Türkiye'de sayısı 5 milyonu aşan kamu çalışanlarının emeklilik hakları, kritik bir tarihle ikiye ayrılmış durumda. 1 Ekim 2008'den önce ve sonra işe başlayan memurlar arasında, emekli maaşlarını doğrudan etkileyen devasa bir fark bulunuyor. Uzmanlar, özellikle yeni nesil memurların emekli olduklarında büyük bir hak kaybı yaşayacağı konusunda uyarıyor.
10 BİN TL'LİK EK DERS EMEKLİLİĞE SAYILMAYABİLİR
Bu yeni düzenlemeden en çok etkilenecek meslek gruplarının başında öğretmenler geliyor. Mevcut sistemde, öğretmenlerin maaşlarına ek olarak aldıkları ve gelirlerinde önemli bir yer tutan "ek ders ücretleri" emekliliğe esas kazanca dahil edilmiyor. Örneğin, 45.000 TL normal maaş alan bir öğretmen, ayda 10.000 TL de ek ders ücreti alsa bile, emekli maaşı sadece 45.000 TL'lik kısım üzerinden hesaplanacak. Bu durum, çalışırken daha yüksek gelir elde eden öğretmenlerin, emekli olduklarında maaşlarının beklentilerinin çok altında kalmasına neden olacak ve büyük bir tepkiye yol açmış durumda.
Uzmanların dikkat çektiği ayrımın temelinde iki farklı yasa yatıyor:
Eski Memurlar (5434 Sayılı Yasa): 1 Ekim 2008 tarihinden önce memur olanlar bu yasaya tabidir.
Yeni Memurlar (5510 Sayılı Yasa): 1 Ekim 2008 ve sonrasında memur olanlar ise bu yeni yasaya tabidir.
Önemli bir nokta ise, memurların çalışırken aldıkları maaşlarda bu ayrımın bir fark yaratmamasıdır. Tüm memurlar, eski ya da yeni olmalarına bakılmaksızın, derece, kademe ve ek göstergelerine göre maaş alırlar. Asıl fark, emeklilik günleri geldiğinde ortaya çıkar.
EMEKLİ MAAŞI HESABINDAKİ DEV FARK
İki yasa arasındaki temel fark, emekli maaşının hesaplanma yöntemidir:
Eski Sistemde (5434): Emekli maaşı; memurun derece, kademe ve ek göstergesine göre hesaplanır. Bu sistem, memurun kariyerindeki ilerlemeyi ve unvanını emekliliğe daha adil bir şekilde yansıtır.
Yeni Sistemde (5510): "Yeni memurların" emekli aylıkları hesaplanırken derece, kademe ve ek göstergenin bir etkisi bulunmuyor. Bunun yerine, aynı SSK'lı çalışanlar gibi, kariyerleri boyunca adlarına yatırılan brüt kazançları (prime esas kazançları) dikkate alınarak bir hesaplama yapılır. Ek ders ücreti gibi birçok "ek ödeme" kalemi bu brüt kazanca dahil edilmediği için, emekli maaşları da doğal olarak daha düşük olmaktadır.