Saraysız Sultan Selahaddin Eyyubî

Konya Aydınlar Ocağı’nın bu haftaki Selçuklu Salı Sohbetleri’nde, Kudüs Fatihi Selâhaddîn Eyyubî anlatıldı. Konuşmacı Konya Aydınlar Ocağı Genel Başkanı Yrd. Doç. Dr. Mustafa Güçlü, Eyyubi Hanedanlığının kurucusu olan ve III. Haçlı Seferini durduran ünlü komutan Selahaddin Eyyubi’nin hayatını tarihi seyir içerisinde dile getirdi. Konya İl Halk Kütüphanesi’nde gerçekleştirilen tarih sohbetinde, konuya Emevi ve Abbasileri anlatarak giren ve esas adı Selahaddin Yusuf bin Eyyub olan Kudüs fatihi Selâhaddîn Eyyubî’nin 1138’de Tikrit’te doğduğunu belirten Dr. Mustafa Güçlü, şunları dile getirdi:  “Amcası Esedüddin Şirkuh’tan askerî eğitim alan Selahaddin Eyyubî Şam ve Halep medreselerinde yetişti. Selahaddin çok iyi askeri eğitim almasına rağmen dine, sanata, edebiyata ve ilme çok düşkün birisiydi. Dört dili (Arapça, Farsça, Türkçe ve Kürtçe) çok iyi konuşacak kadar çok iyi bilen Selahaddin, dört lisanla da çok iyi şiirler yazıyor.  Selçuklu Emiri İmadeddin Zengi, 1144’de haçlıların elinde bulunan Urfa’yı alır. 1946’de vefat eden İmadeddin Zengi’nin yerine oğlu Mahmud Nureddin Zengi Musul-Halep Atabekliğine gelir. Moğol akınlarının artmasıyla birlikte 1157’de Selçuklu Devleti yıkılır ve Sultan Sencer ölür. Türkiye Selçuklu Devleti II. Kılıç-Arslan’la birlikte bağımsızlığını ilân eder. Musul-Halep Atabeği olan Mahmud Nureddin Zengi de “Suriye-Şam Emirliği” adıyla bağımsızlığını ilân ederek yeni bir devlet kurar. 

HADİMÜL HARAMEYNİ İLK SELAHADDİN KULLANDI

Mısır Fatımîlerinin zayıflamasıyla birlikte sahneye, 26 yaşında komutan olan, atlardan çok iyi anlayan ve at sırtından hiç inmediği için ileride “sarayı olmayan sultan” unvanını alacak olan Selahaddin Eyyubî çıkar.  Selahaddin, amcası Şirkuh’un ölümünden ve Mısır’ın Fatımî halifesinin güçlü veziri Şavar’ın öldürülmesinden sonra Suriye birliklerinin komutanlığına getirilir, ardından 1169’da melik unvanıyla Mısır vezirliğine atanır. 1171’de Mısır’da Şii Fatımi halifeliğine son vererek Sünniliğe dönüldüğünü ilan eden Salaheddin Eyyubi, eş’ari ve şafi üzere bir eğitim sistemi kurar. Hak mezheplere dokunmaz. Libya, Sudan ve Hicaz’a kadar bölgeyi tamamen kontrolüne alır. Hicaz’a girdiği zaman hadimu’l-harameyn espirisini ilk kullanan komutan Selahaddin Eyyubî’dir. Mekke şerifi Selahaddîn’e hakimu’l-harameyn dediği zaman Yavuz Sultan Selim’in kullandığı kelimeyi ilk defa Selahaddîn Eyyubî, 1171’de kullanmıştı.”

KUDÜS KRALLIĞI’NA SELAHADDİN SON VERDİ

Emir Nureddin’in 1174’de ölümünden sonra 1176’da Selahaddin Eyyubî tarafından Eyyubî Hanedanlığının kurulduğunu belirten Dr. Güçlü, 1182’de Diyarıbekir’e giren ve 1187’de kafasına koyduğu Kudüs’ü fethetmek üzere ordusuyla birlikte harekete geçen komutan Selahaddin Eyyubi’nin,  Haçlı ordusunu Hattin’de sıkıştırarak yok ettiğini ve böylece Kudüs Krallığına son verdiğini söyledi.  Kudüs’ün düşmesinden sonra papazlardan yardım istenir ve Kudüs’ü tekrar almak için yola çıkan III. Haçlı Seferi ordularının bir bölümünün Anadolu’da Selçuklular tarafından durdurulduğunu ve geri kalan kısmının ise; Kudüs’e ulaşamadan Selahaddin Eyyubî’nin orduları tarafından yok edildiğini kaydeden Güçlü,  Selahaddin Eyyubî’nin 4 Mart 1193’te 56 yaşında Hakka yürüdüğünü belirterek “Selahaddin attan inmeyen, sarayı olmayan bir sultan olarak tarihe geçiyor. Ülkesini kardeşi Melik Adil’e bırakıyor” dedi.