Havzamız su kaybediyor

Son yıllarda Konya Ovası'nda yaşanan kuraklık sadece gölleri değil yer altı sularını da tehdit ediyor. Yeraltı sularının aşırı kullanımı ve yeraltı su seviyesinin her geçen yıl düşmesi Konya Ovası'ndaki kuyularda çöküntülüre neden oluyor. Aşırı yeraltı suyu kullanımı nedeniyle bir çok kuyu göçtü. Çiftçi, çöken kuyuların yanı başına yeni kuyular açıyor. Yeni kuyularda suya ulaşmak için metrelerce derinlere inmek gerekiyor. Çumra'nın bazı köylerinde bugünlerde bir çok tarlada sondaj makinesi görmek mümkün hale geldi. Yeni kuyu açmak ise ciddi bir masraf gerektiriyor. Yeni bir kuyu açacak gücü olmayan üreticiler ise kara kara düşünüyor. Yağmurların yetersiz oluşu yüzünden çiftçiler hububat, sebze, havuç ve kavun sulamasını yeraltı suyu ile yapmak zorunda kalıyor. Yeraltı suyu olmadan bir çok ürünün üretimi yapılamıyor. Konya Ovası'nda 100 bine yakın su kuyusu var. Bunların çoğu ruhsatsız. Ayrıca, bazı sondajcılar da çiftçileri aldatıyor. Sondajcılar belli bir seviyede suyun çıktığını belirtiyor. Suyun çıktığına inanan çiftçi de kuyuya boru yerleştiriyor. Ancak daha sonra kuyuda suyun olmadığı anlaşılıyor. Mühendisler ise yeraltı suyu kullanımı noktasında çiftçiyi uyarıyor.

AŞIRI KULLANIM GÖÇMEYİ HIZLANDIRDI

Jeoloji Mühendisleri Odası (JMO) Konya Şube Başkanı Fetullah Arık, kuyulardaki çökmelerle ilgili açıklamalarda bulundu. Arık, su kuyularındaki göçmelerin normal olduğunu, aşırı su kullanımının bu süreci hızlandırdığını belirtti. Kuyuların etrafının iyi beslenmesinin önemli olduğunu belirten Arık, "Çevresi iyi beslenmeyen kuyu zamanla çöküyor. Sular zamanla ince kumu ve benzeri ürünleri çekiyor. Bu da göçmeye neden oluyor. Bir boşluk oluşuyor. Aşırı bir yeraltı suyu kullanımı var. Kullanılan suyun fazla oluşu etkili. Bu göçmeyi hızlandırıyor. Bu yıl yeterli yağış alamadık. Normal şartlarda bir kuyuyu yılda 5 kez çalıştıranlar, bu yıl 8-10 kez çalıştırdı. Çöken kuyuların çoğu teknik destekten yoksun. Pompanın ineceği kısma bir boru eklenmesi de çökmeyi önler. Bazı üreticiler hiç kılıf indirmiyor" diye konuştu. Konya'da yüzlerce ruhsatsız kuyunun bulunduğunu da belirten Arık, "Ruhsatsız kuyu demek, sağlıksız kuyu demek. Çünkü bu kuyularda denetim yok. İzin almadan açılmış. Bu nedenle ruhsatsız kuyularda göçmeler daha fazla" şeklinde konuştu.

KUYULAR MUTLAKA DESTEKLENMELİ

Bazı sondajcıların çiftçiyi aldattığını, vatandaşların kuyu noktasında mühendislerden destek alması gerektiğini de belirten Arık, yeraltı suyu seviyesinin hızla düştüğünü, buna bağlı olarak da pompaların üreticiler tarafından daha aşağıya indirildiğini söyledi. Arık, sözlerini şöyle sürdürdü: "Kuyularda su tecrübesi yapılmalı. Yani kuyu açılıktan sonra denemeler yapılmalı. Kuyudan bir süre suyu çekersiniz. Böylece seviyedeki düşümü gözlersiniz. 72 saate kadar çıkabilir bu süre. Test yapılmalı. Test yapmamak, kötü niyetlilerin sözüne inanmak doğru değil. Kuyularda önce deneme yapılmalı, ardından teknik desteklemeler yapılmalı. Yoksa çiftçi büyük zarar eder. Çiftçinin geliri zaten kısıtlı."

AŞIRI KULLANIMIN ÖNÜNE GEÇİLMELİ

"Aşırı su kullanımının önüne geçmek gerekiyor" diyen Arık, "Yeraltı suyumuz sonsuz değil. Mevcut suyu verimli kullanmalıyız. Tasarruf noktasında toplulaştırma önemli. Ancak arazi toplulaştırma meselesi yılan hikayesine döndü. Basınçlı sistemlerle sulama da tasarruf ettiriyor. Havza bazında ürün modeline dönmeliyiz. Suyu daha az tüketen bitkilere yönelmeliyiz. Suyu az tüketen bitkiye çiftçi kendiliğinden geçmez. Devlet teşvik etmeli. Ülkenin bir noktasında yağış fazlalığı, bazı noktasında da kuraklık var. Az su tüketen ürünler desteklenmeli. Bu tür adımlar uzun vadede suyumuzu korumamızı sağlar. Yoksa bu hızla gidersek susuz kalırız. Havzamız hızla su kaybediyor. Dönemsel kuraklığın etkileri görülüyor" şeklinde konuştu.

KERİM ATICI merhabahaber.com