Devlet ete el atmalı!

Et fiyatlarını ve yaşanan sorunu anlatan Selçuk Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Karakaya, kırmızı ette kimin kazandığının daha iyi anlaşılabilmesi için kırmızı etin maliyetinin iyi bilinmesi gerektiğini belirtti. Karakaya, “Sığır eti olarak düşünüldüğünde kırmızı etin maliyeti 17-19 lira arasındadır. Bu etin maliyetinin yüzde 75’i yemdir. Maliyeti artıran en önemli etken yemdir. Otunuz varsa etiniz vardır. Yem bitkileri üretiminin artırılması, teşvik edilmesi lazım. Fabrikasyon yem üretiminde maliyetlerin azaltılması lazım. Yem üretimindeki hammaddelerin, soya küspesinden yemlik mısıra kadar bunların maliyetlerinin düşürülmesi lazım. Bunlar düşürülürse yekun maliyet düşecektir” dedi.

YAPISAL DÖNÜŞÜME İHTİYAÇ VAR

Dışarıdan et ve yem ithal değerlendiren Karakaya, şöyle konuştu: “Bu araba bu yükü çekmez. Dünyanın her yerinde teşvik verilmesi var fakat tek başına teşvik yetmez. Bunun için kısa, orta ve uzun vadeli bir master plan hazırlanması lazım. Et sorununun çözümü için yapısal bir dönüşüme ihtiyaç var. Şu anda Konya’da günlük kesilen yağsız dananın kesim maliyeti 24 TL. İneğin kesim maliyeti 1 kilogramı 20,50 TL. Bu et tezgaha 30-35 lira arasında geliyor. Aradaki fiyat farkını açıklamak gerekirse 22,5-24 liraya yağlı dana kesildikten sonra bunun yüzde 17-21’i kemiktir. Biz marketten kemiksiz et alıyoruz. 22,5 TL’ye yüzde 20 kemik maliyeti ekleniyor. Yüzde 8 KDV var. Bunun ticaretini yapan da en az yüzde 10 kazanması gerekiyor ki sürdürülebilir olsun. 22,5 TL’ye kesilen dana yüzde 38-40 maliyet eklenerek satış fiyatına ulaştı.”

ÖZELLEŞTİRMENİN CEREMESİ ÖDENİYOR

 Ucuz et yenilebilmesi için kısa vadede KDV’nin kaldırılması gerektiğini belirten Karakaya, çözüm önerilerine şöyle devam etti: “KDV kaldırılırsa 2,5-3 TL tüketici kazançlı çıkar. Hükümet yem ve gübrede KDV’yi indirdi. Birtakım yanlış politikalar yapılmıştır. Kırmızı et stratejik bir üründür. et, süt ve buğday stratejik bir üründür. Toprak mahsulleri ofisi özelleştirilmezken Et Balık Kurumu ve Süt Endüstrisi Kurumu özelleştirilmiştir. Bunun ceremesini şu anda halk ödüyor. Biz sanayileşme sürecine girerek küçük üreticileri, 3-5 danası olan üreticiyi neredeyse yok edecek konuma getirdik. Et Balık Kurumu’nun Türkiye genelinde 20-25 kombinası vardı. Türkiye’deki kırmızı etin yüzde 5-7’sini kontrol ediyordu. Ama fiyatları regüle edip spekülasyonları önlüyordu. Fiyatlar şiştiğinde uygun fiyattan et verip talebi karşılıyordu. Özel sektör fiyatlarla istediği gibi oynamıyordu. Et Balık Kurumu özelleşince her 2-3 yılda bir kırmızı ette ciddi spekülasyonlarla karşı karşıya kalıyor.

KOMBİNALAR YENİDEN KURULMALI

Hayvancılığın biran önce ayağa kaldırılması gerektiğini ifade eden Karakaya, konuşmasına şöyle devam etti: “Devleti yönetenlerin gerekli görevlendirmeleri yaparak sektöre ayağa kaldırması lazım. Kaldı ki Türkiye’de en fazla koyun varlığına sahip olan bir ilde yaşıyoruz. 5-10 yıl önce uygulanan yanlış politikalar halen uygulanmaya devam ediyor. Et Kombinalarının yeniden kurulması lazım. Özel sektörün çalışmasında aksama olmayacak sadece fiyatlar regüle edilecek. Sütte de benzer sorunlar yaşanıyor. Süt alım fiyatları düşük deniliyor. Aynı sorundan. Siz temel ihtiyaçları elinizden çıkarırsanız bugün ette ve sütte oynanan spekülasyonlar sonucu yüksek fiyata et yersiniz. Et yemezseniz kafanız çalışmaz. Et mental, zihinsel gelişimin gerçekleşmesinde özellikle bebeklik, çocukluk, gençlik döneminde tercih edilmeli. Et, süt, yumurta, bu üçünü çok fazla tüketen toplumlarda daha fazla zeki, çalışkan insanlar olur.”

HÂLİD ŞEN merhabahaber.com