Bu hak 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile güvence altına alınmış durumda. Sigortalılık süresi en az 10 yıl olmalı, prim gün sayısı en az 1800 olmalı. Çalışanların işten ayrılması veya faaliyetlerini sonlandırması zorunlu.
HANGİ ÇALIŞANLAR BAŞVURU YAPABİLİR?
SSK (4A) çalışanları işten ayrılmalı. Bağ-Kur (4B) kapsamında kendi işini yürütenler ticari faaliyetlerini durdurmalı. Memurlar (4C) görevlerinden ayrılmalı. Sağlık raporu olmadan başvuru geçerli sayılmıyor. Bu rapor, tam teşekküllü hastanelerden alınmalı ve çalışma gücünün kaybını tespit etmeli.
HASTALIK GRUPLARININ ANALİZİ
Kanser türleri, erken emeklilik başvurularında en çok değerlendirilen grup. Nörolojik hastalıklar; beyin tümörü, Parkinson, MS, epilepsi, demans, serebral palsi ve zeka geriliği. Psikiyatrik hastalıklar; şizofreni ve bipolar bozukluk. Kalp-damar ve solunum hastalıkları; kalp yetmezliği, kapak hastalıkları, nakiller ve KOAH.
ORGAN YETMEZLİKLERİ VE NAKİLLERİN ÖNEMİ
Böbrek ve karaciğer nakilleri, siroz ve AIDS (HIV) bu kapsamda. Sağlık kurulları, hastalığın iş gücüne etkisini detaylı inceler. Çalışma gücü kaybı %60 ve üzerindeyse malulen emeklilik hakkı doğar.
DUYU KAYIPLARI VE DİĞER HASTALIKLAR
Görme ve işitme kaybı, denge bozuklukları, uzuv kayıpları, Behçet, anemi ve tüberküloz. Kurullar, bu hastalıkların iş gücünü etkileyip etkilemediğini tespit eder. Otomatik hak sağlamaz, değerlendirme şarttır.
SÜREÇ VE BAŞVURU ADIMLARI
Başvuru sahipleri sigortalılık ve prim günlerini kontrol etmeli. İşten ayrılma veya faaliyet durdurma belgeleri eksiksiz olmalı. Sağlık raporu tam ve güncel olmalı. SGK yönlendirmesi ile sağlık kurullarına başvuru yapılır. Kurul, hastalığın iş gücüne etkisini %60 ve üzeri olarak tespit ettiğinde karar verilir.
ÖNE ÇIKAN HASTALIKLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
Kanser, nörolojik, psikiyatrik, kalp-damar, organ nakilleri ve duyusal kayıplar. Başvuru sürecinde hastalıkların derecesi ve etkisi detaylı incelenir. Malulen emeklilik, sadece belgeleri tam olan başvurulara tanınır.
HAKLARIN KORUNMASI
Bu sistem, sağlık nedeniyle işten ayrılan çalışanları korur. Çalışma gücünü kaybeden kişiler, finansal güvence kazanır. Başvuru eksiksiz yapılırsa süreç hızlı ilerler.