Konya’da tespih kültürü gelişmedi

RÖPORTAJ: BEDRETTİN YALÇIN

Pandemi süreci boyunca el temizliği için dezenfektan ve kolonya kullanmadığını söyleyen 22 yıllık tespih koleksiyoneri Abdullah Bayram, “Konya'da gençlerden ziyade 40 yaş üzeri insanlar daha çok kullanıyor tespihi. Adana, Urfa yöresinde tespih kullanımı daha fazla” dedi

TESPİHLERİMİ SATSAM SIFIR ARABA ALIRIM

22 yıldan beri tespih koleksiyonerliği yapan Konyalı Abdullah Bayram, tespihin bir zevk ve sevda işi olduğunu söyledi. “Arabasını satıp, tespih alan insanlar biliyorum” diyen Bayram, “Araba alacak parası olup, arabaya binmeyen onun yerine tespih alan insanlar var. Bunlardan biri de benim. Aracım yok. Koleksiyonumdaki tespihleri satsam, sıfır bir araba alabilirim ama satmam. Tespihlerim benim için paha biçilemez bir kıymet” şeklinde konuştu. 

HER ŞEY DEDEM VE BABAMDAN BANA KALAN TESPİHLE BAŞLADI

**Tespih sevdanız nasıl başladı?

-Adım Abdullah Bayram. 22 yıldır tespih koleksiyoneriyim. Yaklaşık 4 yıldır da tespih alım satımı yapıyorum. Tespih işi bir sevdadır. Para kazanmaktan ziyade bizim için bir zevktir. Bu, zaten benim ikinci işim. Tespih sevdam, 1998 yılında dedemin bana hediye ettiği bir tespihle başladı. Osmanlı sıkma hediye etmişti dedem. O tespihin Osmanlı sıkma olduğunu bilmiyordum ama. Daha sonra babam vefat etti. Babamdan 29 habbeli bir kuka kaldı bana. Onu hala saklarım. Manevi değeri benim için çok yüksek. 33 habbeye de tamamlamadım. İşin özeti şu; tespih sevdam dedemden ve babamdan bana kalan tespihle başladı. Ben, İstanbul'da bir kamu kuruluşunda işe başladım. Evimizin yakınında bir tespihçi vardı. Dedemin tespihini, babamın tespihini ona gösterdim. Dükkâna gidip gelmeye başladıkça tespihe olan ilgim arttı. Tespih almaya başladım. Ateş, sıkma kehribar aldım. Daha sonra eski katalin, Osmanlı sıkma, Osmanlı ateş, eski Alman katalin almaya başladım. 

KOLEKSİYONUMUN DEĞERİ 250-300 BİN TL'NİN ÜZERİNDE 

**Şuan koleksiyonunuzda ne kadar değerlik tespihler var?

-Şahsi koleksiyonumda 100 civarında değerli tespih var. Bir tespihi değerli kılan da antika olmasıdır. Koleksiyonumda antika tespihler var. Yıllar önce fabrikalar kurulmuş. Kapı tokmağı, çekmece kulpu, su boruları kullanılmış. Bunları tespih olarak kullananlar olmuş. Osmanlı döneminde bunları daha çok  Yahudiler kullanmış. Şimdi bu fabrikalar kapatılmış. Neden kapatılmış? Kimyasal madde kullandıkları gerekçesiyle kapatılmış. Halbuki alakası yok. Sağlığa zararlı değil. Profesörler yaptıkları çalışmalarla bu gerçeği ortaya çıkardı. Tespih, pahalı bir zevk. Koleksiyoner olmak apayrı bir iş. Arabasını satıp, tespih alan insanlar biliyorum. Araba alacak parası olup, arabaya binmeyen onun yerine tespih alan insanlar var. Bunlardan biri de benim. Aracım yok. Koleksiyonumdaki tespihleri satsam, sıfır bir araba alabilirim ama satmam. Tespihlerim benim için paha biçilemez bir kıymet. Net bir hesap yapmadım ama koleksiyonumdaki tespihleri satmak istesem, 250-300 bin TL'nin üzerinde satarım. 

KONYA'DA TESPİH KÜLTÜRÜ YETERİNCE GELİŞMEDİ

**Tespih alırken neye dikkat etmeli ve Konya'da tespih çekme kültürü yeterince gelişmiş mi? 

-Bir insan tespihi önce eline alacak. Çekmesi hoşuna gitti mi gitmedi mi ona bakacak. Bir tespih alırken, buna dikkat etmek lazım. Benim önceliğimde bu. Ayrıca tespihin ustası da çok önemli. Tespihe değer katan bir diğer özellik de ustalığı ve işlemesidir. Konya'da tespih kültürü daha az. Konya'da gençlerden ziyade 40 yaş üzeri insanlar daha çok kullanıyor tespihi.  Adana, Urfa yöresinde tespih kullanımı daha fazla. 

