Denetimsiz evler yenilenmeli
İnşaatında denetimi yapılmayan evler gerekli incelemeleri yapılarak gerekirse yenilenmelidir diyen Yaşar Pişkince, sağlam bir yapıt için denetimin şart olduğunu söyledi
“İnşaatında denetimi yapılmayan evler gerekli incelemeleri yapılarak gerekirse yenilenmelidir” diyen Yaşar Pişkince, sağlam bir yapıt için denetimin şart olduğunu söyledi
Başlarken…
Yapı Denetim Derneği Başkanı, İnşaat Mühendisi Yaşar Pişkince ile 1 Ocak 2011 tarihinden itibaren tüm inşaatlarda uygulanması zorunlu olan yapı denetim süreci üzerine konuştuk. Sorularımıza açık gönüllülükle cevap veren İnşaat Mühendisi Yaşar Pişkince, çıkarılan yasa ile birlikte yapı denetim uygulamasının özel şirketler tarafından yapılmasının çok mantıklı olduğunu söyledi. Konya'da 120 şirketin yapı denetim izin belgesi için başvuru yaptığını ancak bunlardan sadece 27 tanesinin izin belgesi alabildiğini aktaran Pişkince, “Yapı denetim yapan şirketler de denetleniyor. Olumsuz bir durumda denetim izin belgesi olan şirketten o belgeye el konulabiliyor” diyor…
YAŞAR PİŞKİNCE KİMDİR?
1951 yılında Konya'da doğdu. 1975 yılında Selçuk Üniversitesi Mühendislik - Mimarlık Akademisi’nden mezun oldu. 1983 yılında fenni mesuliyet üstlenerek resmi kurumlarda görev yaptı. 1983 yılından itibaren özel sektörde çalışmaya başladı. 2000 yılında İnşaat Mühendisleri Odası Konya Şubesi Başkanı seçildi. 4 yıl boyunca oda başkanlığı yaptı. Yapı denetim yapan bir şirketin sahibi olan Pişkince, kısa bir süre önce kurulan Yapı Denetim Derneği’nin Başkanlığını yürütüyor. Pişkince, evli ve 3 çocuk babası.
* Yapı denetimi nedir ve görevleri nelerdir?
- Yapı denetimi eskiden fenni mesuliyet olarak tabir ettiğimiz çalışmanın kurumsallaşmış halidir. Yapı denetiminin görevi ise yapılacak olan ev veya iş yerinin inşaatına ruhsat veren kamu kurumları adına denetim yaparak izin veren kuruluşlardır. Eskiden yapılacak olan inşaata belediyeler, bayındırlık müdürlükleri, özel idare, sanayi bölge müdürlüğü fenni mesuliyet denetim yaparak izin veriyordu. Yapı denetim ise bu kamu kurumu adına çıkarılan yasa ile 2011 yılından itibaren ruhsat veren özel şirketlerdir. Yapı denetim kuruluşları yapılacak olan inşaatın hem projesinde hem de inşaatın yerinde denetim yapıyor. Yapı denetim yapılacak olan inşaatın her türlü incelemesini yaparak takip ediyor ve inşaattan her şeyinden sorumlu kuruluş oluyor.
* 2011 yılından itibaren uygulanması zorunlu olan yapı denetimine kamuoyunda bilinç nasıl?
- Yeni bir olgu ve yeni bir uygulama sistemi olduğu için insanlar tam olarak yapı denetiminin işleyişini bilmiyor. Yapı denetimi hemen uygulanmaya başlanmadı. 6 veya 7 yıl önce 19 pilot şehirde uygulanmaya konuldu. Uygulamalar olumlu sonuçlar verince 1 Ocak 2011 yılından itibaren tüm Türkiye'yi kapsayacak şekilde uygulamaya konuldu. Bütün illerde yapı denetimi faaliyete geçirilmiş oldu. Bu uygulamanın tüm inşaatlarda yapılması zorunlu. İsteyen yaptırır veya yaptırmaz diye bir durum yok. Kanunla birlikte 2011 yılından itibaren tüm yapılacak olan inşaatlarda bu uygulanıyor. 2011 yılından önce fenni mesuliyet kurumu inşaatların denetimini yaparak izin veriyordu. Bu yıldan itibaren denetimlerin daha kaliteli olması için özel kuruluşlara devredildi. Çünkü inşaatlar tam anlamıyla denetlenmiyordu. Fenni mesuliyet inşaatları kaliteli bir şekilde denetlemiyordu. Yasa ile birlikte herkesin kendi kafasına göre inşaat yapması önlenmiş oldu. Yasa çok yerinde ve gerekli bir karardır. Bu zamana kadar yapılan evlerimiz ve iş yerlerimiz kaliteli değil. Ev yapan bazı inşaatçılar, inşaatı ucuza getirmek için tüm malzemelerde çalma yapıyordu. Bunu önlemek için de bu şirketler kuruldu.
