Tütün Raporu: 10 Yetişkinden 4'ü Evde Sigara Dumanından Pasif Etkileniyor

Sağlık Bakanlığı’nın, tütün kullanımı ile ilgili yaptığı araştırmada çarpıcı sonuçlara ulaşıldı. Bakanlığın 9 bin 851 kişinin katılımıyla gerçekleştirdiği ‘Küresel Yetişkin Tütün Araştırması Türkiye 2012’ sonuçlarına göre 10 yetişkinin dördü (yüzde 38,3) evde sigara dumanından pasif olarak etkilendiğini ifade etti. Rapora göre, 11,5 milyonu sigara içmeyenler olmak üzere toplam 21 milyon kişi evde sigara dumanından pasif olarak etkilendiği belirlendi.

Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu ‘Küresel Yetişkin Tütün Araştırması Türkiye 2012’ raporunu açıkladı. Rapor, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu (THSK), Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), ABD Hastalık Kontrol Önleme Merkezi (CDC), Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Hacettepe Üniversitesi desteğiyle hazırlandı. Küresel Yetişkin Tütün Araştırması (KYTA) 15 ve üzeri yaştaki yetişkinlerde tütün kontrolü yöntemlerinin etkileri konusunda başlıca bulguların elde edilmesi amacıyla yapıldı. KYTA’nın uygulanmasında anket, veri toplanması, analiz yöntemleri standardize edildi. Bu şekilde KYTA ülkelere uygulamaların sonuçlarını izleme, değerlendirme ve etkili tütün kontrolü müdahalelerini yapma konusunda yardımcı oluyor.

KYTA 2012 yılı Mayıs ayında 15 ve üzeri yaştaki kişilerden oluşan ve ülkeyi temsil eden bir örnekte hane halkı çalışması olarak yapıldı. Çalışmada ülke geneli için de yerleşim yeri ve erkek-kadın cinsiyetleri esasına göre başlıca göstergelere ilişkin bilgi toplandı. Toplam olarak 9 bin 851 kişi üzerinde çalışma yapıldı. Ankete katılan 9 bin 851 kişinin 4917’si kentsel, 4 bin 934’ü ise kırsal bölgede yaşıyor. Ankete katılanların cinsiyet olarak 4 bin 470’i erkek ve 5 bin 381’i kadın. Ankete katılanlardan ilkokul mezunu olmayanlar yüzde 13,7, ilkokul mezunları yüzde 33,4, ortaokul mezunları yüzde 20,9, lise mezunları yüzde 19,4 ve üniversite mezunları yüzde 12,4 olarak hesaplandı.

'HER YIL 6 MİLYON KİŞİ HAYATINI KAYBETTİ'

Raporda, dünyada her yıl 6 milyon dolayında kişinin tütün kullanımının yol açtığı sorunlar nedeniyle hayatını kaybettiği belirtildi. Türkiye’de 2008 yılı itibariyle 16 milyon kişinin sigara içtiği ve her yıl 100 bin dolayında kişinin bu nedenle hayatını kaybettiği kaydedildi.

Türkiye’de toplam olarak 14,8 milyon kişinin (yüzde 27,1) tütün ürünü kullandığı belirlendi. Türkiye’de 15 ve üzeri yaştaki yetişkinler arasında tütün ürünü kullanım sıklığı yüzde 27,1’dir. Bu değer 14,8 milyon yetişkine karşılık. Erkeklerde yüzde 41,5 tütün ürünü kullanımı kadınlarda ise yüzde 13,1. Yaklaşık olarak 11,1 milyon erkek ve 3,6 milyon kadın sigara içiyor.

En fazla kullanılan tütün ürünü mamulü yüzde 25,7 ile sigara olurken, nargile kullanım sıklığı sadece yüzde 0,8 olarak belirlendi. 14 milyon kişi mamul sigara kullanırken, yaklaşık yarım milyon kişi nargile, 1,5 milyon kadar kişi de sarma sigara kullanıyor. Nargile kullanan ve sarma sigara kullanan yetişkinlerin çoğunluğu erkek. 385 bin erkek nargile ve 1,3 milyon erkek de sarma sigara kullanıyor.

Yaş grupları olarak incelendiğinde herhangi tütün ürünü kullanımının yüzde 35,7 ile 25-44 yaş grubunda en yüksek olduğu görüldü. Tütün ürünü kullanımının ikinci en yüksek olduğu grup yüzde 25,9 sıklık değeri ile 45-64 yaş grubu. Sıralamada üçüncü olarak da 15-24 yaş grubu geliyor. Tütün ürünü kullanımın en az olduğu grup ise yüzde 8,8 değeri ile 65 ve üzeri yaş grubu.

Halen tütün ürünü kullananlar lise mezunları arasında en yüksek değerde (yüzde 33,9). İlk ve ortaokul mezunları ile üniversite eğitimliler arasında halen tütün ürünü kullanımı sırası ile yüzde 29,7, yüzde 27,2 ve yüzde 26,7 değerleri ile benzer düzeylerde.

