Güneydoğu'nun incisi: MİDYAT

İbrahim Büyükeken Mardin İzlenimleri 4

Mardin'in Midyat ilçesi yüzyıllarca birçok uygarlığa beşiklik etmiş, farklı dinlere ve dillere mensup insanların kardeşçe yaşadığı şirin tarihi bir ilçe. Ne zaman ve kimler tarafından kurulduğu kesin olarak bilinmemekle beraber, Sasaniler ve Selefkuslar devrinde kurulduğu rivayet ediliyor. Midyat da Mardin gibi eski şehir bölümüne sahip. Eski Midyat'ta çok sayıda tarihi cami ve kilise bulunuyor. Taş mimariden yapılan bu dini mekanlar asırlardır ayakta. Midyat'ta Müslümanlar ve Süryaniler barış ve huzur içerisinde birlikte yaşıyor. Farklılıklarını bir zenginlik olarak Midyatlılar tüm dünyaya birlik ve kardeşlik mesajı veriyor.

MİDYAT'TA 4 DİL KONUŞULUYOR

Midyat'ta Türkçe, Kürtçe, Arapça ve Süryanice olmak üzere 4 dil konuşuluyor. Farsça, Arapça ve Süryanice karışımından oluşan bir sözcük olan Midyat'ın "Ayna" anlamına geldiği rivayet ediliyor. Midyat'ın diğer bir adı da Turabdin. Turabdin ibadet edenlerin dağı anlamına geliyor. Midyat'ın çevresinde bulunan mağaralar zamanında ibadet mekanı olarak kullanılmış. Midyat'ı anlamak için Midyat'ın kültürünü, hoşgörüsünü ve tarihini solumak gerekiyor. Midyat'ın jeopolitik konumu Türkiye ve Ortadoğu ülkeleri arasındaki ilişkiler açısından çok önemli.

TÜRKİYE'NİN ORTADOĞU'YA AÇILAN KAPISI

Midyat Ortadoğu ülkelerine olan bölgesel yakınlığı dil, din ve kültür ortaklığı ve gerçekleşen dış ticaret hacmi sayesinde Türkiye'nin Ortadoğu'ya açılan bir kapısı hükmünde. Midyat mimari zenginlik açısından da bölgenin lideri konumunda. Zengin bir mimari doku içinden yükselen çan kuleleri ve camii minareleri farklılıkların birliktiğini çağrıştırıyor. Midyat şehri Türkiye'de hoşgörü ve sevginin merkezlerindeen birisi. Yörenin taş ustalarının üstün ve incelikli becerileri Midyat'a adeta açık hava müzesi görünümü kazandırmış. Midyat'ın doğal örtüsü olan taşlar, eksi binaların restore edilmesiyle yeniden hayat buldu. Midyat için taş herşeydir, yaşamdır, sevinçtir, mutluluktur. Midyat'ta son yıllarda yapılan restorasyon çalışmalarıyla taş eserler korunmaya devam ediyor.

MEDENİYETLERİN BULUŞTUĞU ŞEHİR

Midyat da Mardin gibi geleneksel el sanatlarının yaşatıldığı bir şehir. Geçmişte yaygın bir üne sahip  olan geleneksel el sanatlarından bakırcılık, kilim dokumacılığı, kumaş boyama, çömlekçilik ve kuyumculuktan sadece telkari sanatı günümüzü kadar ayakta kalabilmiş. Midyat dünyanın en eski yerleşim bölgesi olan yukarı Mezopotamya'da yer aldığından, tarih boyunca birçok kavmin de hakimiyetinde bulunmuş. Midyat'ta Sümerler, Asurlular, Urartular, Makedonyalılar, Persler, Romalılar tarihte egemenlik kuran medeniyetlerden sadece bir kaçıdır.

