Gazeteci-Yazar Bekir Karakuş, ipekyoluhaber.net'teki köşesinde Türkiye'deki Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) sisteminin büyük bir paradoksunu gözler önüne serdi: "Ne kadar çok çalışırsanız, emekli aylığınız o kadar düşebilir." Karakuş, bu durumun çalışma hayatının kutsallığına gölge düşürdüğünü ve acil reform ihtiyacı olduğunu vurguladı.
Karakuş, kaleme aldığı köşe yazısında milyonlarca çalışanın hayalini kurduğu emeklilik günlerinin, mevcut sistemdeki adaletsizlikler nedeniyle bir kâbusa dönüştüğüne dikkat çekti. Yazıda, prim gün sayısı arttıkça emekli aylığının düşebilmesi ve çalışan emeklilerden kesilen primlerin hiçbir karşılık bulmaması gibi temel sorunlar masaya yatırıldı.
ÇALIŞMANIN CEZALANDIRILDIĞI GARİP MATEMATİK
Karakuş, sistemdeki en büyük paradoksu, prim gün sayısı arttıkça emekli aylığının düşebilmesi olarak özetledi. Yazısında, 9.000 veya 10.000 prim günüyle emekli olan bir çalışanın aylığının, 5.600 prim gününden emekli olan bir başka çalışandan daha düşük olabildiğini belirtti.
Bu durumun ana sebebi olarak, özellikle 2008 sonrası dönemde aylık bağlama oranlarının (ABO) düşürülmesi gösteriliyor. Yazar, son yıllarda yüksek prim ödeyen çalışanların, çalıştıkça ortalamalarını düşürerek adeta "cezalandırıldığını" ifade etti ve bunun sosyal güvenlik sisteminin adalet ilkesine aykırı olduğunu vurguladı.
EMEKLİNİN PRİMİ KAYIT DIŞILIĞI TEŞVİK EDİYOR
Yazının bir diğer odak noktası ise emekli olup çalışmaya devam eden vatandaşların durumu. Karakuş, mevcut uygulamada emekli çalışanlardan Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) adı altında kesinti yapıldığını, ancak bu primlerin emekli aylığına zerre kadar katkısı olmadığını belirtti.
Bu durumun emeklileri doğal olarak kayıtdışı çalışmaya ittiğini ve "Madem aylığıma bir faydası yok, neden prim ödeyeyim?" düşüncesinin SGK'nın ciddi bir gelir kaybı yaşamasına neden olduğunu savundu.
ÇÖZÜM: ADİL VE TEŞVİK EDİCİ BİR MODEL
Bekir Karakuş, sistemdeki bu adaletsizliklerin giderilmesi için iki temel çözüm önerisi sundu ve bunun bir "kazan-kazan" formülü olduğunu dile getirdi:
1. Çalışan Emeklinin Primleri Aylığına Yansıtılmalı: Emekli olup çalışmaya devam edenlerin ödediği primlerin, belli periyotlarla yeniden hesaplama yapılarak emekli aylıklarına orantılı bir şekilde eklenmesi. Bu adımın, emeklileri kayıtlı çalışmaya teşvik edeceği ve SGK'nın gelirlerini artıracağı belirtildi.
2. Prim Ödedikçe Aylık Artmalı: Fazla çalışmanın mükafatı ilkesinin yeniden tesis edilmesi gerektiğini belirterek, prim gün sayısını doldurup yaşı bekleyenler veya daha yüksek aylık için çalışanlar için ödenen her ek primin aylığı düşürmemesi, aksine artırması gerektiğini ifade etti.
Karakuş, yazısının sonunda, emekliliğin uzun yıllar verilen emeğin kazanılmış bir hakkı olduğunu hatırlatarak, emeği ödüllendiren, şeffaf ve sürdürülebilir bir sistem inşa etmenin sosyal devlet olmanın en temel gereği olduğunu vurguladı.