YAPI DENETİM İNŞAATIN HER ŞEYİNDEN SORUMLU
* Yapı denetiminde süreç nasıl işliyor ve nelere dikkat ediliyor?
- Öncelikle yapı denetim kuruluşu inşaatın her türlü sürecinden sorumludur. Eskiden inşaatları denetleyen fenni mesuliyet kurumu bünyesinde 4 mühendisi barındırıyordu. Bu 4 fenni mesuliyet mühendisi; mimar, inşaat, elektrik ve makine mühendislerinden oluşuyordu. Bu mühendisler inşaatın kendi alanlarıyla ilgili bölümlerinin ayrı ayrı denetimini yapıyordu. Bu denetim yöntemi bir kuruluş içinde birleştirildi. Bu da yapı denetim kuruluşlarına devredildi. Bunun nedeni inşaatlar toplu halde ve kaliteli bir şekilde denetlenemiyordu. İnşaatların denetimi bizlere verildi biz ise bu alanları tek tek toplu bir şekilde incelemiyoruz. Yapı denetimi sürecinde, yapı sahibi projesini yaptırıyor. Projesi tamamken yapı denetim kuruluşuna geliyor. Yapı denetim kuruluşu yapılacak olan inşaatın zemin etüdünü ve mimarisini inceleyip onay vererek belediyeye gönderiyor. Belediye projenin içeriğini fazla denetlemeden uygunluğuna bakıyor. Belediye tarafından da onaylandıktan sora, biz inşaatın statik, tesisat ve elektrik projelerini de denetliyoruz. Biz tüm incelememizi yaptıktan sonra Bayındırlığa bunu bildiriyoruz, biz bu inşaatı denetliyoruz haberiniz olsun diye. Daha sonra ise belediyeden inşaatın ruhsatını alıyoruz. Biz müşteri ile direk muhatap değiliz. Müşteri inşaatının projesini bize getirip bunu denetler misin diye soruyor. İncelemeler tamamlandıktan sonra inşaat bitene kadar bizim denetimimiz devam ediyor. Burada yapı denetim yapan kuruluşlar da takip ediliyor. Yapı denetim kuruluşlarını şehirlerdeki Bayındırlık Müdürlüğü inceliyor. Mesela denetimi eksik veya yanlış yapıldığı zaman bu kuruluşlardan denetim izni alınıyor ve ceza veriliyor. Aslında yapı denetim zor bir süreç. Çünkü yapı denetim kuruluşu tarafından izinli olarak yapılan bir inşaat 2 yıl ince işlerinden ve 15 yıl ise kaba işlerinden sorumlu. Bu süre zarfında olağan üstü bir durum olmadan eve bir şey olursa her şeyinden izini veren yapı denetim şirketi sorumlu oluyor. Böyle bir durum söz konusu olduğu için yapı denetimi yapan şirketler işini çok iyi yapıyor diyebiliriz. Yapı denetim kuruluşlarını ise şehirlerdeki Bayındırlık ve İskan Bakanlığı'na bağlı Bayındırlık Müdürlükleri takip ederek inceliyor.
* İnşaatları denetlemenin özel şirketlere verilmesinin ne gibi getirisi oldu veya olacaktır?
- Eskiden inşaatların denetiminde başı boşluk vardı. İnşaatı denetleyen fenni mesuliyetin üstünde bir kuruluş yoktu. Bu da otokontrol durumunu ortadan kaldırıyordu. İnşaatların denetimi yapı denetim kuruluşlarına geçince bu başıboşluklar ortadan kalktı. Ayrıca yapı denetim kuruluşlarını sürekli denetleyen bir Bayındırlık Müdürlüğü var. Bayındırlık Müdürlüğü yapı denetim şirketinin hem bürolarını hem de inşaattaki çalışmalarını yerinde inceliyor. Mesela yapılıyor olan bir inşaatın betonu dökülürken yapı denetim şirketinden sorumlu kişi orada yoksa bundan haberdar olan Bayındırlık Müdürlüğü hemen tutanak tutarak o yapı denetim kuruluşuna cezai işlem uyguluyor. İki tutanakta yapı denetim yapan şirketin izni ortadan kaldırılıyor. Durum böyle olunca inşaatların denetimi özel şirketlere geçmesi son derece iyi oldu. Çünkü bizim üstümüzde bizi denetleyen bir kurum olduğu için biz işimizi sağlam yapıyoruz. İnşaatın her şeyinden biz sorumlu olduğumuz için denetim ve inşaatta her hangi bir sorun meydana gelmiyor.
