Deprem kuşağında yer alan Türkiye’de, sık sık yaşanan sarsıntılar ve büyük afetler toplumun en önemli gündemlerinden biri olmaya devam ediyor. 1999 Marmara Depremi ve 6 Şubat Kahramanmaraş merkezli depremlerde yaşanan büyük yıkım ve kayıplar, vatandaşları bu gerçekle bir kez daha yüzleştirdi.
‘DEPREME KARŞI BİR BİLİNÇ OLUŞMASI GEREKİYOR’
İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Konya Şube Başkanı Hasan Özgür Yetiştirici, Merhaba Gazetesi’ne özel yaptığı açıklamada, depreme karşı alınacak önlemlerin sadece devletin ve yerel yönetimlerin değil, toplumun her kesiminin ortak sorumluluğu olduğuna dikkat çekerek, “Türkiye bir deprem ülkesi, bu bir gerçek. Biz bunu hayatımızın her aşamasına bir şekilde yerleştirmek zorundayız. Depreme karşı bir bilinç oluşması gerekiyor” dedi.
‘TÜRKİYE BİR DEPREM ÜLKESİ VE BU BİR GERÇEK!’
Deprem konusunun can sıkıcı bir konu olduğunu ama gündemde tutulması gerektiğine değinen Yetiştirici, “Bir şeylerin üstünü örtmek çözüm değil. Ortada bir gerçek var; bizim bu gerçekle de yüzleşmemiz gerekiyor. Türkiye bir deprem ülkesi, bu bir gerçek. Biz bunu hayatımızın her aşamasına bir şekilde yerleştirmek zorundayız. Depreme karşı bir bilinç oluşması gerekiyor. Bunu kamudaki kanun koyuculardan tutun yerel yönetimlere, bizim gibi meslek odalarından STK’lara, öğretmenlerimizden hastane müdürlerine, yurtlardan alışveriş merkezlerine, köprülere, viyadüklere, yollara kadar hayatımızı çok ciddi etkileyen bir faktör” diye konuştu.
‘DEPREM ÜZERİNE EĞİTİMLER VERİLMESİ GEREKİYOR’
“Bir motto var; deprem değil, bina öldürür” diyen Yetiştirici, “Deprem olacak, deprem yüzyıllardır oluyor. Fakat son dönemlerde çok sık yaşıyoruz. Türkiye’de Maden Tetkik Arama tarafından belirlenmiş deprem haritalarımız var. Bunlara bakıldığında da daha önce 1999 depremi, 6 Şubat depreminde yaşanan çok büyük kayıplar verdik. Yeni deprem olmasından korkuyoruz ancak yeni deprem olacak bizde oturup onu bekleyelim anlayışından sıyırılmamız gerekiyor. Okullarda eğitimlerimiz verilmesi gerekiyor. Deprem anında, depremin öncesinde neler yapmalıyız, depremde neler yapılır, depremden sonra neler yapılması gerekir, bunların hepsini stratejik anlamda bir eylem planına dönüştürülmesi lazım. Hazırlıklarımızın, planlamalarımızın tamamen yapılması lazım” ifadelerini kullandı.
‘1999 YILI TÜRKİYE İÇİN BİR MİLAT OLDU’
1999 yılının Türkiye için bir milat olduğunu ifade eden Yetiştirici, 1999 yılından önceki inşaat teknolojisi ve yönetmeliklerle 99 sonrasındakiler arasında farklılık olduğuna dikkat çekti.
