Muhammed Efendi Hoca Sadettin Efendi Zade
Şeyhülislam ve Müftilenam -24-
Sultan III. Muhammed Han devri Şeyhülislamlarındandır. H.950’de dünyaya geldi. Babası bu tarihte Bursa’da Yıldırım Bayezid Medresesi’nde müderris idi. Muhammed Efendi, gençliğini ilim tahsili ile geçirdi. Üstadı Molla Tevfiktir. İlk önce babasından stajyer oldu (H.994).
Sadettin Efendi’nin nüfuzu sayesinde Esmahan Medresesi’ne nail oldu. Bu tarihten itibaren süratle mertebeler kat etti. Üç sene sonra Sahna (*) (H.997), birkaç sene sonrada Süleymaniye’ye nail oldu H.999). Bilahare Mekke kadılığına tayin olundu ise de bir sene sonra istifa etti. Onu müteakip İstanbul kadısı (H.1004), Anadolu kazaskeri oldu.
III. Muhammed Eğri seferine dört elle sarıldığı hengâmede Muhammed Efendi de babasıyla beraber bulundu. Avusturya ordularının şiddetli hücumu karşısında Osmanlı ordusunun ric’ati, babasının şecaatte metaneti sayesinde muzafferiyetin ne suretle kazanmış olunduğunu gördü. Dönüşünde iki sene kadar azledilmiş olarak asaletli bir şekilde yaşadı.
Nihayet Rum ili Kazaskerliği’ne (H.1007) ve Sunallah Efendi’nin yerine makam-ı meşihata / Şeyhülislamlık makamına yükseldi (H.1010).
Muhammed Efendi bir miktar köşede asaletli bir şekilde emekli olarak vakit geçirdi ise de Sunallah Efendi’nin tekrar makam-ı fetvaya / şeyhülislamlık makamına gelip azledilmesi üzerine ikinci defa meşihat mevkiini kazandı. Muhammed Efendi’nin meşihatı / Şeyhülislamlığı yedi sene sürdü ve vefatı 1024 senesinde vukua gelen taundandır. Kabri Eyyub’de babasının kabri yanındadır.
Muhammed Efendi şiir ve şiir okumada mahir idi. Arabî, Farisi ve Türkî nazım ve nesri üstadane idi. Fetva müddeti Sultan III. Muhammed ve Sultan I. Ahmed han devirlerinde iki defada sekiz sene, on bir ay beş gündür. Babasının “tâcüttevarih” ine zeyl (**) yazmak istemiş ise de tamamlanmasına muvaffak olamamıştır. Son şeyhülislamlık görevinde altmış bin akçe zeamet (***) olan Kalkandelen (****) hassını ilave olarak almaya müstahak olmuştur.
…………
(*) Medaris-i sahnı semaniye, İstanbul’da Fatih Camii etrafında kurulan sekiz medrese.
(**) Zeyl, çok uzun söz, yazı
(***) Osmanlılar devrinde sipahilere verilen en büyük tımar.
(****) Kalkandelen, Makedonya Cumhuriyetinin Başkent Üsküp ve Manastır'dan sonra üçüncü büyük şehridir. Yüzölçümü 1.080 kilometrekare olup denizden yüksekliği 468 metredir.
Kaynak: İlmiyye Salnamesi, S:426
Sultan III. Muhammed Han devri Şeyhülislamlarındandır. H.950’de dünyaya geldi. Babası bu tarihte Bursa’da Yıldırım Bayezid Medresesi’nde müderris idi. Muhammed Efendi, gençliğini ilim tahsili ile geçirdi. Üstadı Molla Tevfiktir. İlk önce babasından stajyer oldu (H.994).
Sadettin Efendi’nin nüfuzu sayesinde Esmahan Medresesi’ne nail oldu. Bu tarihten itibaren süratle mertebeler kat etti. Üç sene sonra Sahna (*) (H.997), birkaç sene sonrada Süleymaniye’ye nail oldu H.999). Bilahare Mekke kadılığına tayin olundu ise de bir sene sonra istifa etti. Onu müteakip İstanbul kadısı (H.1004), Anadolu kazaskeri oldu.
III. Muhammed Eğri seferine dört elle sarıldığı hengâmede Muhammed Efendi de babasıyla beraber bulundu. Avusturya ordularının şiddetli hücumu karşısında Osmanlı ordusunun ric’ati, babasının şecaatte metaneti sayesinde muzafferiyetin ne suretle kazanmış olunduğunu gördü. Dönüşünde iki sene kadar azledilmiş olarak asaletli bir şekilde yaşadı.
Nihayet Rum ili Kazaskerliği’ne (H.1007) ve Sunallah Efendi’nin yerine makam-ı meşihata / Şeyhülislamlık makamına yükseldi (H.1010).
Muhammed Efendi bir miktar köşede asaletli bir şekilde emekli olarak vakit geçirdi ise de Sunallah Efendi’nin tekrar makam-ı fetvaya / şeyhülislamlık makamına gelip azledilmesi üzerine ikinci defa meşihat mevkiini kazandı. Muhammed Efendi’nin meşihatı / Şeyhülislamlığı yedi sene sürdü ve vefatı 1024 senesinde vukua gelen taundandır. Kabri Eyyub’de babasının kabri yanındadır.
Muhammed Efendi şiir ve şiir okumada mahir idi. Arabî, Farisi ve Türkî nazım ve nesri üstadane idi. Fetva müddeti Sultan III. Muhammed ve Sultan I. Ahmed han devirlerinde iki defada sekiz sene, on bir ay beş gündür. Babasının “tâcüttevarih” ine zeyl (**) yazmak istemiş ise de tamamlanmasına muvaffak olamamıştır. Son şeyhülislamlık görevinde altmış bin akçe zeamet (***) olan Kalkandelen (****) hassını ilave olarak almaya müstahak olmuştur.
…………
(*) Medaris-i sahnı semaniye, İstanbul’da Fatih Camii etrafında kurulan sekiz medrese.
(**) Zeyl, çok uzun söz, yazı
(***) Osmanlılar devrinde sipahilere verilen en büyük tımar.
(****) Kalkandelen, Makedonya Cumhuriyetinin Başkent Üsküp ve Manastır'dan sonra üçüncü büyük şehridir. Yüzölçümü 1.080 kilometrekare olup denizden yüksekliği 468 metredir.
Kaynak: İlmiyye Salnamesi, S:426
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.