KONYA'DA 27 TANE YAPI DENETİM YAPAN ŞİRKET BULUNUYOR
* Konya'da kaç tane yapı denetim yapan kuruluş bulunuyor?
- Konya'da yapı denetim yapmak için 120'nin üstünde şirket müracaatta bulundu. Ancak bunların sadece 27 tanesi yapı denetim yapma izin belgesi alabildi. Yapı denetim izin belgesi almak o kadar kolay bir durum değil. Bünyenizde en az 5 mühendis bulundurmanız, en az 5 yıl denetim yapıyor olmak, hangi projeleri yürüttüğünüz, projelerdeki başarısınız ve büronuzun durumuna kadar her şeye dikkat ediliyor. Yapı denetim şirketi bünyesinde, bir mimar, iki inşaat mühendisi, bir makine mühendisi ve bir tane de elektrik mühendisi barındırıyor olmak zorunda. Bu mühendis sayısı da işe başlarken bulunması zorunlu sayı. Yaptığın inşaat denetimin yeri fazlaysa bünyenizde daha fazla mühendis bulundurmanız gerekiyor. Yasa ile bu yıl başlanan bu uygulama özel sektör açısından yeni bir iş sahası meydana getirdi. Birçok mühendis arkadaşımız iş bulamıyor. Bu yapı denetim kuruluşları sayesinde mühendisler iyi bir ücrete iş bulabiliyorlar. Bu zorunlu uygulamayla tüm insanlar kazançlı çıkıyor.
* Yapı denetimin tüketici için faydaları neler?
- Yapı denetiminin özel şirketler tarafından yapılıyor olması inşaatların sağlam yapılmasını meydana getiriyor. Sağlam yapılan evlerde insanlar rahat bir şekilde oturuyor. İnsanlar en ufak bir sarsıntıda evlerinin yıkılacak mı diye düşünmüyor. Malumunuz ülkemiz depremin çok yaşandığı bir yer ve insanlar birçok olayla karşı karşıya kaldı. İnşaat firmaları evleri yapıyor ama nasıl yaptığı, ne kadar demir ve çimento koyduğu bilinmiyor. Bu olumsuz durum ise birçok faciayı beraberinde getiriyor. Bu yaşanan olumsuz durumların önlenmesi için yapı denetim gerekli ve faydalıdır. Bu uygulama insanların faydasına olan bir çalışmadır. Ayrıca insanlar bu denetimlerden son derece memnunlar. Evlerine bir şey olduğunda sorumlu bulacakları bir yer var. Denetimin amacı zaten inşaatların sağlam olması. Tüm insanların da inşaatların sağlam yapılması adına istekleri mevcut.
* Yapı denetim uygulamasının zorunlu olmasından önce Konya'da yapılan ev ve işyerinin durumunu nasıl değerlendiriyorsunuz ve bu yerler için neler yapılabilir?
