Çarpıcı rapor: Türkiye'de akademik özgürlükler geriliyor

Bilim Akademisi'nin Akademik Özgürlükler raporu Türkiye'deki üniversitelerdeki gerilemeyi gözler önüne serdi. Rapor akademik özgürlüklerdeki kötüleşmeye dikkat çekti.

TÜRKİYE 154'ÜNCÜ SIRADA

Raporundan bazı başlıklar şöyle: "2018 yılından bu yana rektörlerin doğrudan doğruya cumhurbaşkanı tarafından atanması sadece kurumsal özerkliğe değil, diğer bütün bağımsızlık unsurlarına da doğrudan etki eden bir nitelik taşımaktadır. V-Dem veri tabanı verilerine göre kurumsal özerklikte Türkiye 179 ülke arasında 154’üncü sırada yer almaktadır. Rektörlerin üniversite, özelde de fakülteler üzerindeki yetkileri düşünüldüğünde, başta akademik özgürlükler olmak üzere, kadrolar ve mali konularda genel akademik özgürlük alanlarına doğrudan müdahale etme olanakları olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. 2024 akademik yılında da dünyada ve Türkiye’de ifade özgürlüğü ve akademik özgürlükler alanında gerilemeler yaşanmıştır. Demokratik hukuk devleti alanındaki gerilemelere paralel olarak ilerleyen ve bu ilkenin güvencesi altında olan akademik özgürlüklerin, siyasetteki bu gelişmelerden farklı olması zaten beklenemezdi. Bu olumsuz gelişmelere rağmen, Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyelerinin dört yılını dolduran, akademik kaliteden ödün vermemeyi, özgür düşünme ve tartışma alanı olarak üniversiteyi korumayı amaçlayan direnişleri, bütün dünyaya örnek olacak bir nitelik taşımaktadır.”

ALMANYA'DA 109, TÜRKİYE'DE 204 ÜNİVERSİTE VAR

1 Aralık 2024 verilerine göre Türkiye’de 129 devlet (ikisi pasif) ve 75 vakıf üniversitesi (biri pasif) bulunduğu belirten raporda, toplam 204 üniversiteyle Türkiye’nin, nüfusu benzer ülkelere oranla çok geniş bir yükseköğretim kurumları ağına sahip olduğu belirtildi.

Raporda, “Nüfusu 68 milyon olan Fransa’da 85; nüfusu yaklaşık 84 milyon olan Almanya’da 109 ve nüfusu 69 milyon olan Birleşik Krallıkta 144 üniversite bulunmaktadır. Ancak unutulmamalıdır ki bu ülkelerdeki üniversitelerin pek çoğu 200 yıldan fazla bir geçmişe sahip olup kökleri 12. ve 13. yüzyıla kadar uzanan pek çok üniversiteye de ev sahipliği yapılmaktadır” denildi.