"Alternatif tarım ürünü olacak"

Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Musa Özcan, yer bademinin hayatımızdaki yeri hakkında, “Chufa (Çufa) olarak bilinen yer bademi, Tropikal ve Akdeniz bölgelerinden gelen otsu bir bitkidir. Çufa (yer bademi) yumrusu (kök) önemli yağ içeriği, badem benzeri tadı ve yetiştirme kolaylığı nedeniyle yeni bir gıda lipit kaynağı olarak kabul edilir. Çufa (yer bademi) yağı, yemeklik ve salata yağı için potansiyel yeni bir kaynak olabilir” ifadelerini kullandı.

YER BADEMİNİN TARİHİ VE FAYDALARI

Özcan, “Binlerce yıl önce, İspanyolca ‘da Chufa adı verilen tigernut (yer bademi), Nil Nehri sınırlarında Sudan ve Mısır arasındaki bölgede yetiştirildiği bilinmektedir. Çuffa yumrusundan elde edilen çufa yağı, oldukça doymamış yağ asitleri içeriği bakımından zengin olduğu için insan sağlığı için son derece yararlıdır. Dicle ve Fırat nehirleri arasındaki eski Mezopotamya'da yetiştirildi. Bu dönemde çufa yumrusu sütü, oldukça enerjik ve idrar söktürücü olması, mineral, ağırlıklı olarak fosfor ve potasyum ve ayrıca C ve E vitamini açısından zengin olması nedeniyle tıbbi içecek olarak kullanılmaktadır. Son zamanlarda, çufa (yer bademi) kullanımının arttığına dair farkındalık var. Yer bademi yağı ilk olarak Mısırlılar tarafından 4000 yıl önce daha sağlıklı bir alternatif olarak kabul edilen zeytinyağına tercih edilmiştir. Yağın rengi altın kahvedir ve zengin bir ceviz tadına sahiptir” dedi.

KULLANIM ALANLARI VE TİCARİ PAZARI

Kullanım alanları ve Pazar payı hakkında bilgiler veren Özcan, “Ayrıca çufa yumrusu (yer bademi) yumrusu ve yağı, sırasıyla nişasta ve sabun yapımında kullanılır. Yer bademi dünyanın diğer bölgelerinde de bilinmektedir, özellikle İspanya'nın Valencia bölgesinde yaygın olarak "chufa" olarak bilinir ve yer bademinden elde edilen yağ artık Avrupa pazarı için ticari ölçekte üretilmektedir. Bu nedenle çufa yumruları, gıda ve yağ endüstrileri için ucuz bir hammadde kaynağı olarak düşünülebilir ve ayrıca şampuanlar, sabunlar, margarin ve yemeklik yağlar dahil olmak üzere çeşitli amaçlar ve uygulamalar için istikrarlı bir şekilde ticarileştirile bilinir. Yer bademi yumrusu, dünya çapında özellikle tropikal ve subtropikal bölgelerde ve tatlı yumruları için Afrika, Asya ve bazı Avrupa ülkelerinde yaygın olarak yetiştirilen bir üründür. Chufa yumruları sebze olarak taze veya tatlı bir atıştırmalık olarak kurutulur. Ayrıca un haline getirilerek ekmek ve keklerde kıvam arttırıcı olarak veya içecek olarak su ile karıştırılırlar. Yer bademi (çufa) çiğ olarak yenebilir, un haline getirilebilir ve hayvan yemi üretiminde kullanılabilir. Lezzetli kek ve bisküvi yapımında kullanılabileceği gibi meyve aromalarının bileşeni olarak da kullanılabilir. Glütensiz ve diyetinde glüten almaması gerekenler için buğday ununa iyi bir alternatiftir. Doğal şekeri olduğundan, fırıncılık endüstrisi için iyi bir un veya katkı maddesi olarak kabul edilir. Yer bademi yumrusunun yüksek lif içeriği (yüzde 8-15), ürünü çok sağlıklı kıldığından prebiyotik özellik sağlar. Yer bademi unu, öğütme sürecinde hiçbir besin özelliğini kaybetmez. Yer bademi yumrusu, doğal şeker içeriği oldukça yüksek olduğundan ve çok fazla ekstra şeker ekleme zorunluluğunu ortadan kaldırdığı için fırıncılık endüstrisi için iyi bir un veya katkı maddesi olarak kabul edilir. Ayrıca, yer bademi yumrusu, dondurma ve bisküvi için tatlandırıcı bir madde olarak kullanılabilir. Yer bademi yumrusu çiğ olarak da tüketilebilir, kavrulmuş, kurutulmuş fırında pişirilebilir veya ferahlatıcı bir içecek haline getirilebilir” dedi.

KONYA’DA YER BADEMİ YETİŞTİRİCİLİĞİ

Çalışmalar doğrultusunda bu bitkinin Konya’ya uyum sağladığını dile getiren Özcan, “Konya Sarayönü ilçesinde kültüre aldığımız önemli bir tarım ürünüdür. Nisan Mayıs ayında ekimi ve Ekim ayında hasat işleminin olması alternatif bir tarım ürünü olabilme avantajına sahiptir. Ekim ayında hasat işlemleri elle olabildiği gibi, tarımsal mekanizasyonlarda olabilmekte. Verimi kültürel faktörlere bağlı olarak değişebilmektedir. Farklı proseslerle işleme sonucu yer bademinin bileşimiyle ilgili çalışmalarımız devam etmektedir” ifadelerini kullandı.

HABER MERKEZİ