- Konya'da bulunan ev ve işyerlerini 3 döneme ayırmamız gerekiyor. 1998 öncesi yapılar, 1998 ile 2011 arası yapılan inşaatlar ve 2011 sonrası inşaatlar şeklinde. Yapı denetim inşaatların sağlam olmasını amaçlıyor bunu söylemiştim. Konya 1998 yılında deprem bölgesine alındı. Bu tarihten önce yapılan yapıtların depreme karşı dayanıklı olmadığını düşünüyorum. 1998'den sonra yapılan ev ve iş yerlerinin denetim ruhsatları olmayanların yine sorunlu olduğunu tahmin ediyorum. Tabi deprem doğal bir afet ne yaparsak yapalım önünde durmamız mümkün değil. Ancak küçük çaplı sarsıntılarda yıkılmaları önleyebiliriz. Mesela Zümrüt Faciası'nı hepimiz hatırlıyoruz. Ortada deprem olmamasına rağmen yapı sağlam olmadığı için yıkıldı. Birçok insan o faciada öldü. 1998 yılında Konya'da deprem riski olduğu için çıkarılan yasa ile yapılacak olan inşaatlarda denetim zorunluluğu getirilmiş. Buna karşın ben inşaatlarda ciddi bir denetimin olmadığını düşünüyorum. 1998 yılından önce yapılan evlerin vakit kaybedilmeden denetlenmesi gerekir. İnsanlar denetim maliyetinden çekiniyorlar ancak o evlerin içinde insanlar oturuyor. Büyük facialarla karşılaşmamak için bu denetim yapılmalıdır. Denetim yapılarak dayanıklı sağlam olmayan evlere destekleme yapılmalı, eğer bu sağlamlaştırmada kurtarmıyorsa evlerin yenilenmesi şarttır. Tabi bu çok maliyetli bir durum. İnsanlar bunu kaldıramayabilir burada devletin olaya el atması gerekir. Aslında insanlar ekonomik yönden rahat olsalar evlerini denetlettirir. Devlet vatandaşa destek olmalı sağlam olmayan evlerin yenilenmelidir. Şimdi siz bunu yapan TOKİ var diyeceksiniz. Ama TOKİ sadece bunu yapmıyor ve özel sektörü çok olumsuz etkiliyor. TOKİ bugün villa, stadyum gibi yapmaması gereken işlere giriyor. Bu durum inşaat sektörünü çok olumsuz etkiliyor. Devlet ekonominin gelişmesini istiyorsa her türlü inşaat alanına girmemesi gerekir. Bugün TOKİ birçok iş sektörünü balta vuruyor. Özel sektörün TOKİ ile mücadele etmesi de imkansız. TOKİ birçok vergiden muaf ve evleri vatandaşa 20 yıl vadeli veriyor. Özel inşaat firmaları TOKİ ile mücadele edemez. TOKİ bizim işlerimizi de olumsuz etkiliyor. TOKİ'nin bu kadar geniş yelpazede inşaat sektörüne girmesi yanlış. TOKİ sadece ihtiyaç sahibi insanlara konut yapması gerek.
* Yapı denetim uygulamasının geleceği nasıl görünüyor?
- Yapı denetim uygulaması bu şekilde devam ederse çok güzel sonuçlar ortaya çıkacaktır. İnşaatların denetimi şu an itibariyle çok iyi devam ediyor. Ayrıca Bayındırlık Müdürlüğü de yapı denetim kuruluşlarını denetlediği için bu şirketlerin işi savsaklaması zor. Zaten denetimler bu şekilde devam etmesi gerekir. Bizim yaptığımız denetimler sayesinde evlerimiz daha kaliteli ve güzel oluyor, inşaat sektöründen kimse haksız kazanç elde edemiyor. Mesela biz bile ücretimizi direk vatandaştan almıyoruz. Ücretler belediyelere yatırılıyor belediye bize bu ücreti veriyor. Yapı denetimin maliyeti inşaat maliyetinin yüzde 1'i ile 3'ü arasında alınıyor. Bu uygulama da denetim yoluyla şirketin fazla para alındığı gibi söylentileri engelliyor. Denetimde alınan yüzde 1 ile yüzde 3 fiyat aralığı nasıl hesaplanıyor diye sorarsanız, bu da yüksek metrajlı ve az metrajlı işlerden belirleniyor. Burada da bizim bir etkimiz yok. Ücretler yüksek değil aldığımız ücret emlakçıların aldığı ücretle aynı. Biz ayrıca evden 15 yıl sorumluyuz. Eve bir şey olduğunda bunun denetim zafiyeti olduğun anlaşılırsa evin tüm maliyeti denetim yapan o şirketten alınıyor. Denetim şirketinin aylık en az 10 bin TL'de gideri bulunuyor.
* Başkanlığını yaptığınız Yapı Denetim Derneği'nin görevleri neler ve ne amaçla kuruldu?
- Yapı Denetim Derneği, 2011 yılından itibaren uygulanması zorunlu olan yapı denetim uygulaması için Konya'da bulunan 27 yapı denetim şirketinin bir araya gelmesiyle kuruldu. Amacımız yapı denetim sürecinde şirketlerin birbirine yardımcı olması, birlikte olduğumuz göstermek için kuruldu. Derneğimiz her hafta cumartesi günleri toplanır, birbirimizin derdini ve şikayetlerini dinleriz. Uygulamada sorun yaşayan kuruluşlarımıza yardımcı oluruz. Derneğimizin kurulmasıyla birlikte yapı denetim şirketlerimiz sorunlarımızı üst kurumlara birlikte ve güçlü bir şekilde iletiyor. Bizim bu birlikteliğimize karşılık yapı denetim şirketlerini denetleyen bayındırlık müdürlüğü, belediyeler, özel idare, sanayi bölge müdürlüğü ve itfaiye müdürlüğü de komisyon kurarak sorunlarımızı dinliyor.
