5 litrelik sıvı yağ 55 TL'ye dayandı!

3 hafta önce 5 litresi 45 TL'ye satılan sıvı yağ, 55 liraya kadar yükseldi. Alım gücü azalan, evdeki hesabı çarşıya uymayan vatandaşın fiyat yüksekliği karşısındaki çaresizliği de gözlerden kaçmadı. Son dönemlerin gizli zam şampiyonu sıvı yağ oldu. Temmuz ayında 5 litresi 37 TL olan sıvı yağ, Eylül ayının ilk haftasında 45 TL'ye kadar dayandı. Ayçiçek ekim alanlarının daralması, üründe dane kaybı yaşanması, çiftçinin ağır girdi maliyeti altında ezilmesiyle birlikte dayanacak gücü kalmadığı için ekimden vazgeçmesi doğrudan yağ fiyatlarına yansıdı. Sıvı yağa gelen gizli zamlarla birlikte 5 litrelik yağın fiyatı 55-58 TL'ye dayandı. Fiyatlarda özellikle son 1 hafta 10 gün içinde ciddi afaki artışların olduğu gözlemlendi. Bazı firmaların da yağın litresini düşürdüğü, buna karşılık yine de fiyatları artırdığı gözler önüne serildi. Vatandaş ise gizli zamlara sadece tepki göstermekle yetindi. Yağ fiyatlarının önümüzdeki günlerde daha da artması bekleniyor.

KONYA OVASI'NDA VERİM KAYBI

Türkiye'nin ayçiçek üretiminin önemli bir kısmının karşılandığı Konya Ovasında ayçiçek ekiminde bu yıl gözle görülür oranda bir azalma yaşandı. Ekimin azalmasına gerekçe olarak ise çiftçinin geçen yıl hasat mevsiminin ortasında yaşadığı mağduriyet gösterildi. Geçen yıl ayçiçek üretiminin bol olduğu Konya'da hasat döneminin ortasında bazı gerekçelerden dolayı ürün fiyatı 2 bin 850'lerden 2 bin 200'lere kadar düştü. Konya'da ayçiçek için lisanslı depoculuk faaliyetleri yürütülmediğinden çiftçi, elindeki ürünü düşük fiyattan vermeye mecbur kaldı. Gırtlağına kadar borçlu olan, ağır girdi maliyeti altında ezilen ve ektiği üründen de istediği karşılığı alamayan üretici, bu yıl ayçiçek üretiminden kaçtı. Konya'da yüzde 20'lere varan ayçiçek ekiminde azalma oldu. Bu yıl yağlık ayçiçek konusunda ülkeyi zorlu bir sürecin beklemesi de öngörüldü. Ayçiçeği üretiminde kendine yeterli olamayan Türkiye, ithalat için Nisan ayında 15 günde ikinci kez vergi indirimi yapmıştı. Ham ayçiçeği yağında uygulanan gümrük vergisi 3 Nisan 2020 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanan Cumhurbaşkanlığı Kararı ile 1 Şubat'tan 30 Haziran 2020'ye kadar geçerli olmak üzere yüzde 36'dan yüzde 30'a düşürülmüştü. 18 Nisan 2020 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanan Cumhurbaşkanlığı Kararı ile ham yağ için uygulanan gümrük vergisi 31 Mayıs 2020'ye kadar (bu tarih dahil) yüzde 30'dan yüzde18'e düşürülmüştü. 1 Haziran-30 Haziran 2020 (bu tarihler dahil) tarihleri arasında ham yağ gümrük vergisi yüzde 30 oldu. Ham yağ ithalatındaki gümrük vergisi 30 Haziran'dan sonra yüzde 36 olarak uygulanmaya devam edildi. Kosova'dan yapılacak ham yağ ithalatında gümrük vergisi sıfır oldu. Vergi indirimi ile iç piyasada ayçiçeği yağı ve ayçiçeği küspe fiyatlarının düşürülmesi hedeflense de, uygulama öyle olmadı.

EMRE ÖZGÜL