Dünya ticaretinin iki devi ABD ve Çin arasındaki artan gerilim, küresel lojistik zincirinde ciddi endişelere yol açıyor. Çin'den kalkan konteyner gemilerinin sefer iptalleri artmaya başlarken, Türk lojistik sektörü temsilcileri, pandemi dönemini akıllara getiren bir darboğaza karşı uyarıda bulunuyor.
"PANDEMİYE BENZİYOR: FIRTINA ÖNCESİ SESSİZLİK VAR"
Ekonomim'de yer alan habere göre, Rif Line Türkiye Genel Müdürü Mehmet Serkan Erdem, Çin'den ABD'ye giden gemi seferlerindeki iptallerin pandemi dönemindeki durumu anımsattığını belirtti. O dönemde yaşanan yükleme yapılamaması ve ardından gelen talep patlamasıyla konteyner bulunamaması tablosunun yeniden oluştuğunu ifade eden Erdem, durumu "Fırtına öncesi sessizlik var. Adeta déjà vu yaşıyoruz" şeklinde yorumladı. Erdem, tarife sorununun uzaması halinde Türkiye'nin de bu krizden ciddi şekilde etkileneceği ve Çin-ABD hattına yönlendirilecek kapasite nedeniyle Türkiye'de konteyner bulmanın zorlaşacağı uyarısını yaptı. Shanghai ve Ningbo limanlarından ABD'ye giden gemilerin dahi yüzde 60 kapasiteyle boş çıktığını gözlemlediklerini ve bu durumun yakında tüm pazarı etkileyeceğini ekledi.
TÜRKİYE LİMANLARINDA KONTEYNER SAYISI AZALIYOR
Türkiye'nin bu sürece hazırlıklı olması gerektiğini vurgulayan Erdem, ülkedeki boş konteyner sayısında belirgin bir düşüş yaşandığını aktardı. İstanbul, Mersin, Gemlik ve İzmir'deki boş konteyner sayısının 800-900 seviyesinden 400-500'e gerilediğini belirten Erdem, temmuz ayındaki ABD tarifeleri öncesinde Tayland, Hindistan ve Malezya gibi pazarlardan gelen konteynerlerin yoğun bir şekilde ABD'ye yönlendirildiğini söyledi. Bu gidişle 2-3 haftaya kadar Türkiye'de konteyner kalmayabileceği endişesini dile getiren Erdem, Çin'den yükleme olmayınca Güneydoğu Asya ülkelerinin de ABD'ye kaydığını, sektörün böyle bir dengesizliği sevmediğini ifade etti.
DİĞER UZMANLARDAN GÖRÜŞLER VE KRİZ SİNYALLERİ
Armada Denizcilik Ortağı Cihan Özkal da yeni bir konteyner krizi yaşanabileceğinin sinyallerini aldıklarını doğrulayarak, ticaret akışındaki belirsizliğe dikkat çekti. Vergi oranlarının netleşmemesi nedeniyle lojistik planlamaların yapılamadığını belirten Özkal, ABD ile Çin arasında bir anlaşmanın kritik önem taşıdığını, aksi takdirde krizin daha da büyüyeceğini söyledi.
MSC Türkiye Genel Müdürü Barış Dilek ise kısa vadede bir konteyner krizi öngörmediğini ifade etti. Süveyş Kanalı'nın yeniden kullanılmaya başlanmasının bir miktar rahatlama sağlayabileceğini belirten Dilek, ancak servis kapanmaları ve şirket birleşmeleri gibi yapısal değişikliklerin Türkiye için önemli zorluklar doğurabileceği uyarısında bulundu.
PANDEMİ DENEYİMİ VE GÜNCEL PİYASA VERİLERİ
2020'de pandemi nedeniyle Çin'de üretimin durmasının küresel konteyner trafiğinde büyük bir krize yol açtığı, arz-talep dengesini bozarak navlun fiyatlarını rekor seviyelere çıkardığı ve Türkiye'nin dış ticaret taşımalarında önemli kayıplara neden olduğu hatırlatıldı.
Danışmanlık şirketi Drewry'nin verilerine göre, küresel konteyner taşımacılığı hacmi yüzde 1 düşebilir, bu da 1979'dan bu yana üçüncü kez bir daralma yaşanması anlamına geliyor. Trump yönetiminin Çin mallarına uyguladığı yüksek ithalat vergileri ve Çin'in misillemelerinin küresel taşımacılığı olumsuz etkilediği, ABD'nin Çin'den ithalatının yüzde 40 oranında düşebileceği tahmin ediliyor. Drewry Dünya Konteyner Endeksi son 5 ayda yüzde 50 düşüşle 2.091 dolara gerilese de, uzmanlar bu düşüşün geçici olduğunu belirtiyor. Pandemide 10.500 dolara çıkan Shanghai-Rotterdam navlununun 20 bin dolara ulaşabileceği endişesi dile getiriliyor. Ayrıca, pandemi döneminden farklı olarak Kızıldeniz krizi de küresel taşımacılık üzerindeki baskıyı sürdürüyor.