Mustafa Akça
Başlarken…
Yapı Denetim Derneği Başkanı, İnşaat Mühendisi Yaşar Pişkince ile 1 Ocak 2011 tarihinden itibaren tüm inşaatlarda uygulanması zorunlu olan yapı denetim süreci üzerine konuştuk. Sorularımıza açık gönüllülükle cevap veren İnşaat Mühendisi Yaşar Pişkince, çıkarılan yasa ile birlikte yapı denetim uygulamasının özel şirketler tarafından yapılmasının çok mantıklı olduğunu söyledi. Konya'da 120 şirketin yapı denetim izin belgesi için başvuru yaptığını ancak bunlardan sadece 27 tanesinin izin belgesi alabildiğini aktaran Pişkince, “Yapı denetim yapan şirketler de denetleniyor. Olumsuz bir durumda denetim izin belgesi olan şirketten o belgeye el konulabiliyor” diyor…
YAŞAR PİŞKİNCE KİMDİR?
1951 yılında Konya'da doğdu. 1975 yılında Selçuk Üniversitesi Mühendislik - Mimarlık Akademisi’nden mezun oldu. 1983 yılında fenni mesuliyet üstlenerek resmi kurumlarda görev yaptı. 1983 yılından itibaren özel sektörde çalışmaya başladı. 2000 yılında İnşaat Mühendisleri Odası Konya Şubesi Başkanı seçildi. 4 yıl boyunca oda başkanlığı yaptı. Yapı denetim yapan bir şirketin sahibi olan Pişkince, kısa bir süre önce kurulan Yapı Denetim Derneği’nin Başkanlığını yürütüyor. Pişkince, evli ve 3 çocuk babası.
* Yapı denetimi nedir ve görevleri nelerdir?
- Yapı denetimi eskiden fenni mesuliyet olarak tabir ettiğimiz çalışmanın kurumsallaşmış halidir. Yapı denetiminin görevi ise yapılacak olan ev veya iş yerinin inşaatına ruhsat veren kamu kurumları adına denetim yaparak izin veren kuruluşlardır. Eskiden yapılacak olan inşaata belediyeler, bayındırlık müdürlükleri, özel idare, sanayi bölge müdürlüğü fenni mesuliyet denetim yaparak izin veriyordu. Yapı denetim ise bu kamu kurumu adına çıkarılan yasa ile 2011 yılından itibaren ruhsat veren özel şirketlerdir. Yapı denetim kuruluşları yapılacak olan inşaatın hem projesinde hem de inşaatın yerinde denetim yapıyor. Yapı denetim yapılacak olan inşaatın her türlü incelemesini yaparak takip ediyor ve inşaattan her şeyinden sorumlu kuruluş oluyor.
* 2011 yılından itibaren uygulanması zorunlu olan yapı denetimine kamuoyunda bilinç nasıl?
- Yeni bir olgu ve yeni bir uygulama sistemi olduğu için insanlar tam olarak yapı denetiminin işleyişini bilmiyor. Yapı denetimi hemen uygulanmaya başlanmadı. 6 veya 7 yıl önce 19 pilot şehirde uygulanmaya konuldu. Uygulamalar olumlu sonuçlar verince 1 Ocak 2011 yılından itibaren tüm Türkiye'yi kapsayacak şekilde uygulamaya konuldu. Bütün illerde yapı denetimi faaliyete geçirilmiş oldu. Bu uygulamanın tüm inşaatlarda yapılması zorunlu. İsteyen yaptırır veya yaptırmaz diye bir durum yok. Kanunla birlikte 2011 yılından itibaren tüm yapılacak olan inşaatlarda bu uygulanıyor. 2011 yılından önce fenni mesuliyet kurumu inşaatların denetimini yaparak izin veriyordu. Bu yıldan itibaren denetimlerin daha kaliteli olması için özel kuruluşlara devredildi. Çünkü inşaatlar tam anlamıyla denetlenmiyordu. Fenni mesuliyet inşaatları kaliteli bir şekilde denetlemiyordu. Yasa ile birlikte herkesin kendi kafasına göre inşaat yapması önlenmiş oldu. Yasa çok yerinde ve gerekli bir karardır. Bu zamana kadar yapılan evlerimiz ve iş yerlerimiz kaliteli değil. Ev yapan bazı inşaatçılar, inşaatı ucuza getirmek için tüm malzemelerde çalma yapıyordu. Bunu önlemek için de bu şirketler kuruldu.
