Fırat-Karasu Konya'ya

İKİNCİ MAVİ TÜNEL GİBİ

Mavi Tünel Projesi’nde Konya Ovası’nın kuzey kısmının ihmal edilmesi, su sıkıntısı gittikçe artan bu bölgede yeni arayışların önemini artırdı. Konya’nın Kulu, Cihanbeyli, Altınekin gibi ilçeleri ile Aksaray ilini büyük su kaynağına kavuşturabilecek projeler arasında, şimdilik hayal olarak görülen Karasu Çayı’nın Kızılırmak üzerinden Konya Ovası’nın kuzeyine taşınması var.
800 METRELİK TERFİ İLE TAŞINACAK
DSİ Genel Müdürlüğü’nun bu konuda yaptırdığı ön incelemede ‘terfi sorunu’ nedeniyle maliyetlerin yüksek çıkması, projenin belirsiz bir geleceğe ertelenmesine yol açtı. Proje ile Fırat’ı oluşturan Karasu’nun 110 kilometrelik derivasyon hattı ile Kızılarmak  üzerinden Konya Kapalı Havzası’nın güneyine taşınması, böylece bölgeye yıllık 800 milyon metreküp su aktarılması mümkün olabilecek.
SİYASETÇİLER HEDEFİNE ALMALI
Projenin gerçekleştirilebilmesi için Türkiye’de enerji açığının azalması, nükleer santrallerin devreye girerek enerji maliyetlerinin düşmesi ve su kaynaklarının tarımsal sulama amaçlı kullanılması hedefinin ağırlık kazanması gerekiyor. Konya’da üretimin ve refah seviyesinin artmasını sağlayacak bu önemli projenin ülke hedefleri arasına girebilmesi için siyasetçilere büyük görevler düşüyor.
KARASU İÇİN KİM, NE DİYOR?
Prof. Dr. Mehmet Babaoğlu: “Konya’nın kuzeyinin yüzde 80’i tarım alanı. Suyun getirilmesi durumunda bu tarım alanlarının yarısı tarım alanına kazandırılsa bile en azından yüzde 200 oranında verim artışı olacaktır.”
Yrd. Doç. Dr. Tahir Nalbantçılar: “Altınekin ve civarı ise yer altı sularından besliyor. Gelen su ile sulu tarım mümkün olacağı için halkın refah seviyesi yükselecektir. Aynı zamanda bölgede mikro klima dengesi sağlanacaktır.”
Altınekin Ziraat Odası Başkanı Ahmet Çetin: Dışarıdan su getirilirse sadece ilçemiz ve çevresindeki 15 bin çiftçi ihya olur, üretim artar. İnşallah Fırat’ın suyu buraya kadar taşınır da sorunumuz çözülür.”

Fırat’ın suyu Konya’ya

Konya’nın yeni kızılelması: Fırat’ın iki ana kolundan Karasu’nun Kızılırmak kanalıyla Konya Ovası’nın kuzeyine taşınması mümkün. Şu aşamada pahalı bulunan proje bir hedef olarak belirlenmeli.
Mavi Tünel Projesi’nin Konya Kapalı Havzası’nın kuzey kısmını kapsamaması, bu bölgeye ilişkin havza dışından yeni su kaynakları ihtiyacını gündeme getirdi. Geleceğe yönelik olarak düşünülen projeler arasında Fırat’ın kollarından Karasu Çayı’nın Kızılırmak üzerinden Konya Ovası’nın kuzeyine taşınması düşüncesi, büyük heyecan uyandırıyor. Ancak Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü’nün yaptırdığı ön incelemesi tamamlanan fizibilite çalışmasında maliyetin yüksek çıkması, ‘Karasu Çayı’nın Konya Ovası’na Taşınması’ düşüncesinin belirsiz bir geleceğe ertelenmesine yol açtı.
KARASU NASIL GETİRİLEBİLİR, NE KAZANDIRIR?
