Yazma eserler dijitale aktarılıyor

30 Mart Kütüphaneler Haftası dolayısıyla TYB Konya Şubesi’nin cumartesi konferanslarının konusu “Dünden bugüne Konya Kütüphaneleri ve Kütüphaneciler”, konuşmacı ise Konya Bölge Yazma Eserler Kütüphanesinin Müdürü Bekir Şahin idi. Kılınçarslan Konferans Salonunda Saat 14.00’te başlayan konferansa çok sayıda dinleyici katıldı. Kısa özgeçmişinin okunmasının ardından kürsüye gelen Yazma Eserler Bölge Müdürü Bekir Şahin kütüphanelerin dünden bugüne kültürlerin aktarılmasında, medeniyetlerin inşasında büyük bir öneme haiz olduğunu söyledi. Bekir Şahin “Bizim medeniyetimizin en önemli özelliklerinden birisi kitap medeniyeti olmasıdır. Yine aynı düzeyde önem arz eden bir başka özelliği de vakıf medeniyetine sahip bulunmasıdır. Bizim vakıf medeniyetimizde kütüphane vakıflarının apayrı bir yeri vardır. Bir kültür başkenti olan Konya’da çok sayıda yazma eserler telif edilmiştir. Hz. Mevlana’nın mesnevisi, Divan-ı Kebiri başta olmak üzere bütün eserleri Konya’da telif edilmiştir. Risaletü’l-Envar’ı yine Konya’da yazılmış, Sadreddin Konevi, Ebu Said Muhammed Hâdimî gibi pek çok âlim eserlerinin ekserisini bu coğrafyada kaleme almıştır. Mehmet Vehbi Efendi’nin Hülasâtü’l- Beyan Tefsiri yine Konya’da yazılmıştır.Ayrıca Selçuklular döneminde Konya'da bulunan 20, Osmanlılar döneminde hizmet eden 30 medresede de sayısız eser telif ve istinsah edilmiştir. Bu telif ve istinsah edilen eserler Konya’dan dünya kütüphanelerine yayılmıştır. Şu anda hizmet veren Konya Yazma Eserler Bölge Müdürlüğü Kütüphanesi, Mevlana Dergâhı İhtisas Kütüphanesi, Koyunoğlu Müze ve kütüphanesi ile Üniversitelerin ve özel şahısların ellerinde bulunan kitaplarla birlikte yaklaşık 50 bin yazma esere sahiptir. Bu eserler ilmî, tarihî nitelikleriyle, hem de sanatsal özellikleriyle önem arz etmektedir” dedi.

150 KOLEKSİYON BULUNUYOR

Konya Bölge Yazmalar Kütüphanesi’nin 20 Temmuz 1984 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca hizmete açıldığını ifade eden Bekir Şahin, “İstanbul Süleymaniye Kütüphanesinden sonra en büyük yazma eserler koleksiyonuna sahip bir kütüphane Konya’dadır” dedi. Bekir Şahin, Konya’nın yakın çevresinden, il ve ilçelerin kütüphanelerindeki yazma eserlerinin bir kısmını devir bir kısmını da satın alma yoluyla kütüphaneye kazandırdıklarını, söyledi. Bekir Şahin şöyle sözlerine devam etti: “İstanbul Süleymaniye’den sonra en büyük Yazma Eser Koleksiyonuna sahip olan Konya Bölge Yazma Eserler Kütüphanesinin bir özelliği de ülkemizin değişik yerlerinden birçok kitabı bünyesinde barındırmakta olup, birçok il ve ilçeden kitapların devri sürmektedir. Halen bölge Müdürlüğü bünyesinde satın alma yoluyla elde edilen kitaplarla birlikte 150 koleksiyon bulunmaktadır. Çoğunluğu Arapça, Osmanlı Türkçesi ve Farsça olan el yazmaları arasında Kürtçe, Süryanice ve İbranice kitaplar mevcuttur. Kütüphanede verilen hizmetlere de değinen Bekir Şahin, bölge müdürlüğü ve bağlı kütüphanelerde bulunan yazma ve matbu nadir kitapların tamir ve bakımı için bir hastane kurduklarını ifade ederek kütüphanede verilen hizmetleri şöyle sıraladı: “Bölge Müdürlüğümüz ve bağlı Kütüphane müdürlükleri koleksiyonlarında bulunan yazma ve nadir matbu eserlerin korunması ve onarılmasıyla ilgili çalışmalar yürütülmektedir. Bunun yanı sıra bölge müdürlüğümüzün sorumluluk alanında bulunan diğer kurum ve kuruluşlar ile koleksiyonerler ve şahıslardan gelen talepleri de imkânlar dâhilinde karşılanmaktadır. Pasif Koruma-Labaratuvar biriminde düşük sıcaklık uygulamasıyla eserler dezenfekte edilmekte, eserlerin fiziksel temizliği ve bakımı yapılmakta, kimyasal uygulama ve araştırmalarla mürekkebin sabitlenmesi ve yazma eserin buğulu makineli cihazda onarılmasına yönelik araştırmalar yapılmaktadır.Aktif Koruma-Onarım ve bakım Laboratuvar birimlerinde biyolojik etkenlerin sebep olduğu hasarlar ve kurt yenikleri tamir edilmekte, sayfaları yapışık ve taşlaşmış eserler sulu makine tekniğiyle ayrıştırılabilmektedir. İbn-i Sina’nın El- Kanun-u fi’t-Tıb’ına dair olduğu tahmin edilen sahifelerin temizlenmesi ve ayrıştırılması üç ay gibi uzun ve titiz bir çalışmanın sonucunda tamamlanabilmiştir.”