YAPI DENETİM İNŞAATIN HER ŞEYİNDEN SORUMLU
* Yapı denetiminde süreç nasıl işliyor ve nelere dikkat ediliyor?
- Öncelikle yapı denetim kuruluşu inşaatın her türlü sürecinden sorumludur. Eskiden inşaatları denetleyen fenni mesuliyet kurumu bünyesinde 4 mühendisi barındırıyordu. Bu 4 fenni mesuliyet mühendisi; mimar, inşaat, elektrik ve makine mühendislerinden oluşuyordu. Bu mühendisler inşaatın kendi alanlarıyla ilgili bölümlerinin ayrı ayrı denetimini yapıyordu. Bu denetim yöntemi bir kuruluş içinde birleştirildi. Bu da yapı denetim kuruluşlarına devredildi. Bunun nedeni inşaatlar toplu halde ve kaliteli bir şekilde denetlenemiyordu. İnşaatların denetimi bizlere verildi biz ise bu alanları tek tek toplu bir şekilde incelemiyoruz. Yapı denetimi sürecinde, yapı sahibi projesini yaptırıyor. Projesi tamamken yapı denetim kuruluşuna geliyor. Yapı denetim kuruluşu yapılacak olan inşaatın zemin etüdünü ve mimarisini inceleyip onay vererek belediyeye gönderiyor. Belediye projenin içeriğini fazla denetlemeden uygunluğuna bakıyor. Belediye tarafından da onaylandıktan sora, biz inşaatın statik, tesisat ve elektrik projelerini de denetliyoruz. Biz tüm incelememizi yaptıktan sonra Bayındırlığa bunu bildiriyoruz, biz bu inşaatı denetliyoruz haberiniz olsun diye. Daha sonra ise belediyeden inşaatın ruhsatını alıyoruz. Biz müşteri ile direk muhatap değiliz. Müşteri inşaatının projesini bize getirip bunu denetler misin diye soruyor. İncelemeler tamamlandıktan sonra inşaat bitene kadar bizim denetimimiz devam ediyor. Burada yapı denetim yapan kuruluşlar da takip ediliyor. Yapı denetim kuruluşlarını şehirlerdeki Bayındırlık Müdürlüğü inceliyor. Mesela denetimi eksik veya yanlış yapıldığı zaman bu kuruluşlardan denetim izni alınıyor ve ceza veriliyor. Aslında yapı denetim zor bir süreç. Çünkü yapı denetim kuruluşu tarafından izinli olarak yapılan bir inşaat 2 yıl ince işlerinden ve 15 yıl ise kaba işlerinden sorumlu. Bu süre zarfında olağan üstü bir durum olmadan eve bir şey olursa her şeyinden izini veren yapı denetim şirketi sorumlu oluyor. Böyle bir durum söz konusu olduğu için yapı denetimi yapan şirketler işini çok iyi yapıyor diyebiliriz. Yapı denetim kuruluşlarını ise şehirlerdeki Bayındırlık ve İskan Bakanlığı'na bağlı Bayındırlık Müdürlükleri takip ederek inceliyor.
* İnşaatları denetlemenin özel şirketlere verilmesinin ne gibi getirisi oldu veya olacaktır?
- Eskiden inşaatların denetiminde başı boşluk vardı. İnşaatı denetleyen fenni mesuliyetin üstünde bir kuruluş yoktu. Bu da otokontrol durumunu ortadan kaldırıyordu. İnşaatların denetimi yapı denetim kuruluşlarına geçince bu başıboşluklar ortadan kalktı. Ayrıca yapı denetim kuruluşlarını sürekli denetleyen bir Bayındırlık Müdürlüğü var. Bayındırlık Müdürlüğü yapı denetim şirketinin hem bürolarını hem de inşaattaki çalışmalarını yerinde inceliyor. Mesela yapılıyor olan bir inşaatın betonu dökülürken yapı denetim şirketinden sorumlu kişi orada yoksa bundan haberdar olan Bayındırlık Müdürlüğü hemen tutanak tutarak o yapı denetim kuruluşuna cezai işlem uyguluyor. İki tutanakta yapı denetim yapan şirketin izni ortadan kaldırılıyor. Durum böyle olunca inşaatların denetimi özel şirketlere geçmesi son derece iyi oldu. Çünkü bizim üstümüzde bizi denetleyen bir kurum olduğu için biz işimizi sağlam yapıyoruz. İnşaatın her şeyinden biz sorumlu olduğumuz için denetim ve inşaatta her hangi bir sorun meydana gelmiyor.