Erzurum’un kuzeyindeki Dumludağı’ndan doğan Karasu, Doğu Anadolu bölgesinin en büyük ırmağı Fırat’ın iki önemli kolundan birisi. Erzincan’dan geçen Karasu, Elazığ sınırları içerisinde Keban çevresinde Murat suyu ile birleşerek Fırat’ı oluşturuyor. Konya’nın kuzeyinin sulanması için umut olan projenin, Erzincan sınırları içerisinde Karasu’nun Kızılırmak ile mesafesinin azaldığı noktadan başlatılması düşünülüyor. DSİ Genel Müdürlüğü’nün yaptırdığı fizibilite çalışmasında ön inceleme sonuçlarının projenin şu aşamada ekonomik olmadığını ortaya koymasının ana nedeni ‘terfi sorunu’ ve bundan kaynaklanan yüksek maliyet. 60 metrenin üzerinde terfi gerektiren sulama projelere, yatırımcı kuruluşlar yüksek maliyet faktörü, enerji giderleri nedeniyle sıcak bakmıyor. Karasu’nun Kızılırmak’la birleştirilmesi için 800 metre terfi, 110 kilometrelik derivasyon hattı ve buna uygun yatırımlar gerekiyor. Bu nedenle şu anda hayali kurulan projenin ne zaman hazırlanıp hayata geçirilebileceği belirsiz. Bunun için öncelikle yüksek enerji maliyetlerinin ucuzlaması gerekiyor. Ancak nükleer santrallerin devreye girmesi, hidroelektrik santrallerinin sulama projelerine yönelik düşünülmeye başlanması ile birlikte ‘Karasu’nun Konya Ovası’na Taşınması Projesi’ için somut adımlar atılabilir. Uzmanlar, Türkiye’de milli gelirin 20-30 bin dolar civarına ulaşması halinde projenin cazip hale gelebileceğini vurguluyor.
Karasu ile Konya Ovası’na yılda 800 milyon metreküp suyun taşınması mümkün olabilecek.
Bilindiği gibi Konya’nın kuzeyine havza dışından su taşınması, acil bir ihtiyaç niteliğinde. Mavi Tünel Projesi’nin Konya’nın kuzeyini kapsamaması, Karasu’nun Kızılırmak üzerinden Tuz Gölü Havzası’na taşınmasını daha da değerli kılıyor. Kulu, Cihanbeyli, Altınekin gibi ilçelerle Aksaray’ın dışarıdan sağlanan bu kaynakla suya kavuşturulması, tarımsal üretimde büyük artışı ve bölgede refah seviyesinin yükselmesini sağlayacak.
“PROJE GERÇEKLEŞİRSE ÜRETİM PATLAMASI YAŞARIZ”
Nüfusunun tamamına yakını tarımsal üretimle iştigal eden Altınekin, son yıllarda artan kuraklığın etkisiyle suya en fazla ihtiyaç duyan ilçelerimizden birisi. 12 bin üyesi olan Altınekin Ziraat Odası Başkanı Ahmet Çetin, Karasu Projesi veya bir şekilde bölgeye dışarıdan su taşınması ile ilçelerinde üretim patlaması yaşanabileceğini vurguluyor. “Su sıkıntısı had safhada, dışarıdan su getirilmesi gerekiyor. Damla sulama yaptığımız halde 2,5 dekarda 7 ton şekerpancarı ancak alabildik” diyen Ahmet Çetin, suların çekilmesi ile kuyularda çıkış yolu aradıklarını, ancak 200 metre derinlerde dahi su bulamadıklarını kaydediyor. Ahmet Çetin şöyle devam ediyor: “Son yıllarda kuraklığın da ciddi etkisi oldu. Bazı çiftçilerimizin buğday üretimi 100 kiloya kadar buğday düşen oldu. Su sıkıntısı nedeniyle tarlasını nadasa bırakan nadastan da ekmeyen çok. Ama sulayanlardan buğdayda 1,5-2 tona, şekerpancarından ise 20 tona kadar verim alan var. Dışarıdan su getirilirse bölgemiz ihya olur, millet de tarlasını eker. Burada tepelerden su getirilmesi halinde de çiftçinin bu dönem için sıkıntısı giderilebilir. Yenice Mahallesi’ndeki tepelerde 35 metreden su çıkartılabiliyor. Tepelerde su var iken aşağı kesimlerde su sıkıntısı çekiliyor. Oraya kuyu kazmaya kalksak, elektrik yok. Mavi Tünel Projesi’nin bize faydası olmayacak. İnşallah Fırat’ın suyu buraya kadar taşınır da sorunumuz çözülür. Buraya kadar gelmesine gerek yok; Obruk Gölü’ne gelen, Eşmekaya’ya gelen su mutlaka bize fayda edecektir. Yüzey suları kuruduğuna, tabanda da su azaldığına göre, dışarıdan su getirmek şart.”