MÜŞTERİMİ KAYBEDECEĞİME PARAMI KAYBEDERİM

**Yeni bir akım başladı. Sosyal medya üzerinden mezatlar yapılıyor. Mezatlar, tespih kullanımını artırdı mı? 

-Kesinlikle artırdı. Mezatlarla birlikte bazı tespih fiyatları da düştü. Bugün çok ücra bir köydeki insan da tespih alıyor, Fransa'da bir vatandaş da. Mezat yapıyorum, Türkiye'nin çeşitli illerinden tespih alanlar kadar; İtalya, Rusya, Almanya, Kuzey Kore'den de alanlar var. Mezatta güven çok önemli. İnsanlar bize güvenecek ki bizden tespih alsın. İnsanların güvenini kaybetmektense, parayı kaybetmeyi tercih ederim. Haftada elimden 2-3 bin civarında tespih geçiyor. Bunları tek tek kontrol edebilmemiz mümkün değil. Bizden kaynaklı olmayan bazı sıkıntılar zaman zaman yaşanabiliyor. Hatalı, kusurlu tespih olabiliyor. Ben, müşterilerime “Bir hata, kusur varsa bana ulaşın, bunu telafi edelim” diyorum. Yenisini gönderiyorum, müşterimin kargo ücretini karşılıyorum. Hatta yanına ufak bir hediye de ekliyoruz. Bu iş çevreyle başlar. Arkadaşlar, akrabalar, tanıdıklar... Sonra çok daha geniş bir çevreye açılırsınız. Güveni tesis ettiyseniz, gerisi gelir.  Asla bir tespihi ederinden yükseğe satmam. 

**Yaptığınız mezatlarda zaman zaman hayır işlerine de imza attığınızı duyduk. Biraz bahseder misiniz? 

-Konya'da gönüllü olarak çalışan dernekler var. Ben de zamanında o derneklerde görev yaptım. Görevli olduğumuz dernekler için ara sıra hayır mezatı yapıyorum. Hayır poşetimiz var. Değerli müşterilerimiz var. Ya tespih gönderirler ya da mezattan tespih alırlar. O paraları hayır poşetimizde biriktiririz. Daha sonra da ihtiyaç sahibi ailelere parayı ulaştırırız. İnsanlarımız, müşterilerim gerçekten çok bilinçli. Bu konuda da çok hassaslar. Yaklaşık 6-7 ay önce Konya Şehit Aileleri Derneği için de bir hayır mezatı yaptık. Onların bizim toplayacağımız paraya veya bizim yapacağımız hayra ihtiyaçları yok. Ancak biz onların yanında olmak istedik. Onların çocukları, kardeşleri, yakınları bu vatan için canını hiçe saydı. Biz, bir destekte bulunmuşuz çok mu? Şehitlerimiz ve aileleri bizim kırmızı çizgimizdir. Şehit Aileleri Derneğimiz için toplanan hayrı derneği ziyaret ederek, teslim ettik. Makbuzumuzu aldık. Onların da bize bir tablo hediyesi oldu. Ayrıca Konya'mızın bir evladı var, SMA hastası Eslem bebeğimiz. Onun için bir yayın yaptık. Bir satış yapmadım ama destek istedik, 40 bin lira topladık. Bir seferinde de 15 bin lira topladık. 

ALKOLLÜ DEZENFEKTAN YERİNE KUKA KULLANDIM

**Tespih çekmek stres azaltır mı, bir hastalığa iyi gelir mi? 

-Her tespihi çekmek stresi azaltır. Bir dönem stres çarkı çıkmıştı. Ne oldu? 1-2 yıl gündemde kaldı ve sonrasında kayboldu. Tespih öyle değil. Tespih çekmek insanın gerginliğini azaltır. Her tespihin ayrı bir özelliği var. Örneğin, damla kehribarı duyuyoruz. Bazı hastalıklara iyi geldiği söylenir. 22 yıllık koleksiyonerim. Mezat yapmaya başlamadan önce “Şu tespih şu hastalığa iyi geliyormuş, şu taş bu hastalığı düzeltiyormuş” söylemlerine pek sıcak bakmazdım. Ancak yaşadıklarımdan sonra düşüncelerim değişti. Annem astım hastası. Damla kehribarı kullandı, hastalığının seyri azaldı. Benim de bir gün boğaz ağrım vardı. Bir deneyeyim dedim. Damla kehribar kolyesi taktım ve yarım saat uyudum. Uyandığımda kolyenin olduğu yer terlemişti ve gerçekten boğazımın ağrısı da geçmişti. Size daha ilginç bir şey diyeyim. Mesela kuka tespih eldeki bakterileri öldürür, antibakteriyeldir. Osmanlı döneminde de saray kukası vardı. Bunları hekimler kullanırdı. Ben, pandemi süreci boyunca çokça kuka çektim. Maske, mesafe, temizlik diyorlar ya, işte ben el temizliğimi pandemi boyunca kuka ile yaptım. Alkollü olan dezenfektanı hiç kullanmadım. Çok sosyal bir insanım. Allah'a çok şükür koronaya da yakalanmadım. Kukanın bu süreçte özellikle el temizliğime çok katkısı oldu.