Dünyanın ilk tarım anıtı

2 bin 800 yıl önce Geç Hitit döneminde yapıldığı bilinen kaya anıtı, 2017 yılında UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesine alındı. Bereketi simgeleyen ve Tuwana Kralı Warpalawas ile Tarhundas'ın kabartması bulunan kaya anıtın üzerinde, ‘Ben hakim ve kahraman Tuwana Kralı Warpalawas. Sarayda bir prens iken bu asmaları diktim. Tarhunzas onlara bolluk ve bereket versin’ sözleri yer alıyor. Halkapınar ilçesinde bundan 2 bin 800 yıl önce Geç Hititler tarafından kaya üzerine kabartma şeklinde işlenen "İvriz Kaya Anıtı", dünyanın ilk tarım anıtı olarak biliniyor. 2017 yılında UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesine eklenen anıtta Arami, Asur ve Frig etkileri görmek mümkün.

HİTİT ESERLERİNE SAHİP ÇIKMALIYIZ

Geçmişte Evliya Çelebi ve Katip Çelebi tarafından da varlığı ve öneminden bahsedilen İvriz Kaya Anıtı’na ilişkin konuşan Halkapınar Belediye Başkanı Mehmet Bakkal “İvriz Kaya Anıtı’nın dünyada eşi benzeri yok. Hititler burada tarımla uğraşmışlar ve buğday üzüm yetiştirmişler. Burada toprağın ve suyun iyi olması burayı seçmelerindeki en önemli etken. Konya Ovası şu anda nasıl buğday ambarı olarak biliniyorsa Hititler döneminde de öyleydi. Konya’nın her yerinde Hitit eserlerine rastlamak mümkün. Bu kabartmada tarihçilere göre Hititlerin buraya  ilk geldiklerinde yaptığı kabartma” dedi.

“KABARTMA ANIT MURÇ VE ÇEKİÇLE YAPILMIŞ”

Anıtın milattan önce 730’lu yıllarda yaptırıldığını belirten Bakkal, şunları söyledi: “Anıt  2 bin 800 yıl önce yapılmış. Tamamen el işçiliğiyle yapılan bu anıttaki kabartmalar murç ve çekiçle işlenmiş. Anıtın ne kadar sürede yapıldığına dair ise henüz net bir bilgi yok. Kabartmanın üzerinde Luvi dilindeki hiyeroglif yazıda 'Ben hakim ve kahraman Tuwana kralı Warpalawas. Sarayda bir prensken, bu asmaları diktim. Tanrı Tarhundas onlara bereket ve bolluk versin' cümleleri yer alıyor. Anıt üzerindeki kabartmalarda, fırtına tanrısı Tarhundas ile bölgenin kıralı Warpalawas tasviri bulunuyor. Krala göre daha büyük ölçülerde tasvir edilen Tarhundas, ellerinde başaklar ve üzüm salkımı tutuyor. Böylece Tarhundas'ın aynı zamanda bolluk ve bereket tanrısı olduğu da anlaşılıyor. Tanrının karşısındaki kral ise daha küçük ve dua eder durumda tasvir edilmiş. Kralın kıyafetleri, o dönemi etkileyen Arami kıyafetleri ama Tarhundas’ın kıyafetlerine baktığınızda Hitit etkisinin sürdüğünü görüyoruz.”

“YILDA ORTALAMA 400 BİNE YAKIN KİŞİ ZİYARET EDİYOR”

İvriz Çayı ve çevresindeki doğal güzellikleri ile gelen ziyaretçilere  görsel şölen yaşatıldığını ifade eden Mehmet Bakkal, ”İvriz bölgemiz bol oksijenli yaylaları, Bolkar Dağları, buz gibi akan çayı ve çayırlarında koşan yılkı atlarıyla muhteşem bir yer. Hititler buraya yerleştiğinde, kabartmanın yanı başında akan su Ambar Deresi vadisinden akarken daha sonra yatağını değiştirip buradan akmaya başlamış. Kışın suyun debisi çok az olur ama özellikle yaz aylarında buradan coşkulu bir su akar. Yazın sıcaktan bunalan insanlar bu soğuk suyun kenarında serinlik buluyor. Yılda ortalama 400 bine yakın ziyaretçi ağırlıyoruz burada. Buraya özellikle yerli turist ve bölge halkından ziyade İngilizler, Fransızlar, Almanlar ve son yıllarda da Rus ve Araplar gelmeye başladı. Kesinlikle dünya tarihi açısından önemli bu anıtı ve doğa güzelliğini herkesin ziyaret etmesi gerekir” şeklinde konuştu.

İBRAHİM BÜYÜKEKEN