KONYA'DA 27 TANE YAPI DENETİM YAPAN ŞİRKET BULUNUYOR
* Konya'da kaç tane yapı denetim yapan kuruluş bulunuyor?
- Konya'da yapı denetim yapmak için 120'nin üstünde şirket müracaatta bulundu. Ancak bunların sadece 27 tanesi yapı denetim yapma izin belgesi alabildi. Yapı denetim izin belgesi almak o kadar kolay bir durum değil. Bünyenizde en az 5 mühendis bulundurmanız, en az 5 yıl denetim yapıyor olmak, hangi projeleri yürüttüğünüz, projelerdeki başarısınız ve büronuzun durumuna kadar her şeye dikkat ediliyor. Yapı denetim şirketi bünyesinde, bir mimar, iki inşaat mühendisi, bir makine mühendisi ve bir tane de elektrik mühendisi barındırıyor olmak zorunda. Bu mühendis sayısı da işe başlarken bulunması zorunlu sayı. Yaptığın inşaat denetimin yeri fazlaysa bünyenizde daha fazla mühendis bulundurmanız gerekiyor. Yasa ile bu yıl başlanan bu uygulama özel sektör açısından yeni bir iş sahası meydana getirdi. Birçok mühendis arkadaşımız iş bulamıyor. Bu yapı denetim kuruluşları sayesinde mühendisler iyi bir ücrete iş bulabiliyorlar. Bu zorunlu uygulamayla tüm insanlar kazançlı çıkıyor.
* Yapı denetimin tüketici için faydaları neler?
- Yapı denetiminin özel şirketler tarafından yapılıyor olması inşaatların sağlam yapılmasını meydana getiriyor. Sağlam yapılan evlerde insanlar rahat bir şekilde oturuyor. İnsanlar en ufak bir sarsıntıda evlerinin yıkılacak mı diye düşünmüyor. Malumunuz ülkemiz depremin çok yaşandığı bir yer ve insanlar birçok olayla karşı karşıya kaldı. İnşaat firmaları evleri yapıyor ama nasıl yaptığı, ne kadar demir ve çimento koyduğu bilinmiyor. Bu olumsuz durum ise birçok faciayı beraberinde getiriyor. Bu yaşanan olumsuz durumların önlenmesi için yapı denetim gerekli ve faydalıdır. Bu uygulama insanların faydasına olan bir çalışmadır. Ayrıca insanlar bu denetimlerden son derece memnunlar. Evlerine bir şey olduğunda sorumlu bulacakları bir yer var. Denetimin amacı zaten inşaatların sağlam olması. Tüm insanların da inşaatların sağlam yapılması adına istekleri mevcut.
* Yapı denetim uygulamasının zorunlu olmasından önce Konya'da yapılan ev ve işyerinin durumunu nasıl değerlendiriyorsunuz ve bu yerler için neler yapılabilir?
- Konya'da bulunan ev ve işyerlerini 3 döneme ayırmamız gerekiyor. 1998 öncesi yapılar, 1998 ile 2011 arası yapılan inşaatlar ve 2011 sonrası inşaatlar şeklinde. Yapı denetim inşaatların sağlam olmasını amaçlıyor bunu söylemiştim. Konya 1998 yılında deprem bölgesine alındı. Bu tarihten önce yapılan yapıtların depreme karşı dayanıklı olmadığını düşünüyorum. 1998'den sonra yapılan ev ve iş yerlerinin denetim ruhsatları olmayanların yine sorunlu olduğunu tahmin ediyorum. Tabi deprem doğal bir afet ne yaparsak yapalım önünde durmamız mümkün değil. Ancak küçük çaplı sarsıntılarda yıkılmaları önleyebiliriz. Mesela Zümrüt Faciası'nı hepimiz hatırlıyoruz. Ortada deprem olmamasına rağmen yapı sağlam olmadığı için yıkıldı. Birçok insan o faciada öldü. 1998 yılında Konya'da deprem riski olduğu için çıkarılan yasa ile yapılacak olan inşaatlarda denetim zorunluluğu getirilmiş. Buna karşın ben inşaatlarda ciddi bir denetimin olmadığını düşünüyorum. 