MİDYAT CAMİLERİYLE BİR BAŞKA GÜZEL

Midyat'ta taş mimariden yapılmış çok sayıda cami ve türbe bulunuyor. Bunlardan en önemlisi Merkez Ulu Camii'dir. 1800 yılında yapılan Ulu Camii, yöre mimariine uygun olarak kesme taştan yapılmış ve avlulu camii grubunda yer alıyor.  Merkez Cevat Paşa Camii ise 1925 yılında Cevat Paşa tarafından yaptırılmış. Kalın duvarlı olan Cevat Paşa Camii, Midyat taşından yapılmış. Taş mimariden yapılan camiler Midyat'a ayrı bir güzellik katıyor.  Midyat bazı yeni yapılar bile taştan yapılmış. Eski Midyat'ın ara sokaklarında yürürken zaman adeta duruyor. Midyat'ın çıkışında yol kenarındaki bir tepede bulunan Şeyh Abdullatif Türbesi ise görenleri şaşırtıyor.  Yeşil bir örtüyle kapatılan türbe hakkında herhangi bir bilgi yazmıyor.

SÜRYANİLER GELENEKLERİNİ YAŞATIYOR

Midyat'ta 100'den fazla Süryani aile de yaşamını sürdürüyor. Süryanilere ait çok sayıda kilise ve Manastır bulunmaktadır. Bazı kiliselerde Süryani çocuklara din  eğitimi veriliyor. Süryani çocuklar buralarda Süryanice öğrenme imkanı da buluyor. Midyat'a yolunuz düşerse Meryem Ana Manastırı'nı, Mor Gabriel Manastırı'nı da görmenizi tavsiye ederim. Midyat'a yaklaşık 22 kilometre uzaklıkta bulunan Mor Gabriel Manastırı Süryani cemaatinin büyük ve ünlü yapıtlarından biri. Çeşiti dönemlerde ilave restorasyanlarla bugünkü halini alan manastırın ilk temellerini 397 yılında Mor Şmuel tarafından atılmış. 7. Yüzyıldan sonra Aziz Mor Gabriel'in adıyla ünlenmiş. Zengin motif ve mozaikleriyle ünlü bu manastar Süryaniler için büyük öneme sahip.

BÖLGEDE TERÖRDEN KURTULMAK İSTİYOR

Midyat halkı huzur içerisinde yaşamak istiyor. AK Parti'ye en büyük desteği veren Midyat'ta terör örgütü çok başarılı olamadı. Şehirde hala güvenlik üst düzeyde. Faal olan kiliselerde bile emniyet güçleri gün boyunca görev yapıyor. Geçmişte rahip kaçırma olayları yaşanmıştı. 2015 yılında yeniden başlayan terör olayı Midyat'ı çok etkilememiş. Eski Midyat sokaklarında yürürken duvarlarda zaman zaman "KCK Asayiş" yazılarını gördük. Tarihi taş evlerin duvarlarına yazılan bu yazıları silmek kolay iş değil. Midyat'ta Nusaybin ve Derik gibi terör olayları yaşanmamış. Midyat caddelerinde yürürken elinde oyuncak kaleşnikoflarla oynayan çocuklar gözümüze çarpıyor. Bu bile bölgede yaşanan olayların çocukları nasıl etkilediğini gösteriyor.

MİDYAT'IN İL OLMASI GÜNDEMDE

Bir zamanlar Güneydoğu temalı dizilerin mekanı olan Midyat'ın önümüzdeki dönemde il olması gündemde. Midyat iktidara en büyük desteği veren Güneydoğu şehirlerinden birisi. Önümüzdeki günlerde Midyat'ın il olması gündeme gelecektir.  Midyat'a yolunuz düşerse eski Midyat'ı doya doya gezmenizi, kabur dolmasını, içli köfteyi ve şam böreğini tatmanızı tavsiye ediyorum. Midyat halkı da Mardinliler gibi misafirperver, cana yakın. Midyat'ta yarım gün kaldık fakat imkanımız olsa birkaç gün daha kalmak isterdik. Bir gün yolunuz Mardin'e düşerse mutlaka Midyat'a da uğramanızı tavsiye ediyorum.