Koyunları artık makine sağıyor

Anadolu'da tarım ve hayvancılık, önemli geçim kaynağı. İlçe köylerinde mutlaka her aile az veya çok koyun besliyor. Meralarda otlayarak beslenen bu koyunların sütleri kadınlar tarafından sağılarak, yoğurt veya peynir yapılıyor. Normal şartlarda bir kadının bir koyunu sağması 5 dakikayı buluyor. Anadolu'da yüzyıllar önce ilk defa kim tarafından uygulandığı bilinmeyen "koşan" yöntemi ile bir kadın, saatte 50-60 koyunu sağabiliyor. Modern çiftliklerde inek ve koyunlar artık süt sağma makineleri ile sağılırken, köylü kadınlar geleneklerinden vazgeçemiyor. Tuz veya yemle alıştırılan koyunlar, sağım yapacak kadınlar "koşan koşan" diye bağırdıklarında yem teknelerinin yanına teker teker gelmeye başlıyorlar. Daha sonra özel bir ilmek yöntemi ile koyunlar, tek tek bir birine boyunlarından bağlanıyor. Bağlanan koyunları da sağımcılar kolayca hızlı bir şekilde sağıyor.

TEKNOLOJİYE DİRENİYORLAR

Çumra'nın Uzunkuyu Köyü'nde koyun sağma işlemi hala geleneksel yöntemlerle yapılırken, süt sağma makinalarının kullanımı ise her geçen gün yaygınlaşıyor. Süt sağma makinalarına talebin artmasıyla birlikte köylerde kadınların iş yükünü azaltıyor. Yıllardır besicilikle ve çobanlıkla uğraşan Mehmet Çam, "Koyun çok verimli bir hayvan. Etinden ve sütünden faydalanıyoruz. Sütün bir damlası bile ziyan edilmiyor. Fakat koyunun sağılması zor ve zahmetli bir iş. Büyük çiftliklerde sağım makineleri var. Köylerimizde bu makinelerin kullanılabileceği tesisler yok. Bu makineler pahalı. Koyun sağılırken hayvanın huylanıp sağılan sütü dökmemesi için her koyunu bir kişinin başından tutması gerekir. Yani 100 koyunu iki kadın sağacaksa, bunun yanında 3-4 kişinin de koyunun başını tutması gerekir. İlk kim yaptı bilmiyoruz ama yüzyıllar önce bir sistem geliştirilmiş. Bu sisteme göre koyunlar iple bağlanıyor ve teker teker sağılıyor. Altı kişinin 2 saatte yapacağı bir işi, iki kadın 1 saatte yapabiliyor. Kadınlarımız teknolojiye direnerek, annelerinden öğrendikleri bu geleneği sürdürüyorlar" dedi.

MUSTAFA ÜNÜVAR