19 Mart'ta başlayan İstanbul Büyükşehir Belediyesi operasyonu sonrası faizlerde başlayan yükseliş, geçen hafta da devam etti.
Kredi ve mevduat faizleri bir yılın zirvesine yükselirken, iki aydaki yükseliş bazı kalemlerde 12 puana yaklaştı.
Faizlerdeki yükselişin ekonomide çarkların yavaşlamasına neden olması bekleniyor. Yabancı sıcak para için ise cazip ortam yaratılıyor.
KREDİ FAİZLERİNDE HIZLI YÜKSELİŞ
Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, 14 Mart haftasında ortalama yüzde 62,73 olan ihtiyaç kredisi faizleri, geçen hafta yüzde 74,59'a yükselirken, 8 haftadaki yükseliş toplamda 12 puana yaklaştı.
Böylece ihtiyaç kredisi faizlerinde Ağustos 2024 sonrası 9 ayın zirvesi görüldü.
İhtiyaç kredisinde yıllık maliyetler, vergilerle birlikte yüzde 100'ü aşıyor.
TİCARİ KREDİ FAİZLERİNDE 11 AYIN ZİRVESİ
14 Mart haftasında yüzde 55,20 olan ortalama ticari kredi faizleri, geçen hafta yüzde 64,13 seviyesine yükseldi. Böylece 8 haftada bu kalemdeki yükseliş yaklaşık 9 puan oldu. Bu kalemde Haziran 2024 sonrası 11 ayın zirvesi görüldü.
Ticari kredi faizlerindeki artış, iş dünyasından ekonomi yönetimine eleştirilerin gelmesine neden oldu.
MEVDUAT FAİZLERİ DE YÜKSELİŞTE
14 Mart haftasında yüzde 47,98 olan bir aya kadar vadeli ortalama TL mevduat faizi, geçen hafta yüzde 56,27 oldu. 8 haftada 829 baz puanlık artış kaydedildi. Bir aya kadar vadeli mevduat faizinde, bir yılın zirvesi görüldü.
14 Mart haftasında yüzde 49,91 seviyesinde olan bir-üç ay vadeli ortalama TL mevduat faizi, geçen hafta yüzde 58,30 ile son beş ayın zirvesini gördü.
14 Mart haftasında yüzde 48,35 olan tüm vadelerin ortalama faizi, geçen hafta yüzde 56,48 ile beş ayın zirvesinde yer aldı.
Bankalar, dar gelirli kesime kredi faizlerinde ortalamanın çok üstünde, mevduat faizlerinde ise ortalamanın çok altında oranlar teklif ediyor.
TCMB FAİZLERİ ARTIRMIŞTI
TCMB'nin politika faizi olan bir hafta vadeli repo faizi, operasyon sonrasında 350 baz puanlık artışla yüzde 46'ya yükselirken, bankanın gecelik borç verme faizi 500 baz puanlık artışla yüzde 49'a ulaştı.
TCMB'nin ağırlıklı fonlama maliyeti, operasyon öncesinde 14 Mart'ta yüzde 42,50 iken 16 Mayıs'ta yüzde 47,79 oldu. 6 haftadaki artış, 529 baz puan oldu.
Türk lirasında gecelik referans faiz oranı (TLREF), 14 Mart'ta yüzde 42,16 iken 16 Mayıs itibarıyla yüzde 48,98 oldu. Bu kalemde 682 baz puanlık faiz artışı oldu.
Faizlerdeki artış, üretimin azalmasına ve buna bağlı olarak paradan para kazanma olasılığını güçlendiriyor. Bu durum genel ekonomik durgunluğa ve alım gücünün düşmesine neden oluyor.