“Ey iman edenler, zannın çoğundan sakının! Çünkü bazı zanlar günahtır. Gizlilikleri araştırmayın!” (Hucurat: 12)
Zan=sanı, gerçekle çelişme ihtimali yüksek olan, yani %90 gerçeğin tersi çıkar. Kur'an'ın ifadesi ise daha yumuşak ve daha geneldir. “Zannın çoğundan sakının” “Çoğu” kelimesinin tersi, yani zannı az yapın. Zan ile az amel edin, zannın çoğunun bize zarar vereceğinin bilincinde olmamız gerektiğini hatırlatıyor.
İslam alimlerimiz zannı ikiye ayırmışlardır: Hüsnü Zan: İyi zan, Sui Zan: Kötü zan... Bunları güncel örneklemelerle anlatalım.
Hüsnü Zan: Bütün mümin kardeşlerimizin hayır için çalıştığını, hayır da oldukları zannı ile hareket etmektir. Bizim için birçok hayrın en kısa zamanda olacağı zannını diri tutmaktır. Hadisi Kutsi de Cenabı Allah: “Ben kulumun zannı üzereyim.” derken “Kulum benden hayır umar ve hayrı hemen vereceğim zannı ile sevinir. Ben de ona veririm;” şeklinde anlamalıyız.
Sui zan ise; “Suizan'dan kaçınınız! “Çünkü zan'da gerçeklik adına bir şey yoktur.” (Yunus: 36) En hafifi kuru bir beklentidir. Ortada olumlu bir durum yok. Ama beklenti büyük; yani kuru hayal. Dünya liderliği!?.
Bir kuru hayalin peşinden ömrünü tüketmek... Müminlerin Cennet inancı bile; inancınız olsun bu kategoriden bakıldığı zaman farklı bir boyut kazanır. Evet Allah: “Allah'tan ümit kesmeyin!” buyuruyor. Ancak namaz yok, abdest yok, zekat yok, hac yok, şehadetin gereklerini yerine getirme yok, günah çok, kuru-kuru zan çok.
Gazze'deki insanlığın ölümüne, İsrail kafirinin zulmüne, sessiz kalmak, ABD'nin dostu olmak: Ayı ile yatağa girmektir. Ondan sonra cennetten bir köşe zannı ile milleti kandır, vaaz kürsülerini doldur. Çünkü onun Şimdilik bir göstergesi yok. Ama ben uçtum, uçuyorum, uçacağım... derken dünyanın en düşük parasına sahipsin. İtibar yerlerde. Halâ zanla hareket eden buna inanan büyük bir kitle de var yani.
Cenab-ı Allah peygamberimiz için: “Senin sonra gelen (gelecek olan) günlerin önceki geçen günlerinden hayırlı ve bereketli olacak.” Buyuruyor. (Duha: 4)
Senin 23 yılın her yılı birbirini aratır olmuş. %500 geri gitmişsin. Zanla yaşıyorsun. CHP gelir zannı, beka zannı, bundan sonra düzelecek zannı... Amel yok, ameli üretim yok. Sen batmışsın, Cehennemin dibinden Cennet umuyorsun! Ne ile, teraziye koyacak neyin var? İçi boş o; aklından geçen (güya hizmetler) sayacakların bile senin günahın olarak, çöküşün olarak sana yeter.
Ama ben bir hüsnü zanda bulunayım: Zararın neresinden dönerseniz kârdır. Biz sizinle aynı bahçede büyüdük. Kuru zannı bırakıp gerçek amele sarılın!.. Allah’ın ve meleklerin sorusuna kolay cevap verirsiniz...