1998 yılından önce yapılan evlerin vakit kaybedilmeden denetlenmesi gerekir. İnsanlar denetim maliyetinden çekiniyorlar ancak o evlerin içinde insanlar oturuyor. Büyük facialarla karşılaşmamak için bu denetim yapılmalıdır. Denetim yapılarak dayanıklı sağlam olmayan evlere destekleme yapılmalı, eğer bu sağlamlaştırmada kurtarmıyorsa evlerin yenilenmesi şarttır. Tabi bu çok maliyetli bir durum. İnsanlar bunu kaldıramayabilir burada devletin olaya el atması gerekir. Aslında insanlar ekonomik yönden rahat olsalar evlerini denetlettirir. Devlet vatandaşa destek olmalı sağlam olmayan evlerin yenilenmelidir. Şimdi siz bunu yapan TOKİ var diyeceksiniz. Ama TOKİ sadece bunu yapmıyor ve özel sektörü çok olumsuz etkiliyor. TOKİ bugün villa, stadyum gibi yapmaması gereken işlere giriyor. Bu durum inşaat sektörünü çok olumsuz etkiliyor. Devlet ekonominin gelişmesini istiyorsa her türlü inşaat alanına girmemesi gerekir. Bugün TOKİ birçok iş sektörünü balta vuruyor. Özel sektörün TOKİ ile mücadele etmesi de imkansız. TOKİ birçok vergiden muaf ve evleri vatandaşa 20 yıl vadeli veriyor. Özel inşaat firmaları TOKİ ile mücadele edemez. TOKİ bizim işlerimizi de olumsuz etkiliyor. TOKİ'nin bu kadar geniş yelpazede inşaat sektörüne girmesi yanlış. TOKİ sadece ihtiyaç sahibi insanlara konut yapması gerek.
* Yapı denetim uygulamasının geleceği nasıl görünüyor?
- Yapı denetim uygulaması bu şekilde devam ederse çok güzel sonuçlar ortaya çıkacaktır. İnşaatların denetimi şu an itibariyle çok iyi devam ediyor. Ayrıca Bayındırlık Müdürlüğü de yapı denetim kuruluşlarını denetlediği için bu şirketlerin işi savsaklaması zor. Zaten denetimler bu şekilde devam etmesi gerekir. Bizim yaptığımız denetimler sayesinde evlerimiz daha kaliteli ve güzel oluyor, inşaat sektöründen kimse haksız kazanç elde edemiyor. Mesela biz bile ücretimizi direk vatandaştan almıyoruz. Ücretler belediyelere yatırılıyor belediye bize bu ücreti veriyor. Yapı denetimin maliyeti inşaat maliyetinin yüzde 1'i ile 3'ü arasında alınıyor. Bu uygulama da denetim yoluyla şirketin fazla para alındığı gibi söylentileri engelliyor. Denetimde alınan yüzde 1 ile yüzde 3 fiyat aralığı nasıl hesaplanıyor diye sorarsanız, bu da yüksek metrajlı ve az metrajlı işlerden belirleniyor. Burada da bizim bir etkimiz yok. Ücretler yüksek değil aldığımız ücret emlakçıların aldığı ücretle aynı. Biz ayrıca evden 15 yıl sorumluyuz. Eve bir şey olduğunda bunun denetim zafiyeti olduğun anlaşılırsa evin tüm maliyeti denetim yapan o şirketten alınıyor. Denetim şirketinin aylık en az 10 bin TL'de gideri bulunuyor.
* Başkanlığını yaptığınız Yapı Denetim Derneği'nin görevleri neler ve ne amaçla kuruldu?
- Yapı Denetim Derneği, 2011 yılından itibaren uygulanması zorunlu olan yapı denetim uygulaması için Konya'da bulunan 27 yapı denetim şirketinin bir araya gelmesiyle kuruldu. Amacımız yapı denetim sürecinde şirketlerin birbirine yardımcı olması, birlikte olduğumuz göstermek için kuruldu. Derneğimiz her hafta cumartesi günleri toplanır, birbirimizin derdini ve şikayetlerini dinleriz. Uygulamada sorun yaşayan kuruluşlarımıza yardımcı oluruz. Derneğimizin kurulmasıyla birlikte yapı denetim şirketlerimiz sorunlarımızı üst kurumlara birlikte ve güçlü bir şekilde iletiyor. Bizim bu birlikteliğimize karşılık yapı denetim şirketlerini denetleyen bayındırlık müdürlüğü, belediyeler, özel idare, sanayi bölge müdürlüğü ve itfaiye müdürlüğü de komisyon kurarak sorunlarımızı dinliyor.
Mustafa Akça
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.