Türkiye akaryakıt piyasası, geçtiğimiz haftalarda yaşanan toplam 3 TL'lik zam dalgasının ardından yeniden hareketlendi. Sektör kaynaklarından gelen son bilgilere göre, özellikle motorin (dizel) kullanıcılarını üzecek yeni bir artış kapıda.
TÜRKİYE'DE AKARYAKIT FİYATLARI NASIL BELİRLENİYOR?
Türkiye'de akaryakıt fiyatları, 2005 yılından bu yana uygulanan Serbest Fiyatlandırma Sistemi ile belirleniyor ve üç ana aşamadan geçiyor. Fiyatları etkileyen temel unsurlar şunlardır:
Uluslararası Petrol Fiyatları (Brent Petrol ve Ürün Borsaları): Fiyatların belirlenmesinde, en yakın serbest piyasa olarak kabul edilen Akdeniz-İtalyan (CIF Akdeniz) piyasalarındaki rafine edilmiş ürünlerin fiyatları esas alınıyor. Brent petrolün varil fiyatı temel belirleyici olsa da, asıl fiyatı Genova'daki ürün borsasında oluşan arz-talep dengesi belirliyor.
Döviz Kuru (Dolar/TL): Türkiye petrol ithal eden bir ülke olduğu için, uluslararası fiyatların TL'ye çevrilmesinde Merkez Bankası'nın günlük döviz kuru ortalaması kritik rol oynuyor. Kurdaki en küçük dalgalanma dahi fiyatlara yansıyor.
Vergiler ve Yasal Paylar: Nihai rafineri çıkış fiyatına, devletin her ürün için ayrı ayrı belirlediği Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ve Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) Payı ekleniyor. Bu vergiler, pompa fiyatının önemli bir bölümünü oluşturuyor.
Dağıtım ve Bayi Marjı: Rafineri çıkış fiyatının üzerine dağıtım şirketlerinin kendi kar marjları, nakliye ve bayi masrafları eklenerek pompa satış fiyatı belirleniyor.
Bu mekanizma, uluslararası piyasalardaki en küçük hareketliliğin dahi yerel fiyatlara hızla yansımasına neden oluyor. Motorine beklenen son zammın da büyük ölçüde Brent petrol fiyatları ve Dolar/TL kurundaki değişimlerden kaynaklandığı tahmin ediliyor.
Cuma gününden itibaren geçerli olmak üzere motorin fiyatlarına 1 lira 28 kuruşluk bir zammın daha gelmesi bekleniyor.