99 yılından önce nervürlü demir kullanılmadığına vurgu yapan Hasan Özgür Yetiştirici, şunları kaydetti: “Zemin etütleri standart bir kabul üzerinden yürüyordu. Elle beton döküyorduk. Hazır beton teknolojisi yoktu ya da bu kadar yaygın değildi. Biz 99 yılından sonra ciddi manada ciddi manada ülke olarak kendinizi toparlama sürecine girdik. Yapı denetim sistemi tüm Türkiye genelinde 2000’lerden sonra yayın yaygınlaştı. 19 ilde ilk başta pilot uygulama vardı, sonra tüm Türkiye’ye geçti. Daha önceden fenni mesul dediğimiz kişiler bazlı bu işler yürüyordu. Yani binanın yapı denetime kişilere emanetti ama ondan sonra yapı denetim sistemiyle artık tüzel kişilikler bunu üstlendi. Aksaklıklar var mı? Tabii ki var; tasarımda var, uygulamada var, kontrolde var, daha sonrasında var, binalar bittikten sonra yanlış müdahaleler var, kolon kesmeler, kiriş tahribatları, duvar kaldırmalar gibi sorunlar var. Bunların hepsi nasıl bir insan iskelet sistemiyle ayakta duruyorsa binaların da bir iskeleti var. Biz burada ayağını zedelersek, kolunu koparırsak o vücut, bina yerinde duramaz.
Mutlaka binalarımızın bir envanterinin çıkartılmasını ve her 3 yılda, 5 yılda bir bu binaların kontrol edilmesini istiyoruz. Performans analizi dediğimiz bir yöntem var. Bir binanın taşıyıcı sisteminin sağlam olup olmadığını veya belirli bir depreme dayanıp dayanmayacağının belirlemek için mutlaka bir binada performans analizi yapılması lazım. Beton numuneleri alınacak, basınç deneyleri yapılacak, röntgen cihazlarıyla içindeki demirler ölçülecek. Bunlar çok önemli.”
‘KONYA’DA DEPREM ÜRETEN FAYLAR VAR’
Yetiştirici, “Konya’nın diğer Türkiye’deki şehirlere göre bir nebze şanslı olduğu söyleniyor ama Konya’da da deprem üreten faylar var ve bunlar şehir hayatını etkiliyor. Konya şehir merkezindeki binalarımızın eskidiğini ve çürüdüğünü düşünürsek 6’nın üzerinde bir deprem olduğu zaman çok büyük acılar, felaketler olabilir. Bunların hazırlıklarının, tedbirlerinin alınması lazım” dedi.
‘BİLİMSEL TABANLI, MÜHENDİSLİK GÖRÜŞLÜ ÇÖZÜMLER OLUŞTURULMALI’
Deprem yönetmeliklerinin iyi olduğunu fakat uygulanması ve kontrolünde sıkıntılar yaşandığını belirten İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Konya Şube Başkanı Hasan Özgür Yetiştirici, konuşmasını şu şekilde tamamladı: “Biz inşaat mühendisleri olarak üzerimize düşen bir görevde mutlaka hazırız. Bunu yetkili mercilere de defaten birçok kere ilettik. Biz binalarımızın envanterinin çıkartılması ve ön kontrolleriyle ilgili performans analizleriyle ilgili çalışmaya hazırız. Ama bu bir tek bizim isteğimizle olmuyor. Bütün kamu otoritesinin bir araya gelip konuyla ilgili bir eylem planına dökülmesi lazım. Jeoloji dediğimiz yer bilimi, zeminle ilgili arkadaşlarımız çalışıyor. Bizler de bu işin taşıyıcı sistemini, yapımını ilgilendiren kısımlar da bizim meslek disiplinimizin içerisine giriyor. Bu duruma bir meslekler bütünü diyebiliriz. Deprem deyince aslında haritadan da şehir bölge planlamadan da jeoloji, inşaat mühendisliği, mimarlık, sosyoloji, toplum bilimi, ekonomi, bunların hepsinden beslenen bir konudan bahsediyoruz. Sadece bizimle yetmiyor. Herkesin elini taşın altına koyup, o konuda mesai harcayıp bununla ilgili de o bilinçlendirmeyi yapması lazım. Bilimsel tabanlı, mühendislik görüşüyle, akılcı ve rasyonel çözümlerle sorunların üzerine gidilmesi gerekiyor.”