden yapardık bu fanatik sazları. Uzun süredir yapmıyordum. Çok talep gelince tekrar yapmaya başladık. Yakın zamanda Konyaspor için yeşil-beyaz sazlarda yapacağız” diye konuştu.

DESTEKLEMELER GÖSTERMELİK

Bu tür el sanatlarının tükenmeye yüz tuttuğunu anlatan Sağlam, “Devlet sürekli destekleme yaptığını, bu sanatların bitmesine izin vermeyeceğini söylüyorlar. Geçenlerde madem bu kadar destek var gidelim bizde faydalanalım diye düştüm yollara. Öyle ya, daha büyük bir dükkanda, daha iyi şartlar altında üretim yaparsak, yanımıza da birkaç çırak alır birilerine öğretebilirsek mesleği yaşatmış oluruz diye. Gittim KOSGEP'e başvurdum destekleme istiyorum diye. 40 bin lira istiyorum dedim. İşte dükkanı büyüteceğimi çırak alacağımı söyledim. Tamam dediler sana destekleme verelim. Sen şimdi git bu dediklerin yap. Bu yatırımları gerçekleştir biz gelip bakalım uygun bulursak desteklemeni veririz. E tamam da, benim o yatırımları yapacak param olsa sizden neden gelip destekleme isteyeyim. Bunlar parası olanı destekliyorlar. Her şey göstermelik. Yaptık demek için var bu uygulamalar. İsmi var kendisi yok. Ne kadar afilli laflar etselerde bu sanatlar yok olacak. Bu şekilci anlayışla hiçbir sanatı kurtaramazlar” ifadelerini kullandı.

YUNUS ALTINBEYAZ