Ayasofya Camii için bugün ‘karar’ günü

İstanbul’un Fethi’nin sembolü, beş asır İslam’a hizmet eden Ayasofya Camii, 86 yıldır Ezan-ı Muhammedi’ye hasret. Danıştay 10. Dairesi, Ayasofya Camii’nin müzeye dönüştürülmesine dair 24 Kasım 1934 tarihli Bakanlar Kurulu kararının iptali istemiyle açılan dava kapsamında bugün duruşma yapacak. Yasa gereğince dairenin, aynı gün ya da 15 gün içerisinde kararını açıklaması gerekiyor.

DANIŞTAY 10. DAİRESİ DAVAYI GÖRÜŞECEK

Sürekli Vakıflar Tarihi Eserlere ve Çevreye Hizmet Derneği, Ayasofya Camii’nin camiden müzeye çevrilmesine ilişkin 1934’te alınan Bakanlar Kurulu kararının iptali istemiyle 2016’da Danıştay’a dava açmış, karardaki Gazi Mustafa Kemal Atatürk’e ait imzanın da sahte olduğu belirtilmişti. Dava kapsamında 2 Temmuz’da duruşma yapılmasını kararlaştıran Danıştay 10. Dairesi, duruşmada davayı görüşecek, davacı derneğin iddialarını dinleyecek.

AÇILMASI İÇİN MAHKEME KARARINA İHTİYAÇ YOK

1934 tarihli Bakanlar Kurulu kararıyla müzeye çevrilen Ayasofya Camii’nin ibadete açılması için aslında mahkeme kararına da gerek yok. Orhan Gazi’nin İznik’i fethinin ardından camiye çevirdiği, daha sonra uzun zaman müze olarak kullanılan İznik Ayasofya, Diyanet İşleri Başkanlığı’nın talebi, Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün ‘olur’u ile 2011 yılından bu yana cami olarak kullanılıyor. Aynı durum Ayasofya Camii için de geçerli.

Beş asır cami olarak İslam’a hizmet eden Ayasofya Camii bir asra yakındır Ezan-ı Muhammedi’ye hasret. Danıştay 10. Dairesi, Ayasofya Camii’nin müzeye dönüştürülmesine dair 24 Kasım 1934 tarihli Bakanlar Kurulu kararının iptali istemiyle açılan dava kapsamında duruşma bugün yapılacak. Sürekli Vakıflar Tarihi Eserlere ve Çevreye Hizmet Derneği, Ayasofya Camii’nin camiden müzeye çevrilmesine ilişkin 1934’te alınan Bakanlar Kurulu kararının iptali istemiyle 2016’da Danıştay’a dava açmış, karardaki Gazi Mustafa Kemal Atatürk’e ait imzanın da sahte olduğunu belirtilmişti. Dava kapsamında 2 Temmuz’da duruşma yapılmasını kararlaştıran Danıştay 10. Dairesi, duruşmada davayı görüşecek, davacı derneğin iddialarını dinleyecek. Yasa gereğince Dairenin, aynı gün ya da 15 gün içerisinde kararını açıklaması gerekiyor.

AYASOFYA İLE İLGİLİ YARGISAL SÜREÇLER

Sürekli Vakıflar Tarihi Eserlere ve Çevreye Hizmet Derneği, Ayasofya Camii için ilk olarak 2005’te Danıştay’a dava açmıştı. Dernek, 24 Kasım 1934 tarihli Bakanlar Kurulu kararının iptali ve yürütmenin durdurulmasını istemişti. Danıştay 10. Dairesi, 24 Haziran 2005’te söz konusu Bakanlar Kurulu kararının yürütmesini durdurma istemini reddetmişti. Daire 2008’de ise Ayasofya Camisi’nin müze olarak kullanılmasında hukuka aykırılık bulunmadığına işaret ederek, davayı reddetmişti. Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, Dairenin bu kararını onamıştı. Dernek, 2016’da tekrar Danıştay’a dava açmıştı. Derneğin Anayasa Mahkemesi’ne yaptığı bireysel başvuru hakkında ise 2018’de karar verilmişti. Yüksek Mahkeme, Ayasofya Camii’nin namaz kılınması için ibadete açılması yönündeki talebin reddedilmesi nedeniyle din ve vicdan hürriyetinin ihlal edildiği iddiasıyla yapılan başvuruyu, “incelenmeksizin kişi bakımından yetkisizlik” nedeniyle kabul edilemez bulmuştu.

AYASOFYA CAMİİ’NİN AÇILMASI İÇİN MAHKEME KARARINA İHTİYAÇ YOK

1934 tarihli Bakanlar Kurulu kararıyla müzeye çevrilen Ayasofya Camii’nin ibadete açılması için mahkeme kararına da gerek yok. Orhan Gazi’nin İznik’i fethinin ardından camiye çevirdiği daha sonra uzun zaman müze olarak kullanılan İznik Ayasofya, Diyanet İşleri Başkanlığı’nın talebi, Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün ‘olur’u ile 2011 yılından bu yana cami olarak kullanılıyor.

SULTAN FATİH’İN EMANETİ

Fatih Sultan Mehmet Han’ın, İstanbul’u fethederek kapılarını İslâm’a açtıktan sonra bizzat parasını ödeyerek Müslümanlara vakfettiği Ayasofya Camii için, asli amacının dışında kullanılmaması ve korunmasına ilişkin yayınladığı vakfiyesinde şu ifadeler yer alıyor: “Kim ki, bozuk teviller, hurafe ve dedikodudan öteye geçmeyen bâtıl gerekçelerle, bu vakfın şartlarından birini değiştirirse; vakfın tebdili ve iptali için gayret gösterirse; vakfın ortadan kalkmasına veya maksadından ve gayesinden başka bir gayeye çevrilmesine kast ederse…, kısaca batıl tasarruflardan birini işler yahut bu tür tasarrufları tamamen geçersiz olan yazılı kayıtlara ve defterlere kaydeder ve bu tür haksız işlemlerini yalanlar yumağı olan hesaplarına ilhak ederse, açıkça büyük bir haramı işlemiş olur. Allah’ın, meleklerin ve bütün insanların la’neti üzerlerine olsun. “Ebeddiyyen Cehennemde kalsınlar, onların azapları asla hafifletilmesin ve onlara ebeddiyyen merhamet olunmasın. Kim bunları duyup gördükten sonra değiştirirse, vebali ve günahı bunu değiştirenlerin üzerine olsun. Hiç şüphe yok ki, Allah her şeyi işitir ve her şeyi bilir.”