KAÇAK SİGARA TÜKETİMİ YÜZDE 9 CİVARINDA

Sigara paketi üzerinde TAPDK bandrolünün olmama durumuna bağlı olarak tüketilen sigaraların yüzde 9,1’inin kaçak sigara olduğu saptandı. Kaçak sigarayı kadınlar (yüzde 9,3) erkeklere (yüzde 9,0) göre daha fazla tüketmekte. Kırsal bölgede yaşayanlar (yüzde 11,5) kentlerde yaşayanlara göre (yüzde 8,4) daha fazla kaçak sigara tüketmekte. Kaçak sigara tüketimi öğrenimi olmayan grupta (yüzde 35,5) öğrenim kurumlarına devam edenlere göre (yüzde 5,1-9,6) daha fazla. Kaçak sigara konusundaki diğer gösterge ise son satın alınan sigara paketi üzerinde Türkçe sağlık uyarısının bulunmama durumu. Mamul sigara içenlerin son aldıkları sigara paketlerinin yüzde 8,6’sında Türkçe sağlık uyarısı bulunmamakta. Öğrenim grupları arasında okula gitmemiş olanların Türkçe sağlık uyarısı bulunmayan paket satın almasının (yüzde 35,2) öğrenim kurumlarına devam edenlere göre (yüzde 5,5-8,5) daha fazla olduğu görülmekte.

SİGARA ÖLÜMCÜL AKCİĞER KANSERİNE NEDEN OLUR RESİMLİ UYARISI BIRAKMADA ETKİLİ

Sigara paketleri üzerindeki basit sağlık uyarısı 1980’li yıllarda başladı. Daha sonra 2005 yılından itibaren bu uyarı yazısı Avrupa Birliği’nin 14 sağlık uyarısının dönüşümlü olarak basılması şeklinde devam etti. Mayıs 2010 tarihinden beri sigara paketleri üzerine ön yüzün yüzde 65’ini ve paketin arka yüzünün de yüzde 30’unu kaplayacak şekilde yazılı sağlık uyarıları basıldı. 'Sigara ölümcül akciğer kanserine neden olur, sigara kan akımını azaltır ve iktidarsızlığa neden olur, gebelikte sigara içmek bebeğe zarar verir' gençler tarafından en etkili olarak değerlendirildi. Halen sigara içenler tarafından sigara ölümcül akciğer kanserine neden olur resimli uyarısı sigarayı bırakmayı düşündürme bakımından en etkili resim olarak belirtildi. Halen sigara içenlerin yüzde 27’i bu resimli uyarı nedeni ile sigarayı bırakmayı düşündüklerini ifade etti. Halen sigara içenlerin yüzde 14,9’u sigara içenler erken ölür, yüzde 11,3’ü de gebelikte sigara içmek bebeğe zarar verir resimli uyarı yazısı ile sigarayı bırakmayı düşündürme bakımından etkili buldu. Öte yandan sigara içenlerin yüzde 3,2’si ise resimlerden hiçbirisinin kendilerine sigarayı bırakmayı düşündürmediğini belirtti.

'SİGARA İÇENLER AYDA ORTALAMA 146,1 TL HARCAMAKTA'

Küresel Yetişkin Tütün Araştırması Türkiye 2012 raporunda ortaya çıkan diğer sonuçlar:

- Hergün sigara içen her 10 yetişkin kişinin 4 tanesi (yüzde 42,1) günün ilk sigarasını uyandıktan sonra ilk 30 dakika içinde içmekte.

- 18-34 yaş grubundaki kişilerin yüzde 16,1’i 15 yaşından önce, yüzde 58,7’side, sigara satın almak için yasal sınır olan 18 yaşından önce sigara içmeye başlamış.

- Çalışmaya katılan 15 ve üzeri yaştaki yetişkinlerin yüzde 9,4’ü sigarayı bırakmış kişiler. Sigara bırakma hızı yüzde 27,2’dir.

- Geçen 12 ay içinde 15 ve üzeri yaştaki sigara içenlerin yaklaşık yarısı (yüzde 46,0) sigarayı bırakmayı denemiş.

- Sigara içen 4 kişiden üçü (yüzde 73,4) geçen 12 ay içinde herhangi yardım almaksızın sigarayı bırakmayı denemiş.

- Halen sigara içenler arasında geçen 12 ay içinde sağlık kuruluşuna başvurmuş olanların yarısından azı (yüzde 42,9) bu konuda danışmanlık almış.

- Sigara içenlerin yarısından çoğu (yüzde 55,1) sigarayı bırakmayı planlamakta veya düşünmekte.

- Kapalı yerlerde çalışan 6 kişiden biri işyerinde sigara dumanından pasif olarak etkilenmekte.

- Her 10 yetişkinden dördü evde sigara dumanından pasif olarak etkilenmekte.

- Her 4 yetişkinden biri kafe veya kahvehaneye gittiğinde, 8 yetişkinden biri de restorana gittiğinde sigara dumanından pasif olarak etkilenmekte.

- Her 4 yetişkinden biri (yüzde 26,4) özel araç içinde sigara dumanından pasif olarak etkilenmekte.

- Sigara içenler mamul sigara satın almak için ayda ortalama 146,1 TL harcamakta.

- Paket üzerinde TAPDK bandrolünün olmaması değerlendirildiğinde, tüketilen sigaraların yüzde 9,6’sının kaçak sigara olduğu bulunmakta.

- Mamul sigara içenlerin çok büyük bölümü (yüzde 91,3) sigarayı dükkanlardan almakta.

- 15 ve üzeri yaştaki yetişkinlerin yüzde 96,2’si sigara içmenin ciddi sağlık sorunlarına yol açtığını bilmektedir (sigara içenlerin yüzde 96,0’ı, sigara içmeyenlerin yüzde 96,2’si).

- Yetişkinlerin çok büyük bölümü (yüzde 96,2) sigara dumanından pasif etkilenimin ciddi sorunlara yol açtığı bilgisine sahip.

- Katılımcıların çok büyük bölümü (yüzde 90,4) kapalı yerlerde sigara içilmesinin yasaklanmasını desteklemekte. CİHAN