Eskiden Nerede Ne Vardı? -24-
Eskiden Arapoğlu Makasında Dr. William Dodd ve Dr. Wilfred Postun Hastanesi ile İş Bankasının kuzey karşısında Muallimler Birliği vardı, ancak birçok tarihi eser gibi, onlarda artık yok oldu.
Kayseri Talas’taki Amerikan Hastanesi’nde görevli ve aslında birer Hıristiyan misyoneri olan Dodd ve Post, Mayıs 1911’de şehrimize gelerek hastane açmak için başvurmuşlar, ancak Osmanlı tebaası olmadıkları gerekçesi ile izin verilmemiş. Bunun üzerine konu Dahiliye Nezaretine yazılmış ve 24 Mayıs 1911’de gerekli izinin verilmesi yolunda cevap gelince iki doktor günümüzde Askeri personel çocukları için talebe yurdu olarak kullanılan binanın yerinde bulunan eski 2. Ordu binasında 80 yataklı hastane açmışlar. 1908’de ilân edilen II. Meşrutiyet’in misyoner faaliyetlerine sağladığı güven ortamından istifade ederek Konya’da yıllar geçiren Dodd ve Post, 1920’li yıllarda gerçekleşen mübadele sonucu ülkemizden ayrıldılar. Fransız Katolik Kilisesi’nin bitişiğinde 1900’lu yılların başında yapılan 2 katlı bina boşalınca, buraya Zafer Meydanı’nda bulunan ve Kız Ortaokulu’ndan sonra Zübeyde Hanım Kız Enstitüsü’nün bir bölümü faaliyet gösteren, günümüzde ise Belediye temizlik araçlarının deposu olarak kullanılan metruk haldeki Maruni Yusuf Şar’a ait binadaki Kolordu Kumandanlığı taşındı. Bilindiği gibi, 1951’de Kolordu Konya’dan ayrıldı ve bu defa Balıkesir’den Konya’ya nakledilen 2. Ordu Komutanlığı yerleşti, 1957’de ise çıkan bir yangınla kül olan tarihi binanın (üstteki fotoğraf) yerine bugünkü bina inşa edilmişti. Fotoğrafta görülen Dr. Dodd ve Post’un Hastanesi ve eski Kolordu Kumandanlığı’nın arkasında çatısı görülen bina Halkevi, sağında bugün sokak olan yerdeki dükkân ise Şahap’ın Fotoğrafhanesi’dir. Foto Şahap ve Katolik Kilisesi’nin arkasında eskiden Ermeni Kilisesi bulunuyordu, Orduevi’nden Zafer’e doğru giden Alâeddin Bulvarı açılırken yıkıldı. Binanın önünde görülen parmaklıklar, 1920’li yıllarda Kolordu Kumandanı olarak Fahrettin Paşa’nın adını taşıyan parkı çevreliyordu. 1952 yılına kadar yerinde duran, ortasında havuz bulunan park kaldırılarak, alan şahıslara satılıp, apartmanlar ve Park Sineması’nın bulunduğu bölüm inşa edildi, Zafer Meydanı’ndaki parka nakledilen mermer kaideli zarif çeşme hâlâ aynı meydanda bulunuyor.
Günümüzde bir finans kurumunun bulunduğu, eskiden Gazi Mustafa Kemal İlköğretim Okulu, şimdi ise Karatay Halk Eğitim Merkezi’nin güney köşesinde yakın tarihe kadar Teyfik Ceylani’nin evi ve yanında da sahibi olduğu Yeni Sinema vardı. Bu ev ve sinemanın yerinde 1920’li yıllarda muhteşem bir mimari örneği olan 2 katlı Muallimler Birliği binası (Alttaki fotoğraf) vardı. Meydana bakan köşesinde üzerine kurşun kaplanmış Avrupai kulesi ile dikkati çeken bu bina, diğer Selçuklu ve Osmanlı eserleri gibi şehrimize ayrı bir güzellik katıyordu. Kazanlı Medresesi’nin yerine yapılan, günümüzdeki adıyla Öğretmenler Derneği’ne ait bu bina, ne yazık ki birçok tarihi eser gibi, Hayat Apartmanı’na doğru Belediye eski Başkanlarından Muhsin Faik Dündar’a ait yan yana sıralanmış binalarla birlikte yıkılarak, yeri sinemacı Teyfik Ceylani’ye satıldı. Başkan Dündar’a ait binaların olduğu alanda da üstünde önce Şehir Lokali, sonra Gençlerbirliği kulübü, altında sazlı kahve bulunan, yanında Torunoğlu Büfesi ve birkaç dükkan ile arkasında Turing Palas Oteli yer aldı..
