Konyalı muallim 'İstiklal Marşı Beste Yarışmasına' katılmış

12 Mart 1921 tarihinde Mehmet Akif’in yazdığı İstiklal Marşı’nın mecliste kabulünden hemen sonra yine 500 lira ödül ile bir beste yarışması düzenlendi.

İlk yarışmaya 55 civarında bestenin katıldığı bilinmekle birlikte, bestecilerden tespit edilebilenler Ali Rifat (Çağatay), Ahmet Yektâ (Madran), İsmail Zühtü, Rauf Yektâ Bey, Mehmet Zâti (Arca), Kâzım (Uz), Mehmet Baha (Pars), Mustafa (Sunar), Sadettin (Kaynak), Giriftzen Âsım Bey, Bedri Zabaç, Necati (Başara), Hüseyin Sadettin (Arel), Hasan Basri (Çantay), Muallim İsmail Hakkı Bey, Abdülkadir (Töre), Halit Lemi (Atlı), Ahmet Cemalettin (Çinkılıç), Mehmet Suphi (Ezgi), Osman Zeki (Üngör)’dür. Diğer bestekârlar ve besteleri hakkında hali hazırda bir bilgi bulunmamaktadır.

KONYA KÜLTÜR TARİHİ AÇISINDAN SEVİNDİRİCİ

Kurtuluş savaşının devam etmesi, bestelerin değerlendirip seçimi yapacak heyetlerin İstanbul’da olması, Ankara’da bu konuda bir heyetin olmaması gibi sebeplerle beste seçimi 1924 yılına kalmış ve ancak bu tarihte yapılabilmiştir. Cumhurbaşkanlığı Cumhuriyet Arşivleri’nde bulunan bir belge 1921 yılında yapılan beste yarışmasına Konya’dan da bir bestekârın da katıldığını ilk kez ortaya çıkardı. Belgeye ulaşan araştırmacı yazar Kasım Kocabaş ve Necmettin Erbakan Üniversitesi Müzik Öğretmenliği 2.sınıf öğrencisi Beyza Demirpolat, ortaya çıkan bestenin İstiklal Marşı ve Konya kültür tarihi açısından son derece önemli ve sevindirici olduğunu vurguladı.

MUSİKİ MUALLİMİ KEMANİ MUHAMMED EFENDİ DE YARIŞMAYA KATILDI

İlk kez ortaya çıkan belgelerden ilki, Konya’da musiki muallimi olan Kemani Muhammed Efendi’nin müracaat dilekçesinden oluşuyor. Müracaat dilekçesinde şu ifadelere yer verilmiş:

“Asırlardan beri hakşinâs ve cengâverlikle cihangir olan kahraman milletimizin a’dâyı din-i mübin muvacehesinde ibraz etmiş oldukları şecaat ve besâleti takdiren keşide-i silk-i tanzim olan İstiklal Marşı taraf-ı acizanemden rast makamından bestelenerek bir kıta notası leffen takdim kılınmış olmakla Ankara’da Büyük Millet Meclisi Riyaset-i Celilesine takdimine bedel bezl-i inayet buyrulmasını niyaz ve istirham eylerim. 2 Mayıs 1337 Konya, Edirneli Elmas Muhammed”

İstiklal Marşı’nın ilk kıtasının bestelendiği anlaşılan nota üzerine dökülmüş olan siyah mürekkep sebebiyle ilk iki satırı görülemeyen bestenin son iki satırına ait notaları bulunmaktadır. Notanın altında ise: Konya’da mukîm, Araboğlu tramvay makasında mûsiki muallimi Edirneli Kemânî Elmas Muhammed, 1 Mayıs 337 (1921) yazılıdır.

Cumhurbaşkanlığı Cumhuriyet arşivleri “180-09-635” numarada kayıtlı belgelerden üçüncüsü ise Muallim Muhammed Efendi’nin bestesini hariciye vekâletinden bir müsteşarın maarif vekâletine 12 Mayıs 1337 tarihinde gönderdiğini gösteren dilekçedir.

Belgenin ilk iki satırının okunamaması sebebiyle bestenin tamamının icrasının mümkün olmadığını söyleyen Demirpolat, yine de bu şekliyle bestenin ortaya çıkmasının son derece sevindirici olduğunu vurguladı.

İBRAHİM BÜYÜKEKEN