GÜÇLÜ BİR SU KAYNAĞI
EKOLOJİYİ DE CANLANDIRIR
Jeoloji Mühendisleri Odası Konya Şube Başkanı Yrd. Doç. Dr. Tahir Nalbantçılar da, Konya Kapalı Havzası’na dışarıdan güçlü bir su kaynağının getirilmesi halinde, artan suların drenaj kanalları ve isale hatlarıyla Tuz Gölü Alt Havzası’na aktarılabileceğini dile getiriyor. Tuz Gölü’nün yüzey sularından beslendiğini bildiren Nalbantçılar, şöyle devam ediyor: “Altınekin ve civarı ise yer altı sularından besliyor. Gelen su, yörede sulu tarımı destekleyeceği için halkın refah seviyesini ve bölgesel tarımı olumlu etkileyecektir. Bunun yanı sıra sulak alanların eski durumlarına gelmesini sağlayacağı için bir mikro klima dengesi oluşturacak, dolayısıyla da eskiden mevcut olan canlı popülasyonunda da hem sayısal, hem de çeşitlilik olarak artış yaşanacaktır. Çünkü son yıllarda kuraklıktan dolayı önemli derecede düşüş olmuştu. Yer altı sularının tüketimi de azalacağı için dolaylı olarak tasarruf sağlayacaktır.”
“SU GETİRTİLİRSE YÜZDE 200 ORANINDA VERİM ARTIŞI SAĞLANIR”
Konya’nın kuzeyinde uzun süredir su sıkıntısının yaşandığını hatırlatan Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Babaoğlu da, kuraklığın etkisiyle Kulu-Cihanbeyli, Akşehir, Sarayöünü, Kadınhanı, Yunak ve Tuzlukçu’da tarım alanlarının azaldığını belirtiyor. Bölgede tarım arazisi oranının yüzde 80’e vardığını bildiren Prof. Dr. Babaoğlu, “Bu alanlar genellikle büyük parselli parçalanmamış tarlalardan oluşuyor. Kuru tarım alanlarının tarıma kazanılması ülke ekonomisine çok büyük kazanımlar sağlayacaktır. Bu nedenle dışarıdan su getirtilmesi katkı sağlar. Suyun getirilmesi durumunda bu tarım alanlarının yarısı tarım alanına kazandırılsa bile en azından yüzde 200 oranında verim artışı olacaktır.”
Prof. Dr. Mehmet Babaoğlu, bölgeye su getirilmesi halinde tarımsal üretim yelpazesinin genişleyeceğini ve her türlü ürünün yetiştirilmesinin mümkün olabileceğini sözlerine ekledi. Fırat’ın Karasu kolunun Kızılırmak üzerinden Konya Ovası’na aktarılması projesinin siyaset gündeminde de yer alması ve güçlü bir hedef olarak ortaya konulması bekleniyor.