Bu halıyı dokuyacak kimse yok

Konya'da ve Türkiye'de gerek motifleri ile gerekse de kullanışlı olması ile tanınan Ladik Halısı yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kaldı. Halınının üretimini yapanların sayısı bir elin parmaklarını geçmeyecek kadar az. Ladik Halısı'nı ayakta tutmaya çalışan ve bu uğurda çaba harcayan Ladikli Mustafa Gedek, halıların yok olmaması için motifleri çerçeveleterek saklamaya çalışıyor. Yaptığı güzel iş hakkında bilgi veren Gedek, “Bu halılar şu anda yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kaldı sayılır. Halılar var ama bu halıyı eliyle uğraşarak, günlerini bu halıya vererek zahmet çekecek kimseler kalmadı desek yeridir. Tekstil fabrikaları ve atölyeleri her ilde olduğu gibi Ladik'te de el dokuması halıcılığını bitirdi. Sadece Ladik'te 3 tane halı atölyesi açıldı. İnsanlar da gerek sosyal güvencelerini sağlamak, gerek de daha fazla para kazanabilmek, hem de tatillerini yapmak istediği için buradaki atölyelerde çalışmaya başlıyor. Onlar da haklı kimseye birşey demeye hakkımız yok ama bu halıcılığı da ayakta tutup, gelecek nesil çocuklarımıza ve torunlarımıza bu halının bizim bir kültürümüz olduğunu anlatmamız gerekiyor. Şu anda bizim depolarımızda ve evlerimizin bir köşesinde hem iplerimiz, hem halıları dokuduğumuz tezgahlarımız hem de halı dokur iken kullandığmız taraklarımız beklemeye başladı. Oralarda nerede ise çürüyecek hale geldi. Bu kültürü korumaya ihtiyacımız var. Bende yıllarımı bu işe verdim. Şimdi çıkan yeni teknoloji dolayısı ile bu halı kültünün yok olmasına göz yumamızdım. Bu yüzden dokuma halılarda kullandığımız motifleri çerçeve haline getirerek, bunları koruma altına almaya çalışıyorum” dedi.

KOOPERATİF BİLE HALIYI KORUYAMADI

 Ladik Halısı'nı korumak için kurulmuş olan kooperatifin dahi işlevini tam manası yapmadığını söyleyen Gedek, “Bundan uzun zaman önce, Ladik'e has olan dokuma halının koruma altına alınması, bu halıyı üretecek kişileri yetiştirmek ve iş vermek amacı ile kurulan bir kooperatifimiz vardı. Ama zamanla bu kooperatifimiz de kendi işlevini yapamaz hale geldi. Bir zamanlar süt toplama işi ile uğraştı, daha sonra tarım ile uğraşarak faaliyetini sürdürüyor. Ben kendim oradan emekli oldum” ifadelerini kullandı. Ladik Halısı'nda kullanılan motifler hakkında da bilgi veren Ladikli Halı Ustası Mustafa Gedek, “Her yörenin kendine özgü bazı kavramları vardır. Bizim halımızda da kendimize has motif ve işlemelerimiz var. Bizim yöremizde halıcılık sektörü ilk yerleşim zamanlarına kadar dayanıyor. Bölgemizde bulunan mağaralara baktığımız zaman mağarada ceylan motiflerini, halı dokuyan kadın resimlerini görebiliyoruz. Bizim bölgemizde dokunan halılarımızda da yöremizde yetişen lale resimleri, değişik malzemelerin resimleri var. Bunların yanında kullandığımız, diğer eşyaları da halı, kilim ve seccadelerin üzerinde işlemeli olarak görüyoruz” diye konuştu. Yapılan halıların satış fiyatları hakkında da bilgi veren Halı Ustası Mustafa Gedek, “Şu an yeni yaptırdığımız halılar yok. Satmaya çıkardığımız halılarımız daha önce yaptırdığımız halılardan ibaret. Bunları işlendiği motifine göre, el emeğine göre 450 TL'den başlayan fiyatlar ile satıyoruz. Bu fiyatlar seccadelerimizin fiyatları, halı ve kilimlerimizin metrekare fiyatları ise el emeğine göre değişiyor. Bu halıların fiyatları insanlara ilk başta pahalı gibi geliyor ancak bu halıların yapılış sürelerini ve çalışanların emeklerini düşündüğümüz zaman pahalı olmadığına hak veriyorlar. Ucuza satılan halılar fakbirakalarda atölyelerde yapılan halılar. Onlar fazla bi emek ile yapılmıyor. Zaten makine nerede ise birçok işi yapıyor. Ama bu el dokuması halılar öyle değil. Bunun ipini dokuması, tarakla dokunan iplerin sıkışması için vurmak ayrı bir iş. Birde atölyede çıkan halılar, çok az bir zaman diliminde meydana geliyor, oysa el dokuması halılar bazen 20 günü hatta bir ayı bulabiliyor. Bunların hepsi el emeği istediği için fiyatı da biraz diğerlerine göre yüksek oluyor” ifadelerini kullandı.

LADİK HALISI CANLANDIRILMALI

 Alınan halıların hatıra amaçlı olduğunu da ifade eden Mustafa Gedek, “Dokuyacak kimse kalmadığı için devamı gelmeyecek olan Ladik Halıları'nı artık müşterilerimiz ve meraklıları, kullanmak niyeti ile değil de, hatıra olarak saklamak ya da birilerine hediye etmek amacı ile alıyorlar. Bu son halılarıları da bu şekilde ayakta tutmaya çalışıyoruz. Temennimiz, en azından bu işe meraklı olanlar, halıya ve emeğe saygı gösterenlerin bu halıları ya da bu halıların tanıtımının da daha iyi yapılarak, bunları dokuyacak kişilere gerekli olanakların sağlanması ve bu geleneğin ayakta tutulması yönündedir” diyerek konuşmasını bitirdi.

MUSTAFA ÖZÇELİK