KATALOGLAMA VE TASNİF ÇALIŞMALARI

Kütüphanemizde bulunan yazmaların bir kısmı Arapça, bir kısmı Farsça, bir kısmı ise Osmanlı Türkçesi ile yazılmış kitaplardır. Değerlendirme ve sınıflamada yapılacak ilk iş kitabın hangi dilde kaleme alındığını tespit etmektir. Yazma eser, hangi dilde kaleme alındı ise o dilde uzman olan personel onun tespit fişini hazırlar. Bu fişlerde kitabın adı, dili, müellifi, cilt sayısı, tarihi, yaprak sayısı benzeri önemli bilgiler yer almaktadır. Okuyucu salonumuza gelen araştırmacıların, sayısal ortamda saklanmakta olan yazma ve nadir eserlerden kullanıcı terminalleri aracılığı ile faydalanmaları mümkündür. Okuyucu salonunda görev yapan personelimiz gelen talepler doğrultusunda araştırmacılara bu konuda yardımda bulunmaktadır. Araştırmacılara Cumartesi günü de dâhil olmak üzere haftada 6 gün hizmet verilmektedir. Sayısallaştırma biriminde; Bölge Müdürlüğümüze gelen yazma ve nadir matbu eserlerin, sayısallaştırma işlemi gerçekleştirilmektedir. Sayısallaştırma servisinde, 3 adet sabit, 3 adet portatif dijital çekim cihazı bulunmaktadır. Toplamda 120 bin eserin çekimi yapılmıştır. Arşivimizde toplam 22 milyon 652 bin 50 poz (Varak) sayısal görüntü mevcuttur.”

ULUSLARARASI İLİŞKİLER

Şahin, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Azerbaycan’da faaliyet gösteren Kafkas Müslümanları İdaresi’nin uhdesindeki Bakü İslam Üniversitesi’nin kütüphanesinde bulunan el yazması ve Arap harfli eserlerin katalogunun çıkarılması, restore edilmesi, çalışanların eğitilmesi ve sayısallaştırılması ve koruma tedbirlerinin belirlenmesi için yerinde incelemelerde bulunulmuştur. Bulgaristan Mestanlı Kasabası’nda bulunan Akif Atakan’a ait koleksiyonun dijital çekimleri gerçekleştirildi. Yusuf Ağa Kütüphanesinden Çalınan Tarihi El Yazmaların tespiti için ABD'deki Pennsylvania Üniversitesin ’de incelemelerde bulunulmuştur.” Bekir Şahin daha sonra şahısların ve zenginleştirilmiş özel kütüphanelerden de bahsetti.Program konuşmacı Bekir Şahin’e Konya Büyükşehir Belediyesi Basın ve Halkla İlişkiler Dairesi Başkanı Ahmet KÖSEOĞLU ve Dr. Hasan ÖZÖNDER tarafından TYB Konya Şubesi adına plaket takdimi ile son buldu. Konferanstan sonra Kulesite’de TYB Konya Şubesi yönetim Kurulu üyesi yazar Duran Çetin koordinatörlüğünde “Konyalı Yazarlar Okuyucu ile Buluşuyor” etkinliği yapıldı. Etkinliğe Konya’da ikamet eden yazarlar Ahmet Kazım Ürün, Ayşe Ünüvar, Cemil Paslı, Cengiz Acar, Demet Esen, Fatma Şeref Polat, Fatma Tutak, Hasan Bayraktar, Hasan Ukdem, Hüzeyme Yeşim Koçak, İbrahim Günay, Kazım Öztürk, Lütfi Şahin, Melahat Ürkmez, Ömer Lütfi Ersöz, Salih Sedat Ersöz, Saliha Değirmenci Yavaş, Tayyip Sağ ve Zeki Oğuz katıldı. Okuyucular tarafından büyük ilgi gösterilen imza günü saat 18’e kadar devam etti.

HABER MERKEZİ