Hürkuş havacılıkta öncü oldu

Emekli Astsubay Bahri Kılınçel,  “İlk Türk Uçağını İmal Eden Efsane Pilot Astsubay Vecihi Hürkuş’un İlginç Hayat Öyküsü” başlıklı sunumunda, 1896’da İstanbul’da, gümrük müfettişi Faham Bey ve Zeliha Niyir Hanım’ın ortanca çocukları olarak dünyaya gelen ve 16 yaşındayken eniştesi Kurmay Albay Kemal Bey’in yanında 1912’de Balkan Harbi’ne katılan Vecihi Hürkuş’un, 1914 yılında İstanbul-Kahire-Şam seferinde uçağın düşmesi sebebiyle Nuri, Sadık ve Fethi Bey’lerin şehit olmalarından çok  etkilenerek pilot olmaya karar verdiğini söyledi. İl Halk Kütüphanesi’nde gerçekleştirilen sohbette emekli Astsubay Kılınçel, Pilot Astsubay Vecihi Hürkuş’u “İdealist, Türk milliyetçisi, havacılığa tutkun, yılmadan, bıkmadan, usanmadan uçaklar yapan, uçuran bedeller ödeyen çılgın Türk” olarak tanıttı. Kılınçel, hayatının yaklaşık 30.000 saati havada geçen ve 1916-67 yılları arasında toplam 102 ayrı model uçak kullanan ilk ve tek Türk pilotu olan Vecihi Hürkuş’u şu sözlerle özetledi: “Vecihi Hürkuş, havacılık tarihimizin öncüsü uçak makinisti, savaş pilotu, Kurtuluş Savaşı’nın TBMM tarafından üç takdirnameyle taçlandırılmış İstiklal Madalyalı kahramanı, ilk Türk askeri ve sivil uçak tasarımcısı, üreticisi, Türkiye’nin baş tayyarecisi, Hava ve Deniz Tayyare Mektebi öğretmeni, ilk sivil tayyare mektebi, ilk sivil tayyare fabrikası kurucusu, Türk Tayyare Cemiyeti, Türk Kuşu, Kanatlılar Birliği’ne cansuyu veren, tayyare makine mühendisi, ilk sivil havayolu şirketimiz Hürkuş’un kurucusudur.” Pilot Astsubay Vecihi Hürkuş’un ilk uçuşunu 16 yaşında, pilot diplomasını ise 17 yaşında aldığını ve Rus uçağını düşüren iki Türk pilottan ilki olduğunu ve Ruslara 21 yaşındayken Kafkas Cephesinde esir düştüğünü anlatan Kılınçel, “Vecihi Hürkuş’a özellikle hakim zihniyet astsubay oluşundan bahsetmemiş, gizlemiştir. Kaynaklarda kullanılmamıştır. Sırf bu nedenle örneğin pilot Sabiha Gökçen’e gösterilen ilgi Vecihi Hürkuş’dan esirgenmiştir. Bunun nedeni jakoben, halkına tepeden bakan, hakim anlayış olan general anlayışıdır. Çünkü Vecihi Hürkuş Harbiyeli değildi” dedi. İstiklâl Harbi’ne Konya’dan katılan Vecihi Hürkuş’un, ilk Türk uçağını, Yunanlılardan ganimet olarak ele geçen uçak motorlarından yararlanarak 1925’de “Vecihi K-6” adıyla yaptığını ve izinsiz uçtuğu için 10 gün hapis ve yarım maaşını kesilmesi cezasına çarptırıldığı ifade eden Kılınçel, bu konuda Hürkuş’un şu sözlerine yer verdi: “İlk Türk uçağını yaptığım zaman yani 1924’de bugünkü dünya havacılık endüstrilerinin yüzde 80’i henüz doğmamıştı. Bu gün dünyanın en büyük hava endüstrisi sayılan Douglas, Boeing, Piper, Flashing, Fokerwolf gibi fabrikalar 1928’den sonra teşekkül etmeye başlamışlardı.”.