Muallimler Birliği’nin güney karşı köşesinde de Zafer’deki Kolordu Kumandanlığı binasının da sahibi olan Yusuf Şar’ın eşsiz bir mimariye sahip konağı bulunuyordu. 1900’lü yılların başında belediye Hükümet Alanı’ndaki Yüzüktaşı binasında faaliyet gösteriyordu. Mübadeleden sonra Yusuf Şar’a ait bütün binalar Milli Emlâk’e intikal ettiği için, şimdi İşBankası’na ait binanın yerindeki Yusuf Şar’ın konağı 1920’den sonraki uzun yıllarda belediye olarak kullanıldı ve ihtiyaca cevap vermediğinden yıkılarak yerine bugün İş Bankası’nın olduğu bina inşa edilmişti, ancak bu bina Ahmet Öksüz’ün başkanlığı zamanında İş Bankası’na satılarak, Maliye’den itibaren Konyaspor’un eski başkanlarından Eşref Eşrefoğlu’na ait olan geniş bahçeye bugünkü Belediye binası yapıldı.
Konya Tarihi’nin yazarı İbrahim Hakkı Konyalı, 1981’de şehrimizi ziyaretinde yaptığımız konuşmada 1920 yılından itibaren meydan açmak ve yol genişletmek bahanesiyle belediye tarafından başta Alaaddin Tepesi üzerinde bulunan Eflatun Mescidi olmak üzere, Hükümet binasına bitişik Ulvi Sultan Mescidi ve Türbesi, Şerafeddin Camii kıblesinde yeniden yapılan Şerafeddin Osman Türbesi, Amberreis Camii ile Konya Lisesi arasındaki yol üzerinde bulunan Amber Reis Türbesi, Tekel Müdürlüğü’nün yerindeki Milli Kütüphane ve arkasındaki Nalıncı Baba Türbesi, Muallimler Birliği kulesinin benzerine sahip olan Arapoğlu Makası’ndaki Rus Konsolosluğu, Mekteb-i Sanayi’nin bitişiğindeki Konya Bedesteni, Şerafeddin Parkı’nın yerindeki Ziyaiye Medresesi, Nikâh salonuna çıkan yolun sağındaki yamaçta bulunan Belediye Sineması, bu sinema ile Orduevi’nin arasındaki Halkevi, Mevlânâ Çarşısı’nın yerindeki Mollaoğlu Medresesi, Karatay Medresesi karşısındaki Kemaliye Medresesi, Meram yolu alt geçitinin yanındaki Köşk Sitesi’nin yerindeki Ebüzziya Köşkü, Müdürlüğünü Eflatun Cem Güney’in yaptığı Dar’ül eytam (Yetimler Okulu), Akifpaşa Mekteb-i Rüştiye, Başaralı Mustafa Bey Konağı, Başaralı Oteli ve Çarşısı olmak üzere birçok medrese ve türbenin yıktırıldığını söylemişti.
Bunun içindir ki, geçen uzun yıllara rağmen, “Eskiden nerede ne vardı?” diye yaza yaza bitiremiyoruz.
