Kültürlerarası  bir şehir: Lodz

Kültürlerarası bir şehir: Lodz

Polonya'nın en önemli sanayi şehirlerinden biri olan Lodz'da Leh, Alman, Rus ve Yahudi kültürü iç içe yaşanıyor. Bu çok kültürlü yapı, şehre bambaşka bir karakter kazandırmış. Tekstil fabrikaları ise restore edilerek otel, ev ve alışveriş merkezi olara

Polonya'nın Krakow şehrinden Lodz şehrine Polskibus firmasına ait otobüsle yola çıktım. Yolculuk yaklaşık 6 saat sürdü. Polskibus firmasına ait otobüsler 2 katlı. Polskibus'a ait otobüsler Avrupa ülkelerinin en modern ve konforlu otobüsleri desek yanlış olmaz.. Firma 2011 yılının ortalarında faaliyete geçmiş. Websiteleri gayet özenle hazırlanmış ve otobüsler de şık duruyor. Polonya'daki belli başlı şehirler dışında Prag, Bratislava, Viyana ve Berlin'e de seferleri var. Erken bilet alındığı takdirde 5-10 liraya 10 saatlik yolculuklar yapmak mümkün. Otobüslerde Türkiye'deki gibi koltuk numarası sistemi yok, erken gelen iyi yeri kapıyor. Otobüste tuvalet bulunduğu için mola verilmiyor. Türkiye'deki otobüs firmalarında olduğu gibi yemek ve içecek ikramı da yok. Herkes yolculuktan önce yiyeceğini ve içeceğini alıyor. Otobüslerde wireless bağlantısı da mevcut. Bir gün Polonya'ya giderseniz mutlaka Polskibus'un otobüsleriyle seyahat edin. Trenden daha ucuz.

_mg_3087.jpg
4 FARKLI KÜLTÜR İÇ İÇE YAŞIYOR
Akşam üzeri Lodz şehrine vardım. Polonyalı arkadaşım Krzysiek Kokoszka, otobüs terminalinde beni karşıladı. 3 gün boyunca misafir etti. Polonyalı Ressam arkadaşım Piotr Debinski ile ertesi gün  sabah buluştuk. Şehrin önemli tarihi mekanlarını tek tek gezdirdi. Łódź, Polonya'nın nüfus bakımından en büyük ikinci şehri.  Lodz şehrinin okunuşu “wuc”dur.  Bir tren garında veya otobüs terminalinde “Lodz’a bilet istiyorum’’ derseniz, büyük ihtimalle boş bakışlar ile karşılaşacaksınızdır.  Leh dilinde “sandal" anlamına geliyor, armasında da sandal resmi bulunur. Bir endüstri şehri olan Lodz, üç büyük imparatorluğun sınırları içinde yer almıştır: Rusya, Avusturya ve Prusya. Şehir, yüzyıllar boyunca fakir bir kent olarak kalmış; ancak 19. yüzyılda çok hızlı bir gelişme göstermiştir. Lodz, Polonya’nın merkezinde, birçok önemli Avrupa yolunun geçiş noktası üzerinde yer almaktadır.

_mg_3222.jpg


NAZİ MAĞDURU BİR ŞEHİR
2. Dünya Savaşı'nın etkisini şehrin her yerinde görmek mümkün. İkinci Dünya Savaşı sırasında Lodz'da 300 bini Yahudi 150 bini Polonyalı olmak üzere 450 bin insanın Naziler tarafından katledilmiş.  Şehirde Leh, Alman, Rus ve Yahudi kültürü iç içe yaşanıyor. Bu çok kültürlü yapı, şehre eşsiz bir karakter kazandırıyor. Lodz çok farklı kültür, din ve milletten insanın barış içerisinde yaşadığı bir şehir. Polonyalılar bunlar içinde Almanları doğal olarak sevmiyorlar. Hatta Rusları da sevmiyorlar. Çünkü Polonyalılar hem Alman hem de Ruslar tarafından büyük zulümler gören bir millet. Gençlerin önemli bir kısmı İngilizce biliyor. Yaşlılar ise Rusça konuşuyor.  Şehirde bugünlerde yoğun bir restorasyon çalışması var.  Dev bloklar halinde, Sovyetler zamanında inşa edilmiş bu yapılar hala kullanımda. Şehrin gençleri burada yaşamaktan pek memnun değiller. Lodz'un çok gri ve depresif bir şehir olduğunu düşünüyorlar.

img_3171.jpg

FABRİKA DEĞİL SANAT ESERİ
Bir kaç yüzyıl önce, yalnızca 300-400 kişinin yaşadığı küçük bir kasaba şehri olan Lodz 19. yüzyılda gerçekleşen sanayi devrimi sonrasında Leh, Alman ve Yahudi 3 iş adamının yaptığı yatırımlar ile ülkenin sanayi merkezi haline gelmiş. Lodz şehrinin kalbi 4 kilometrelik uzunluğuyla dünyanın en uzun ticari caddesi olan  Piotrkowska Caddesi’nde atıyor.  Şehrin diğer bir özelliği ise, Avrupa’nın tekstil merkezi olduğu zamanlardan kalmış bir fabrikanın restore edilerek alışveriş merkezi/kültür merkezi olarak kullanılması. Yahudi iş adamlarına ait tekstil fabrikaları ise mimari özellikleriyle büyük dikkat çekiyor. Lodz şehrinin tekstil endüstrisi Yahudiler’in elindeydi ve buraya Polonya’nın Manchester’i deniyordu. 1914’e kadar 175 fabrikanın sahibi Yahudiler’di. En çok tanınan makineler İzrael Poznanski’nin makineleriydi. Yahudi işadamı Poznanski'ye ait fabrikalar sayesinde Lodz, Avrupa'nın tekstil merkezi olmuş. 1. ve 2. Dünya Savaşları,  Lodz şehrini yıkıma sürüklemiş. Birçok fabrika tahrip edildi. Yahudi sanayiciler fabrikalarını yeniden yaptırmak için gereken finansal yardımı devletten alamayınca, fabrikalar yok olmaya terkedilmiş.

img_3177.jpg


FABRİKALARI OTEL, EV  VE AVM'YE ÇEVİRMİŞLER
Yahudi iş adamlarına ait tekstil fabrikalarına 2. Dünya Savaşı'ndan sonra devlet el koydu. Bu fabrikalar restore edilerek, otel, ev ve alışveriş merkezi yapıldı. Bunlardan en önemli ise Manufaktura olarak çağrılan alışveriş ve eğlence merkezi. Manufaktura şehrin neredeyse simgesi haline gelmiş durumda. Manufaktura dünyada benzeri olmayan bir alışveriş merkezi. Burası buram buram tarih kokan alışveriş merkezi. Bir zamanlar tekstil fabrikası olan manufakturayı restore ederek alışveriş ve eğlence merkezine çevirmişler. Şehrin önemli merkezlerinden biri olan Manufactura özellikle kiremit rengi eski tekstil fabrikaları ile Avrupa'nın dört bir yanından turist çekiyor. Burada hayat gün boyu canlı bir şekilde devam ediyor. Manufaktura'da Hint, Çin, Tayland ve Yahudi restaurantları da bulunuyor. Lodz'a yolunuz düşerse Manufaktura'ya mutlaka uğramanızı tavsiye ederim.
 

img_3202.jpg

img_3332.jpg

İBRAHİM BÜYÜKEKEN - merhabahaber.com

HABERE YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.