Sonbahardan kış mevsimine geçişte, hava sıcaklıkları sık sık değişiyor. Güneşli, kapalı, yağmurlu derken değişkenlik gösteren hava durumu insan psikolojini de etkiliyor. Uzman Psikolog Sema Kavak, Merhaba Gazetesi’ne özel yaptığı açıklamada, güneş ışığının önemine dikkat çekti. Kavak, “Güneş ışığı, biyolojik saatimizi düzenleyen en önemli doğal faktördür. Işık, göz retinası üzerinden beyne ulaşır ve serotonin, dopamin ve melatonin hormonlarının düzenlenmesini sağlar. Güneş ışığına düzenli maruz kalmak, depresyon belirtilerini hafifletir, odaklanmayı artırır ve bağışıklığı destekler ve D vitamini sentezini başlaması için olmazsa olmazdır” diye konuştu.
MEVSİMSEL DEPRESYON!
Mevsimsel depresyonun sıkça gündeme geldiğine vurgu yapan Kavak, literatürde, ‘seasonal affect disorder’ olarak geçen ve halk arasında mevsimsel depresyon olarak adlandırılan durumun aslında yılın belli dönemlerinde tekrarlayan depresif belirtilerle ortaya çıkan bir duygu durum bozukluğu olduğunu ve özellikle sonbahar ve kış aylarında ortaya çıktığına dikkat çekti.
‘PSİKOTERAPİ DESTEĞİ ALINMALI’
Durumun belirtilerine değinen Sema Kavak, şunları söyledi: “Sürekli yorgun hissetmek ve uyku isteğinde ve uyumada artış, özellikle karbonhidrat yeme isteğinde artış, genel enerji seviyesinde düşüş, motivasyonda kayıp, umutsuzluk ve en önemlisi sosyalleşmede isteksizlik yaşanır. Bunların hepsi aslında günlerin kısalmasına inat artarak devam eder. Işık yani güneş aslında bizim hayatımızda çok önemli bir yere sahip ve mevsim geçişlerinde hüzünlü olmamızın ve akabinde bazı insanlarda depresyona götürebilecek kadar güçlü bir etkisi ve önemi vardır. Bu sürecin kaçınılmazlığı hem sağlık çalışanlarını hem de mühendisleri harekete geçirmiştir. Tedavi ya da önleyici olması adına gün ışığı lambalarının kullanımı ve D vitamini takviyesi gibi alternatif yollara, psikoterapi desteğini de ekleyebiliriz.”
GÜNEŞ IŞIĞININ ÖNEMİ
Kapalı, gri ve yağmurlu havalar birçok insanda enerji düşüklüğü, isteksizlik ve huzursuzluk hissi yaratabileceğini belirten Kavak, bunun temel nedeninin güneş ışığının azalmasıyla birlikte beyinde serotonin üretiminin düşmesi ve melatonin hormonunun artması olduğunu ifade etti.
‘YALNIZLIK HİSSİ VE DÜŞÜK MOTİVASYONA NEDEN OLUYOR’
Sema Kavak, şunları söyledi: “Serotonin, mutluluk ve motivasyonla ilişkili bir nörotransmiterdir. Gün ışığı azaldığında serotonin salınımı azalır, bu da ruh halini olumsuz etkileyebilir. Melatonin ise uyku düzenini kontrol eder. Gri hava ve erken kararan günler melatonin dengesini bozarak uyku isteği artışı ve yorgunluk yaratır. Bu ikisi de özellikle kış aylarına girerken sıkça yaşanan bir durumdur. Ayrıca kapalı, soğuk ya da yağışlı havalarda dışarıda geçirilen zaman ister istemez azalır ve sosyal izolasyon artar. Bu da yalnızlık hissi, içe çekilme ve düşük motivasyona yol açabilir.”
‘B12 VE D VİTAMİNİ DESTEĞİNİ UNUTMAYALIM’
Beslenme, B12 ve D vitamini desteğine dikkat etmek gerektiğini belirten Uzman Psikolog Sema Kavak, konuşmasını şu şekilde tamamladı: “Bu durumu hiç yaşamamak ya da en az etki ile kurtulmak için de rutinlerinize devam etmek çok önemlidir. Güneşin ve günün aydınlık olduğu tüm saatlerin aktif olarak kullanılması önemli bir adımdır. Her gün en az 30 dakika egzersiz ve yürüyüş yapılması da fayda sağlayacaktır ve tabii ki beslenme, ek olarak B12 ve D vitamini desteğini unutmamak gerekiyor.”