Günümüzde bir finans kurumunun bulunduğu, eskiden Gazi Mustafa Kemal İlköğretim Okulu, şimdi ise Karatay Halk Eğitim Merkezi’nin güney köşesinde yakın tarihe kadar Teyfik Ceylani’nin evi ve yanında da sahibi olduğu Yeni Sinema vardı. Bu ev ve sinemanın yerinde 1920’li yıllarda muhteşem bir mimari örneği olan 2 katlı Muallimler Birliği binası (Alttaki fotoğraf) vardı. Meydana bakan köşesinde üzerine kurşun kaplanmış Avrupai kulesi ile dikkati çeken bu bina, diğer Selçuklu ve Osmanlı eserleri gibi şehrimize ayrı bir güzellik katıyordu. Kazanlı Medresesi’nin yerine yapılan, günümüzdeki adıyla Öğretmenler Derneği’ne ait bu bina, ne yazık ki birçok tarihi eser gibi, Hayat Apartmanı’na doğru Belediye eski Başkanlarından Muhsin Faik Dündar’a ait yan yana sıralanmış binalarla birlikte yıkılarak, yeri sinemacı Teyfik Ceylani’ye satıldı. Başkan Dündar’a ait binaların olduğu alanda da üstünde önce Şehir Lokali, sonra Gençlerbirliği kulübü, altında sazlı kahve bulunan, yanında Torunoğlu Büfesi ve birkaç dükkan ile arkasında Turing Palas Oteli yer aldı..
Muallimler Birliği’nin güney karşı köşesinde de Zafer’deki Kolordu Kumandanlığı binasının da sahibi olan Yusuf Şar’ın eşsiz bir mimariye sahip konağı bulunuyordu. 1900’lü yılların başında belediye Hükümet Alanı’ndaki Yüzüktaşı binasında faaliyet gösteriyordu. Mübadeleden sonra Yusuf Şar’a ait bütün binalar Milli Emlâk’e intikal ettiği için, şimdi İşBankası’na ait binanın yerindeki Yusuf Şar’ın konağı 1920’den sonraki uzun yıllarda belediye olarak kullanıldı ve ihtiyaca cevap vermediğinden yıkılarak yerine bugün İş Bankası’nın olduğu bina inşa edilmişti, ancak bu bina Ahmet Öksüz’ün başkanlığı zamanında İş Bankası’na satılarak, Maliye’den itibaren Konyaspor’un eski başkanlarından Eşref Eşrefoğlu’na ait olan geniş bahçeye bugünkü Belediye binası yapıldı.
Konya Tarihi’nin yazarı İbrahim Hakkı Konyalı, 1981’de şehrimizi ziyaretinde yaptığımız konuşmada 1920 yılından itibaren meydan açmak ve yol genişletmek bahanesiyle belediye tarafından başta Alaaddin Tepesi üzerinde bulunan Eflatun Mescidi olmak üzere, Hükümet binasına bitişik Ulvi Sultan Mescidi ve Türbesi, Şerafeddin Camii kıblesinde yeniden yapılan Şerafeddin Osman Türbesi, Amberreis Camii ile Konya Lisesi arasındaki yol üzerinde bulunan Amber Reis Türbesi, Tekel Müdürlüğü’nün yerindeki Milli Kütüphane ve arkasındaki Nalıncı Baba Türbesi, Muallimler Birliği kulesinin benzerine sahip olan Arapoğlu Makası’ndaki Rus Konsolosluğu, Mekteb-i Sanayi’nin bitişiğindeki Konya Bedesteni, Şerafeddin Parkı’nın yerindeki Ziyaiye Medresesi, Nikâh salonuna çıkan yolun sağındaki yamaçta bulunan Belediye Sineması, bu sinema ile Orduevi’nin arasındaki Halkevi, Mevlânâ Çarşısı’nın yerindeki Mollaoğlu Medresesi, Karatay Medresesi karşısındaki Kemaliye Medresesi, Meram yolu alt geçitinin yanındaki Köşk Sitesi’nin yerindeki Ebüzziya Köşkü, Müdürlüğünü Eflatun Cem Güney’in yaptığı Dar’ül eytam (Yetimler Okulu), Akifpaşa Mekteb-i Rüştiye, Başaralı Mustafa Bey Konağı, Başaralı Oteli ve Çarşısı olmak üzere birçok medrese ve türbenin yıktırıldığını söylemişti.
Bunun içindir ki, geçen uzun yıllara rağmen, “Eskiden nerede ne vardı?” diye yaza yaza bitiremiyoruz.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.