Fiyatlar yüksek modern hâl şart!

“Kimse girdi maliyetindeki yüksekliği konuşmuyor. Üretici, üretime küstü ve fiyatlar da arttı” diyen  Konya Sebze Ve Meyve Komisyoncuları Derneği Başkanı Adnan Pirinç, “Fiyatların rayına oturması ve üreticinin ürününü hak ettiği değere satabilmesi için modern hâller şart” dedi

Sebze ve meyvedeki abartılı fiyatlar hem vatandaşın hem de satıcıların moralini bozuyor. Vatandaşın, evdeki hesabı çarşıya ve pazara uymuyor. Fiyatlarda inanılmaz artışlar yaşanıyor. Pazarların da artık marketlerden eksik kalır bir yanı bulunmuyor. Fiyatlardaki yükselişe her ne kadar hava muhalefeti gerekçe gösterilse de; üreticinin ağır girdi maliyeti altında ezilmesi, küçük üreticinin ekip biçtiği ürünü hak ettiği değere satamadığı için zarar etmesi, üretimin her geçen yıl daha da düşmesi de fiyatlardaki yüksek oynamaya sebebiyet veriyor. Ayrıca modern ve bölgesel sebze ve meyve hâllerinin yapılamaması da fiyatların kısa süre içinde esneklik göstermesine yol açıyor. 10 yıldan fazla bir süredir Konya'ya sözü verilen fakat elde somut bir şey olmayan “Konya modern sebze ve meyve hâlinin” geçen süreye rağmen halâ yapılamamış olması da tepkiye neden oluyor.

HÂLİN YAPILMAMASINDA ART NİYET ARANIR!

Konya'nın 20'de bir ölçeğine sahip Barcelona'daki hâli örnek gösteren, katma değerin ve üretimin Konya'dan daha fazla olduğunu dile getiren Konya Sebze Ve Meyve Komisyoncuları Derneği Başkanı Adnan Pirinç, “Hollanda'nın yüz ölçümü de Konya kadar. Fakat katma değer getirileri ve tanıtımları bizden kat ve kat iyi” dedi. 28 gelişmiş ülkedeki toplam hâl sayısının 71 olduğunu söyleyen Başkan Pirinç, bu sayının Türkiye'de 216 olarak lanse edildiğini ama ortada bir hâlin olmadığına vurgu yaptı. Konya'daki hâl projesinin ertelenmesinde art niyet aranması gerektiğini ifade eden Pirinç, şunları kaydetti: “Benim tarım arazilerim niye bölündü? Çiftçinin garantörü olan hâller neden kurulmaz? Konya'daki hâl meselesi 30 yıldır konuşuluyor. Bir türlü somut bir adım atılamadı. Şimdi Konyalılar da Ankaralılar da rahatsız. Yeni hâli nereye yapacağız konusunda tartışmalar var. Bu tartışmalar gerçekten çok yersiz. Hâl bir ticaret merkezidir. Olaya malın en kolay yoldan giriş şekline bakmak gerekir. Biz, bu tartışmalara son vermek adına diyoruz ki; gelin Ankara ve Konya'nın ortası olan Kulu veya Cihanbeyli bölgesine kuralım yeni hâli. Ankara ile Konya'yı birleştirelim. 10 milyon metrekarelik bir yer ayıralım hâl için. Et, süt, balık, su ürünlerini, süs bitkilerini bu hâlin içine alalım. Nakliyatçılar orada olsun. Hızlı tren bu bölgeye çekilsin. Bu, çok mu zor yani? Havaalanı öyle bir konumda olsun ki, kargo uçaklarının biri insin, biri kalksın. 'Böyle bir sistem yapın devletim' diyorum. Bunu bakanlık yetkililerine kaç kez söyledim. Ankara ve Konya ile birleştirilecek bu hâl Orta doğunun en büyük ticaret merkezi olsun. İçinde 2-3 milyon tonluk soğuk hava deposu olsun. 2-3 milyon tonluk bekleme depoları olsun. Küçük düşünmemek gerekir. İşleyişle alt yapıyı örtüştürmemiz gerekiyor. Bizim ülke olarak en büyük eksiğimiz bu. ”

GİRDİ MALİYETLERİNİ HİÇ KONUŞAN YOK!

Küçük üreticinin, küresel şirketler karşısında ezildiğini hatırlatan Pirinç, modern ve bölgesel sebze ve meyve hâli ile birlikte küçük üreticinin de canlanacağını, üreticinin ürettiği ürünü gerçek kalitesine göre satabilme imkânı da bulabileceğini belirtti. Türkiye'nin yıllık 800 milyar dolar geliri olduğunu bunun 20 milyar dolarının tarımdan sağlandığını ve bu oranın çok az olduğunu söyleyen Pirinç, ithal ürünlere getirilmiş olan gümrük vergisini sıfırlama kararının da üreticiyi zora sokacağını aktardı. Üreticinin ağır girdi maliyeti altında ezildiğini, üretime küstüğü için toprağını terk ettiğini, tarım arazilerinin bölündüğünü kaydeden Başkan Pirinç, piyasadaki fiyat yüksekliği ile ilgili de değerlendirmelerde bulundu. Fiyatlardaki artışa mevsimsel süreçteki gidişatın da etkili olduğunu söyleyen Pirinç, “2012'den sonra Konya Hâli tırtıl duruma düştü. Durumumuz kötü. Fiyatlarda da bir artış var. Bu artışta don, sel, tarlanın çamurlu olması etkili. Aynı zamanda üretim de çok düştü. Az önce belirttim, çiftçi ağır girdi altında ezildi ve üretime küstü.  Üretici, ürün ekmek istemiyor. Çünkü garantisi yok, önünü göremiyor. Geçen yıl soğanın kilosu 35 kuruştu. Bu yıl 2 buçuk, 3 buçuk lira. Soğanda stokçuluktan bahsedildi. Ne stokçuluğu? Girdi maliyetlerini konuşan yok. Hatay'dan geçen yıl 2 bin 500 liraya nakliye yapılırdı. Bu yıl 3 bin 500 TL oldu. Depo maliyetleri de yüksek. Marketçiler de hedefe oturtuldu.  Marketlerdeki fiyat yüksekliğini de normal. Nakliye, ambalaj, ürünün kendi değeri, yüzde 30 fire ve vergi derken marketçinin de para kazandığı yok. Hâlciler, ekonomik sıkıntıdan dolayı zaten marketlerden parasını da alamıyor” şeklinde konuştu.

İŞTE HÂLDEKİ SEBZE VE MEYVE FİYATLARI:

Sivri biber 10 TL
Dolmalık biber 10 TL
Köy biberi 11-12 TL
Patlıcan 11 TL
Domates 5,50 TL
Patates 3 TL
Soğan 4 TL
Pırasa 4,50 TL
Ispanak 5,50 TL
Yeşil soğan 11-12 TL
Turp 1,50-2 TL
Havuç 1,50- 2 TL
Portakal 2,50
Mandalina 3,50 TL
Elma 3 TL

EMRE ÖZGÜL